Lỗ kép - mặt tối của đầu tư không quản trị

Lãi kép được các nhà kinh tế gọi là "phép màu" của tài chính, nhưng ngược lại, lỗ kép trong đầu tư sẽ ăn mòn tài sản theo thời gian.

Lãi kép hay lỗ kép đều gọi chung là lợi tức kép. Đây được xem như một trong những phép tính kinh điển, mô tả khả năng của một tài sản tạo ra thu nhập hoặc thua lỗ. Sau đó, khoản lãi hoặc lỗ trên được tái đầu tư và tạo ra thu nhập hoặc thua lỗ của chính chúng.

Giả sử bạn đã đầu tư 10.000 USD mua một mã cổ phiếu vào năm nay. Lợi tức trung bình hàng năm giai đoạn 2022-2037 của mã này là 7%. Theo công thức tính lãi kép, bạn có thể thu về hơn 29.521 USD vào cuối năm 2037. Ngược lại, với cùng số tiền trên, bạn đầu tư phải một mã cổ phiếu có lợi tức trung bình -7%. Đến cuối năm 2037, tài khoản của bạn chỉ còn hơn 3.131 USD.

Không chỉ khiến số dư tài khoản đi lùi nhanh chóng, lỗ kép còn khiến bạn khó có thể lấy lại điểm hòa vốn hơn. Ví dụ, bạn mất 7% trong năm đầu tiên. Để thu hồi khoản lỗ và lấy lại khoản đầu tư ban đầu là 10.000 USD, bắt buộc bạn phải lãi 7% liên tiếp trong hai năm.

Khi khoản lỗ ngày càng lớn, khoảng cách để hòa vốn càng cao. Với mức lỗ 10%, nhà đầu tư phải lãi lại 12% để hòa vốn. Với khoản lỗ 20%, mức lãi phải là 25%. Với khoản lỗ 50%, nhà đầu tư cần lãi tới 100% chỉ để tìm lại số vốn ban đầu.

Tuy nhiên, lỗ kép không chỉ sinh ra để bạn lo ngại về đầu tư mà hơn cả là giúp chúng ta hiểu rõ, điều tối quan trọng nằm ở việc luôn quản lý và tìm cách giảm thiểu tổn thất. Các nhà đầu tư thành công biết rằng họ phải khai thác sức mạnh tích cực của lợi tức kép trong khi vượt qua mặt tối của nó.

Theo Investopedia, các nghiên cứu học thuật và thực nghiệm đã chỉ ra, một số biến động giá cổ phiếu là do xu hướng chung của thị trường. Khi bạn đi đúng theo xu hướng, lợi tức kép sẽ phù hợp với bạn, dù thị trường tăng hay giảm. Do đó, bước đầu tiên là xác định xem thị trường đang trong xu hướng nào. Sau đó đầu tư theo xu hướng. Điều này cũng đúng với các biến động ngắn hạn diễn ra trong các xu hướng dài hạn.

Trong các thị trường tăng giá, khá dễ dàng để đầu tư thành công. Tuy nhiên, trong thời kỳ thị trường giảm giá hoặc đi ngang, các cổ phiếu khác nhau sẽ hoạt động tốt tại các thời điểm khác nhau. Trong những môi trường này, các nhà đầu tư chiến thắng tìm kiếm những cổ phiếu mang lại lợi nhuận tốt nhất trong những ngành mạnh. Bạn phải trở thành những "người chọn cổ phiếu tốt" hơn là chỉ đầu tư sao cho có một danh mục đa dạng.

Trong thời kỳ thị trường xuống dốc, lỗ kép có thể gây hại đáng kể cho danh mục đầu tư, việc sử dụng các kỹ thuật quản lý vốn đã được chứng minh có vai trò rất quan trọng. Nhà đầu tư nên làm quen với các điểm dừng để giảm thiểu thua lỗ (cắt lỗ) hoặc các điểm dừng để thu được lợi nhuận hợp lý từ một khoản đầu tư.

Trong một talkshow gần đây do VnExpress tổ chức, ông Hans Nguyễn - Quản lý cao cấp Đào tạo kênh phân phối của Dragon Capital Việt Nam (DCVFM) cho rằng, dù tình hình thị trường diễn biến ra sao hay chu kỳ kinh tế đang ở trạng thái nào, chúng ta cũng nên đầu tư, nhưng điều quan trọng là nên chọn kênh đầu tư nào cho phù hợp.

"Nếu thị trường biến động mạnh, bạn có thể chuyển từ kênh nhiều rủi ro qua những kênh ít nguy hiểm hơn. Vì thế khả năng phân tích, hiểu và phân bổ tài sản hợp lý rất quan trọng", ông nói.

Nói như thế là bởi tùy vào từng giai đoạn, tình hình kinh tế và thị trường mà hiệu suất sinh lời của các kênh đầu tư sẽ khác nhau. Cùng với đó, từng kênh đầu tư lại có ưu và khuyết điểm khác nhau. Nhìn chung, trong giai đoạn thị trường ổn định, cổ phiếu là kênh đầu tư có hiệu suất sinh lời cao nhất. Nếu lạm phát tăng cao, các kênh như vàng, bạc, bất động sản sẽ có tính hiệu quả cao hơn. Ngược lại, nếu giảm phát, trái phiếu và gửi tiết kiệm ngân hàng trở thành kênh đầu tư tối ưu.

Vượt qua mặt tối của lợi tức kép đòi hỏi nhà đầu tư phải là người quản lý tốt danh mục đầu tư của mình. Điều này yêu cầu bạn phải học các kỹ năng cần thiết để nhận ra xu hướng thị trường, tìm cơ hội đầu tư thích hợp và sau đó sử dụng các kỹ thuật quản lý vốn đã được chứng minh.