Nỗi lo suy thoái “đè nặng” tâm trí của nhà đầu tư

Nhà đầu tư ngày càng lo sợ về rủi ro suy thoái khi lãnh đạo của các NHTW từ Washington cho tới Frankfurt đều phát tín hiệu tiếp tục nâng lãi suất.

Trước đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell phát tín hiệu có thể nâng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản trong năm nay, trong khi Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết NHTW “rất có thể” nâng thêm 25 điểm cơ bản tại cuộc họp tháng 7. Điều này cho thấy quá trình nâng lãi suất vẫn chưa dừng lại và thị trường lo ngại về nguy cơ kinh tế suy thoái.

Thị trường tỏ ra hoài nghi về khả năng thoát suy thoái của kinh tế Mỹ, với lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm đang thấp hơn cả lợi suất kỳ hạn 2 năm. Đây là hiện tượng đường cong lợi suất bị đảo ngược - một chỉ báo sớm về khả năng suy thoái.

Giới đầu tư lo sợ việc các NHTW quá cố ghìm cương lạm phát sẽ giáng đòn mạnh tới các nền kinh tế và sau đó buộc phải “quay xe” chính sách để hỗ trợ nền kinh tế khi tăng trưởng giảm mạnh hoặc suy thoái.

ECB biết rõ về nguy cơ đó. Trong thế kỷ này, họ đã hai lần từ bỏ chiến dịch nâng lãi suất và sau này nhìn nhận đó là sai lầm về chính sách. Một lời hồi chuông cảnh báo đã đến vào thứ Năm (15/06) khi New Zealand - quốc gia đi tiên phong về nâng lãi suất trên toàn cầu - đã rơi vào suy thoái kỹ thuật. Đức - nền kinh tế lớn nhất châu Âu - trước đó cũng đã bước vào suy thoái.

“Các ngân hàng trung ương dường như nghĩ rằng vẫn cần phải nâng lãi suất ngay cả khi nền kinh tế của họ đang suy yếu hoặc đã suy thoái”, Charles Hepworth, Giám đốc đầu tư tại GAM Investments cho biết. “Các sai lầm về chính sách có thể là kết quả ngoài ý muốn”.

Gần đây, các ngân hàng trung ương toàn cầu đánh tiếng tiếp tục thắt chặt chính sách khi đối mặt với áp lực giá cao kéo dài. Canada và Australia gây bất ngờ khi tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ và khiến đường cong lợi suất của họ bị đảo ngược lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Tuần này, Fed tuy giữ nguyên lãi suất, nhưng lại phát tín hiệu sẽ còn hai đợt nâng lãi suất trong năm nay. Một trong hai đợt nâng lãi suất này có thể diễn ra ngay trong tháng tới.

ECB nhiều khả năng cũng sẽ nâng lãi suất trong tháng 7, theo nhận định của bà Lagarde trong ngày 15/06. Bà vẫn muốn nâng lãi suất khi nền kinh tế tại khu vực đồng Euro đã rơi vào suy thoái kỹ thuật.

Với các nhận định trên, các nhà đầu tư trên thị trường tiền tệ dự báo Fed sẽ nâng giới hạn trên của phạm vi lãi suất mục tiêu lên gần 5.5% - mức cao nhất kể từ đầu thế kỷ này. Đối với ECB, họ dự báo lãi suất đỉnh sẽ đạt 4% vào tháng 10 - mức cao nhất mọi thời đại.

Đi kèm với những kỳ vọng đó là những dấu hiệu bất an của thị trường. Đường cong lợi suất đảo ngược là một điều bất thường. Khi lãi suất dài hạn thấp hơn so với lãi suất kỳ hạn ngắn hơn, điều đó thường cho thấy các nhà giao dịch dự báo suy thoái sẽ xảy ra, lạm phát sẽ hạ nhiệt, và các ngân hàng trung ương sẽ phải hạ lãi suất trong những năm sau đó.

Theo chia sẻ của ông Powell, các quan chức Fed dự báo kinh tế Mỹ tăng trưởng “nhẹ” trong năm nay, dù vẫn cao hơn so với dự báo trước đó. Các quan chức cho rằng để kìm hãm áp lực giá cả, nền kinh tế “phải tăng trưởng dưới đường xu hướng và các điều kiện của thị trường lao động phải suy giảm”.

Dữ liệu kinh tế tuần này cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn đứng vững nhưng đang dần mất đà. Doanh số bán lẻ tháng trước vượt gần như mọi ước tính, nhưng hoạt động sản xuất của nhà máy vẫn trì trệ và số đơn xin trợ cấp thất nghiệp ở mức cao nhất kể từ cuối năm 2021.

Theo David Wilcox, chuyên gia tại Bloomberg Economics và từng là quan chức cấp cao của Fed, tỷ lệ thất nghiệp tăng bất ngờ vào tháng trước cho thấy sự thay đổi lớn có thể đang diễn ra. “Rõ ràng là nhiều kết quả có thể xảy ra, từ kịch bản tỷ lệ thất nghiệp không tăng cho tới đến suy thoái vừa phải”, ông cho biết.

Trong khi đó, khu vực đồng Euro đang có dấu hiệu trì trệ sau quý đầu năm. Theo bà Lagarde, nền kinh tế đã “đình trệ” và sẽ vẫn yếu trong ngắn hạn.

Bà thừa nhận rằng, những đợt tăng lãi suất trước đây đang thẩm thấu “mạnh mẽ” vào các điều kiện tài chính và dần dần trong toàn bộ nền kinh tế, nhưng cảnh báo rằng, áp lực tiền lương đang ngày càng thúc đẩy lạm phát.

Joseph Little, Chiến lược gia trưởng toàn cầu tại HSBC Asset Management, cho biết: “Mối nguy hiểm ở thời điểm này là bằng cách tập trung vào các chỉ số kinh tế có độ trễ, ECB có thể dần dần rơi vào trạng thái thắt chặt quá mức. Sau này nhìn lại, có lẽ những đợt tăng lãi suất cuối cùng này của chu kỳ thắt chặt này là một sai lầm chính sách”.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FILI