Nhìn lại những lần thị trường chứng khoán Việt Nam rơi vào thị trường con gấu cần bao lâu để hồi phục?

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua thêm 2 ngày đầu tuần đáng quên khi VN-Index giảm 49.04 điểm (-4.01%) xuống mức 1172.45 điểm. Như vậy, chỉ số này đã giảm hơn 100 điểm, tương đương 8% chỉ trong khoảng hơn 1 tuần giao dịch.

Đà giảm này của chứng khoán Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng từ xu hướng điều chỉnh chung của thị trường tài chính toàn cầu sau khi Mỹ công bố số liệu lạm phát cao kỷ lục trong hơn 40 năm (8.6%). Chỉ số S&P 500 sau đó đã lao dốc mạnh và chính thức bước vào thị trường gấu (bear market) từ ngày 13/6.

Thực tế, chứng khoán Việt Nam đã "hóa gấu" từ nhịp giảm sâu trước kéo dài từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 5. Một nhịp hồi ngắn không đủ đưa thị trường phá vỡ xu hướng giảm, VN-Index sau đó đã quay đầu tìm về vùng đáy cũ. So với đỉnh đạt được hồi đầu tháng 4, chỉ số này đã giảm hơn 344 điểm, tương đương 22.5%.

Theo thống kê của Chứng khoán BSC, kể từ giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007 đến nay, kinh tế thế giới đã trải qua nhiều biến động và chứng kiến không ít giai đoạn bear market. Chỉ số S&P500 và Shanghai Composite đã trải qua 5 lần giảm mạnh, còn VN-Index cũng 6 lần rơi vào thị trường gấu.

Mức giảm mạnh nhất trong các lần "hóa gấu" là giai đoạn 08/10/2007 - 23/02/2009 khi ấy VN-Index mất hơn 77%. Cũng trong giai đoạn khủng hoảng đó, chứng khoán Mỹ và Trung Quốc lần lượt giảm hơn 56% và 70%. BSC đánh giá, nhìn chung diễn biến chứng khoán Việt Nam có biến động tương đồng với Trung Quốc hơn là thị trường Mỹ.

Sau những giai đoạn thị trường giá xuống kéo dài, chứng khoán Việt Nam có thời gian phục hồi trung bình 3.6 tháng, ngắn hơn Trung Quốc. Thị trường chứng khoán Mỹ có thời gian trung bình trong thị trường giá xuống và thời gian phục hồi ngắn nhất, lần lượt 6.4 tháng và 2.8 tháng.

Xét về mức độ, Chứng khoán Việt Nam hồi phục so với đáy tốt nhất với trung bình đạt 50.06%. Tuy nhiên, so với vùng đỉnh trước khi rơi vào thị trường gấu, mức độ hồi phục của VN-Index (79.52%) thấp hơn so với Mỹ (86.79%).

Về cơ bản, mức độ và tốc độ phục hồi của thị trường chứng khoán phụ thuộc rất nhiều vào bối cảnh kinh tế nói chung và các vấn đề nội tại khác trong mỗi thời kỳ. Theo đánh giá của BSC, bối cảnh kinh tế thế giới hiện nay khá tương đồng với giai đoạn năm 2018 khi FED bắt đầu đẩy nhanh quá trình tăng lãi suất bên cạnh vấn đề an ninh năng lượng, bất ổn trên thị trường hàng hóa.

Tuy nhiên, điểm khác biệt nằm ở kinh tế vĩ mô Việt Nam đang khá ổn định, tăng trưởng tích cực và đang lệch pha so với thế giới. BSC cho rằng, thị trường có thể có thêm một nhịp sụt giảm nhẹ sau đó phục hồi đi lên như kịch bản giai đoạn 2018. Nhận định này không phải không có cơ sở khi lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trong năm 2022 được dự báo sẽ tăng trưởng cao.

Điển hình như Dragon Capital với nhận định tăng trưởng lợi nhuận của toàn thị trường là khá chắc chắn với mức dự kiến khoảng trên 20%. Tương tự, VNDirect cho rằng tăng trưởng lợi nhuận các doanh nghiệp trên HoSE có thể đạt 23% so với cùng kỳ. Mirae Asset cũng dự phóng hầu hết các ngành sẽ tăng trưởng tốt trong năm 2022, với mức dự phóng EPS tăng trưởng 24% so với cùng kỳ. Trong khi đó, Chứng khoán MBKE đánh giá sự phục hồi kinh tế được củng cố nhờ tỷ lệ tiêm chủng cao hơn sẽ tạo nền tảng cho tăng trưởng EPS 22% vào năm 2022.