08/07/2024 Thiệp 24HMoney v2.0 Mới

Mừng, lo sau tăng lương

Lương tối thiểu vùng tăng từ 1/7 khiến doanh nghiệp lo chi phí cao, giảm cạnh tranh, trong khi người lao động mừng vì có thêm khoản bù đắp cho sinh hoạt.

Hơn 3.200 lao động của Việt Thắng Jean, một doanh nghiệp trong ngành dệt may, sẽ được điều chỉnh lương trong tháng tới, theo Nghị định 74 của Chính phủ. Dù chưa có con số điều chỉnh cụ thể, ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Việt Thắng Jean, nhận định việc này sẽ tạo thêm một khoản chi phí không nhỏ cho doanh nghiệp.

"Chúng tôi đối mặt với tình thế khó chồng khó", ông Việt nói, thừa nhận doanh nghiệp cũng không thể không tăng lương cho người lao động, dù kinh doanh đang gặp nhiều thách thức.

Theo Nghị định 74, từ ngày 1/7, lương cơ sở tăng từ 1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng một tháng. Cùng với đó, lương tối thiểu vùng doanh nghiệp chi trả cho người lao động thêm 200.000 – 280.000 đồng mỗi tháng (tùy khu vực), tương đương 6%.

Sau điều chỉnh, lao động tại hai thành phố là TP HCM và Hà Nội sẽ có mức lương tối thiểu 4,96 triệu đồng (khoảng 193 USD một tháng), tăng xấp xỉ 80% so với thập kỷ trước.

Giai đoạn 2008-2019, khoản này được điều chỉnh đều qua các năm, bình quân 120.000-650.000 đồng. Mức tăng lần này chỉ 6%, song với các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, đồ gỗ hay thủy sản... điều chỉnh lương tạo áp lực đáng kể với chủ doanh nghiệp.

Công nhân làm việc tại một công ty may ở Đà Nẵng, tháng 6/2024. Ảnh:Nguyễn Đông

Nửa đầu năm nay doanh thu của Việt Thắng Jean phục hồi nhẹ so với cùng kỳ, nhưng chi phí đều tăng. Chẳng hạn, chi phí logistics đi Mỹ, EU tăng gấp hai lần so với đầu năm đã "ăn mòn" lợi nhuận của công ty. Chủ tịch Việt Thắng Jean Phạm Văn Việt cho hay các đơn hàng xuất khẩu bị kẹt cảng, khiến dòng tiền về chậm hơn, dẫn đến công ty không có lãi, thậm chí lỗ.

"Công ty phải tái cấu trúc liên tục, cắt giảm các khoản đầu tư không hiệu quả và đổi mới công nghệ để tăng năng suất", ông Việt nói, thêm rằng nếu chi phí và tiền lương tiếp tục tăng, họ có thể phải tính tới biện pháp cuối cùng là giảm lao động.

Nhiều ông chủ doanh nghiệp còn lo ngại việc nâng lương sẽ khiến các phí bảo hiểm xã hội, công đoàn tăng lên. Các khoản này sau đó được tính vào chi phí sản xuất, làm tăng giá thành sản phẩm, giảm cạnh tranh.

Song, không phải tất cả doanh nghiệp đều phải điều chỉnh theo quy định mới. Chính phủ quy định doanh nghiệp đang trả lương cho lao động cao hơn ít nhất 7% so với mức tối thiểu thì duy trì như hiện tại.

Vì thế, chỉ khoảng 10% người lao động tại Secoin được điều chỉnh lương đợt này, bởi mức bình quân người lao động tại đây bình quân trên 10 triệu đồng một tháng, tức gấp hơn hai lần tối thiểu. Với lý do tương tự, khoảng 5% lao động tại Công ty Thực phẩm Vĩnh Thành Đạt được tăng lương từ 1/7, theo CEO Trương Chí Thiện.

