Lộ nhiều sai phạm trong quản lý đất đai tại Phú Quốc

Theo Thanh tra Chính phủ (TTCP), tổng sai phạm về tài chính đất đai ở Phú Quốc lên đến hơn 737 tỷ đồng và cần phải có biện pháp sớm thu hồi.

Buông lỏng quản lý đất rừng, đô thị

Thanh tra Chính phủ vừa có Thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong công tác quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, quản lý và khai thác tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2011 - 2017.

Cụ thể, trong giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 6/2018, UBND huyện Phú Quốc và UBND các xã, thị trấn trực thuộc đã buông lỏng quản lý về đất đai, về trật tự xây dựng đô thị, dẫn tới nhiều tổ chức, cá nhân xây dựng hạ tầng trái phép trên đất nông nghiệp nhằm mục đích phân lô, tách thửa đất nông nghiệp với diện tích nhỏ để chuyển nhượng.

“Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của các thửa đất được phân lô không vì mục đích sản xuất nông nghiệp, gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai và đặc biệt trong việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án đầu tư theo quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt”, thông báo kết luận thanh tra nêu rõ.

TTCP cũng xác định Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang, Ban Quản lý rừng phòng hộ Phú Quốc và Vườn Quốc gia Phú Quốc đã buông lỏng quản lý, dẫn tới tình trạng các hộ dân lấn chiếm đất rừng diễn ra trong một thời gian dài nhưng chậm được ngăn chặn xử lý. Thậm chí, có một số hộ dân được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chồng lấn với diện tích đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Vườn Quốc gia Phú Quốc.

Mặt khác, việc UBND tỉnh Kiên Giang không giao cho chủ rừng hoặc đơn vị có chức năng khai thác để khai thác tận thu gỗ rừng tại dự án Khu du lịch sinh thái Bãi Dài do Công ty cổ phần Đầu tư phát triển du lịch Phú Quốc làm chủ đầu tư là vi phạm pháp luật.

Trong giai đoạn 1.1.2016 - 31.12.2017, chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang phê duyệt không đúng thẩm quyền đơn giá đất cụ thể để làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với 16 dự án, là vi phạm quy định của luật Đất đai. Cũng theo Thanh tra Chính phủ, trong thời kỳ từ năm 2011-2014, toàn bộ 145/145 đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh Kiên Giang không lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết, vi phạm luật Đất đai 2003.

Mặt khác, Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc chưa kiểm tra, giám sát thường xuyên đã dẫn đến nhiều dự án đầu tư chậm tiến độ trong thời gian dài; có trường hợp đã được gia hạn tiến độ nhiều lần nhưng chậm được xử lý theo quy định, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất, đặc biệt là các dự án đầu tư trên địa bàn huyện Phú Quốc.

Hàng trăm tỷ đồng ngân sách bị thất thoát

Qua thanh tra, TTCP xác định BQL đã giao đất cho một số CĐT chưa phù hợp hoặc vượt diện tích so với chỉ tiêu sử dụng đất theo Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng đảo Phú Quốc đến 2030 đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 633 (Quy hoạch 633) ngày 11.5.2010 và Quyết định 868 ngày 17.6.2015. Việc làm này đã vi phạm pháp luật, cụ thể là vi phạm khoản 1, điều 11, luật Đất đai 2003; khoản 1, điều 6, luật Đất đai 2013.

Điển hình, tại Bãi Trường có một số khu đất theo Quy hoạch 633 là đất công trình công cộng, cây xanh, mặt nước nhưng BQL đã giao cho nhà đầu tư thuê đất với mục đích thương mại, dịch vụ. Cụ thể, dự án khu du lịch Tín Nghĩa Bãi Trường do Công ty TNHH thương mại dịch vụ Tín Nghĩa Bãi Trường làm CĐT, quy mô hơn 32 ha; dự án trung tâm du lịch tài chính, tập huấn và nghỉ dưỡng BIDV do Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) làm CĐT, quy mô hơn 15 ha…

TTCP chỉ rõ có đến 43 dự án với tổng diện tích hơn 991 ha được chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, giao đất, cho thuê đất nhưng CĐT không triển khai hoặc chậm triển khai đầu tư, mà chủ yếu do nguyên nhân chủ quan của CĐT. Chưa kể, nhiều công trình quy mô lớn được xây dựng trái phép trong các khu chức năng của Khu kinh tế Phú Quốc, nhưng các cơ quan chức năng thiếu kiểm tra, giám sát, chậm phát hiện và xử lý.

