Ngân hàng Nhà nước ra điều kiện nếu muốn thử nghiệm cho vay ngang hàng

Đơn vị P2P Lending theo đề xuất không được thực hiện đảm bảo tiền vay hoặc môi giới dịch vụ vay tiền đầu tư cổ phiếu...

Việt Nam hiện có khoảng 200 công ty công nghệ tài chính (fintech) và 90% số này hoạt động trong mảng ngân hàng (thanh toán, ứng dụng xếp hạng, chấm điểm tín dụng...).

Trong khi đó, chưa có văn bản pháp lý nào quy định với từng hoạt động của các fintech trong lĩnh vực như cho vay ngang hàng (P2P Lending), mô hình thanh toán mới hay chuyển tiền xuyên biên giới...

Để quản lý lĩnh vực mới tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro này, Ngân hàng Nhà nước hai năm nay đã xây dựng dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động (sandbox) công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục lấy ý kiến với dự thảo lần hai, đề xuất 6 lĩnh vực được thử nghiệm gồm cho vay ngang hàng. Một số lĩnh vực khác được phép thử nghiệm là cấp tín dụng trên nền tảng công nghệ; chấm điểm tín dụng; chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng...

Ngân hàng Nhà nước cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 100 công ty hoạt động trong lĩnh vực cho vay ngang hàng (P2P Lending) với nhiều đơn vị có vốn đầu tư nước ngoài. P2P Lending nổi lên tại Việt Nam trong giai đoạn gần đây, tuy nhiên một số công ty lấy danh nghĩa mô hình này lợi dụng sự thiếu kiến thức của người dân để lừa bịp, quảng cáo sai sự thật. Với người bỏ vốn vào mô hình này, họ hứa hẹn lợi nhuận cao còn với người cần vay tiền, họ quảng cáo lãi suất thấp trong khi tính lãi thực tế cao "cắt cổ".

Ngân hàng Nhà nước đánh giá, một số thỏa thuận giữa các bên tham gia trong mô hình P2P Lending thiếu rõ ràng, minh bạch, thiếu ràng buộc có tính pháp lý, chưa có cơ chế giám sát, hậu kiểm đối với việc sử dụng, quản lý vốn vay nên có thể dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện giữa các bên. Việc đưa ra các nguyên tắc và quy định để thử nghiệm có kiểm soát với fintech cho vay ngang hàng nói riêng, fintech ngân hàng nói chung là cần thiết.

Trong bản dự thảo Nghị định lần này, Ngân hàng Nhà nước quy định, công ty cho vay ngang hàng trong quá trình sandbox không được cung cấp biện pháp bảo đảm tiền vay, cung cấp dịch vụ môi giới thông tin cho vay tiền phục vụ đầu tư cổ phiếu và các hoạt động rủi ro cao khác hoặc sử dụng trái phép nguồn tiền từ khách hàng.

Nhân sự sáng lập, quản lý điều hành không được vay, cho vay và là bên bảo đảm hoặc bảo lãnh qua giải pháp fintech do mình vận hành, lợi dụng ưu thế quản lý, điều hành làm thay đổi các thông tin qua giải pháp fintech, thực hiện hành vi lừa đảo, gian lận, chiếm đoạt tài sản của khách hàng.

Nhân sự quản lý, điều hành công ty cho vay ngang hàng cũng không được đồng thời là chủ sở hữu, nhân sự quản lý, điều hành của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ tài chính, tín dụng, cầm đồ, kinh doanh đa cấp, chủ các dây hụi, họ hoặc đang làm trong lĩnh vực ngân hàng, kinh doanh các lĩnh vực liên quan đến trung gian thanh toán, ví điện tử.

Trong bản hồ sơ đăng ký tham gia sandbox gửi Ngân hàng Nhà nước, công ty phải trình kế hoạch, phương án và triển khai các biện pháp phòng ngừa, quản lý và xử lý các rủi ro, quy định, quy trình về nhận biết, định danh khách hàng (KYC)...

Quỳnh Trang