Dù vậy, theo ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Secoin, họ cũng đang xoay sở trước tình hình kinh doanh giảm sút do ảnh hưởng của Covid-19 suốt 5 năm qua. Doanh thu nửa đầu năm của công ty sụt 10-15% so với cùng kỳ. Ông Kỳ ước tính năm nay công ty khó có lãi. Nhiều doanh nghiệp cùng ngành thậm chí lỗ do bị bủa vây bởi các chi phí đầu vào như nhân công, nguyên liệu và bảo hiểm tăng cao.

Lương tối thiểu điều chỉnh 6% so với hiện hành, dự kiến lao động như chị Hương sẽ được thêm 410.000 - 550.000 đồng một tháng, tùy địa phương. Mức tăng dù ít, chị Hương nói cũng giúp chị có thêm khoản bù đắp chi phí sinh hoạt hàng tháng.

Theo giới phân tích, điều chỉnh lương tối thiểu vùng sẽ là động lực để người lao động tăng năng suất, cạnh tranh. TS. Phạm Thị Thu Lan - Phó viện trưởng Viện Công nhân và công đoàn cho rằng lao động đi làm đều quan tâm tới lương, nhất là người thu nhập thấp. "Họ muốn gắn bó nhưng cũng không thể ở lại mãi với công ty khi thu nhập thấp", bà nói, thêm rằng điều này giải thích tại sao tỷ lệ "nhảy việc" cao, 8-12% mỗi tháng ở các ngành thâm dụng lao động.

Lương tối thiểu thỏa đáng sẽ giúp họ trang trải chi phí đời sống. Ngoài ra, họ còn cần một khoản dự phòng cho phát sinh trong cuộc sống và tiết kiệm cho tương lai. "Điều chỉnh thu nhập là yếu tố để lao động gỡ bỏ nhiều mối lo, chuyên tâm vào chuyên môn", bà nói.

Cùng quan điểm, theo TS Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng, Ban Kinh tế trung ương, đây còn là yếu tố tạo sức ép để doanh nghiệp đổi mới công nghệ. Người lao động khi đó có động lực nâng cao trình độ tay nghề, nếu không muốn mất việc, thu nhập thấp

Người dân mua hàng tại một siêu thị ở TP HCM, tháng 6/2023. Ảnh: Quỳnh Trần

Những năm gần đây, Chính phủ, bộ ngành đưa ra nhiều giải pháp thích ứng, nên mức độ tác động tới thị trường, người dân được giảm bớt. "Tăng lương ít xảy ra chuyện giá leo thang, mà chủ yếu tạo ra kỳ vọng lạm phát", bà nhận xét.

Vụ trưởng Thống kê giá phân tích thực tế từ năm 2009, lương cơ sở tăng khoảng 280%, tối thiểu vùng thêm khoảng 480%, nhưng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chỉ điều chỉnh 108%. Tức là, sau 15 năm, tốc độ điều chỉnh lương cao hơn nhiều so với CPI.

Bình quân 6 tháng đầu năm, chỉ số giá tiêu dùng tăng 4,08% so với cùng kỳ năm trước. Cơ quan thống kê đánh giá, đây là mức lạm phát phù hợp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, vẫn nằm trong mục tiêu Quốc hội đề ra năm nay, 4 - 4,5%. Dù vậy, đại diện cơ quan thống kế thừa nhận, hiện tượng "té nước theo mưa" khi lương tăng vẫn xảy ra.

Để tránh tình trạng này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng cơ quan quản lý (quản lý thị trường, chính quyền địa phương) cần rà soát đầu ra - vào các mặt hàng thiết yếu để đảm bảo mức tăng phù hợp, niêm yết giá. Với những mặt hàng do Nhà nước quản lý như điện, dịch vụ y tế, giáo dục, ông Thịnh đề xuất nhà chức trách phải tính toán mức tăng phù hợp, có thời gian giãn cách, không tạo ra những cú sốc về giá.

Phương Dung - Thi Hà