Nga – Trung bất đồng về dự án máy bay 50 tỷ USD

Tương lai của liên doanh hàng không lớn nhất giữa Trung Quốc và Nga có vẻ đang ảm đạm vì bất đồng gia tăng về cách chia sẻ lợi nhuận và sự tham gia của các công ty phương Tây.

Báo South China Morning Post dẫn nguồn tin nói rằng phía Nga không vui vì Trung Quốc muốn mời các công ty phương Tây tham gia dự án trị giá 50 tỷ USD để chế tạo thế hệ máy bay chở khách mới, mang tên CR-929.

“Một trong những lý do chính là vì Bắc Kinh hy vọng CR-929 sẽ đáp ứng các tiêu chuẩn của phương Tây. Loại máy bay thân rộng này được thiết kế để bay sang Mỹ và châu Âu, vì thế sẽ tốt hơn nếu chọn nhà cung cấp thiết bị chính từ Mỹ và châu Âu”, một nguồn tin nắm được vấn đề cho biết.

Một ví dụ, Bắc Kinh muốn sử dụng khung gầm của Đức hoặc Mỹ, còn Nga muốn dùng của họ, nguồn tin cho biết.

“Phía Nga coi việc Bắc Kinh chọn linh kiện của phương Tây là giương cờ trắng với phương Tây, trong bối cảnh Nga đang bị phương Tây áp hàng loạt lệnh trừng phạt vì xung đột ở Ukraine”, nguồn tin nói.

CR929-600 là mẫu máy bay chở khách gồm 280 chỗ, được Tập đoàn máy bay thương mại tại Thượng Hải và Tập đoàn máy bay Thống nhất của Nga thiết kế.

Dự án này được triển khai từ năm 2017 nhằm cạnh tranh với các hãng lớn như Boeing của Mỹ và Airbus của châu Âu.

Một nguồn tin khác nói rằng Trung Quốc muốn loại Nga khỏi phần lợi nhuận thu được từ thị trường Trung Quốc, và hai bên chỉ chia sẻ lợi nhuận ở các nước khác, trong đó Nga được hưởng 70%.

Tuy nhiên, thị trường Trung Quốc có thể mang lại lợi nhuận nhiều hơn bất kỳ nơi nào, nghĩa là Nga có thể không nhận được nhiều từ liên doanh này.

“Dự báo chỉ riêng thị trường Trung Quốc sẽ cần hơn 3.000 máy bay thân rộng trong tương lai, bảo đảm thị phần hiện tại của Boeing và Airbus không thay đổi”, nguồn tin thứ hai cho biết.

Cũng theo nguồn tin này, Mátxcơva nhận ra rằng bên ngoài Trung Quốc, sẽ rất khó để CR929 kiếm được khách hàng khi phải cạnh tranh với những đối thủ như Boeing và Airbus.

Báo chí Nga đưa tin nước này đang cân nhắc rút hoàn toàn khỏi dự án.

Tháng trước, Tass dẫn lời Phó Thủ tướng Yuri Borisov phát biểu tại diễn đàn Kỹ sư của tương lai: “Chúng ta đang làm việc với Trung Quốc trong dự án này, nhưng nó không đi theo hướng phù hợp với chúng ta. Trung Quốc, khi đã trở thành một cường quốc công nghiệp, ngày càng bớt quan tâm đến dịch vụ của chúng ta”, ông Borisov nói.

“Sự tham gia của chúng ta ngày càng giảm. Tôi không muốn đoán tương lai của dự án này, liệu chúng ta có phải rời bỏ nó không, nhưng đến giờ thì đó thực sự là khả năng”, Phó Thủ tướng Nga nói.

CR-929 dự kiến sẽ cất cánh lần đầu trong năm sau, nhưng nguồn tin ở Trung Quốc nói rằng Nga đang chậm tiến độ chế tạo cánh máy bay vì thiếu vốn.

Động cơ của máy bay vẫn trong quá trình chế tạo, và Trung Quốc đang cân nhắc mời những công ty phương Tây như Rolls-Royce và General Electric vào dự án, dù phía Nga hy vọng có thể đóng góp trong phần này.

Eagle Yin, nhà nghiên cứu tại Quỹ Nghiên cứu Quốc tế và chiến lược ở Bắc Kinh, cho rằng Trung Quốc đang cố gắng cải thiện quan hệ với phương Tây sau tác động của xung đột ở Ukraine, dù vẫn tiếp tục bất đồng với Mỹ.

“So với thái độ của Mỹ, Trung Quốc có thể dễ hợp tác với các nước châu Âu hơn, vì châu Âu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng chính trị chung vì xung đột ở Ukraine”, Yin nói.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu này cho rằng phía trước còn nhiều thách thức, nhất là quan hệ song phương Mỹ - Trung. “Tất cả chỉ có thể tiến triển nếu Chủ tịch Tập (Cận Bình) và Tổng thống Mỹ Joe Biden đạt được thoả thuận mới trong cuộc hội đàm sắp tới”, ông Yin nhận định.