TTCP nêu, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Kiên Giang có vi phạm pháp luật khi giảm 50% tiền sử dụng đất đối với CĐT một số dự án, với tổng số tiền thiệt hại ngân sách lên đến hơn 255 tỉ đồng cần phải truy thu. Điển hình là khu du lịch sinh thái Vũng Bầu tại xã Cửa Cạn do Công ty CP Lan Anh Phú Quốc làm CĐT (hơn 91 tỉ đồng); dự án trung tâm du lịch tài chính, tập huấn và nghỉ dưỡng BIDV do Ngân hàng BIDV làm CĐT (hơn 163 tỉ đồng). Ngoài ra, Cục Thuế tỉnh Kiên Giang còn giảm 50% tiền sử dụng đất đối với Công ty CP đầu tư và phát triển Phú Quốc (dự án Sonasea Villas and Resort) và Công ty CP Hải Phòng Phú Quốc (dự án khu du lịch, dịch vụ Bắc Bãi Trường) với tổng số tiền hơn 48 tỉ đồng…

Qua thanh tra, TTCP còn phát hiện 10 dự án khác ở Phú Quốc được Cục Thuế tỉnh Kiên Giang miễn tiền thuê đất trong thời gian xây dựng cơ bản chưa đúng quy định của pháp luật, gây thiệt hại ngân sách với tổng số tiền hơn 53 tỉ đồng; phát hiện 6 dự án được cơ quan thuế miễn tiền thuê đất theo chính sách ưu đãi đầu tư của pháp luật về đầu tư nhưng chưa đúng quy định luật, gây thiệt hại ngân sách hơn 93 tỉ đồng. UBND tỉnh Kiên Giang cho phép gia hạn nộp tiền sử dụng đất đối với Công ty CP đầu tư phát triển du lịch Phú Quốc chưa phù hợp quy định pháp luật, gây thiệt hại ngân sách hơn 18 tỉ đồng; chỉ đạo không phạt chậm nộp đối với Công ty CP Sài Gòn Sovico Phú Quốc trái thẩm quyền, chưa phù hợp quy định của luật Quản lý thuế, gây thiệt hại ngân sách nhà nước (NSNN) hơn 46 tỉ đồng. TTCP cũng đã phát hiện 7 CĐT chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính đất đai đối với NSNN, nhưng cơ quan thuế không phạt chậm nộp theo quy định, dẫn đến gây thiệt hại NSNN và số tiền phạt chậm nộp phải truy thu về cho ngân sách lên đến hơn 167 tỉ đồng. Cục Thuế tỉnh Kiên Giang tính thuế đất đối với dự án Udic Phú Quốc Resort do Công ty CP đầu tư Phú Gia Phú Quốc làm CĐT cũng có vi phạm pháp luật, gây thiệt hại NSNN hơn 29 tỉ đồng…

Đáng lưu ý, năm 2012 UBND tỉnh Kiên Giang cấp giấy chứng nhận đầu tư số 1609, xác nhận ưu đãi, hỗ trợ đầu tư bổ sung cho Công ty TNHH Ngôi Sao (CĐT dự án khu du lịch sinh thái Ngôi sao - Lucky Star Resort ở khu Cửa Cạn, Phú Quốc), được ưu đãi đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp nông thôn (Nghị định 61 năm 2010 của Chính phủ); và theo đó Cục Thuế tỉnh Kiên Giang miễn cho Công ty TNHH Ngôi Sao đến hơn 419 tỉ đồng tiền sử dụng đất (gần 40 ha) của dự án trong thời hạn 50 năm.

TTCP khẳng định việc miễn hàng trăm tỉ đồng như vậy là “trái quy định pháp luật”, vì dự án quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 chủ yếu xây khách sạn, biệt thự, hạ tầng kỹ thuật..., và dự án này hoàn toàn không phải là dự án du lịch sinh thái theo định nghĩa của luật Du lịch. Ngoài ra, căn cứ Quy hoạch 633 về phát triển Phú Quốc mà Thủ tướng phê duyệt vào năm 2010, thì diện tích mà tỉnh giao cho Công ty TNHH Ngôi Sao cũng không thuộc diện được áp dụng ưu đãi đầu tư theo Nghị định 61 năm 2010 của Chính phủ.