Livestream bán hàng có thể mang lại doanh thu hàng trăm tỷ, có đúng không?

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên "có biết các phiên bán hàng livestream thu trăm tỷ đồng, giá thấp bất thường" hay không và giải pháp quản lý các cá nhân kinh doanh này.

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên

Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên) nêu thực trạng trong thời gian qua mạng xã hội xôn xao với những vụ livestream bán hàng trên các ứng dụng có thể mang lại doanh thu hàng trăm tỷ mỗi ngày.

“Xin hỏi Bộ trưởng thông tin quảng bá đó có đúng không? Với hình thức thương mại điện tử như thế chúng ta làm thế nào để quản lý được chất lượng của sản phẩm này?”, đại biểu đặt câu hỏi.

Ông Đỗ Chí Nghĩa cũng bày tỏ băn khoăn về việc giá bán các sản phẩm thấp hơn nhiều giá bán buôn cho các đại lý đang gây bất ổn thị trường. “Ví dụ như trong các livestream chục tỷ, trăm tỷ như trên thì các cơ quan quản lý nhận định vấn đề như thế nào, hướng xử lý ra sao? Chúng ta có thể học hỏi kinh nghiệm nào trên thế giới để xử lý triệt để vấn đề này?”, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa nêu hàng loạt câu hỏi.

Trả lời sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhìn nhận thực trạng đúng như đại biểu nêu nhưng chưa đi thẳng vào câu trả lời mà nêu hàng loạt các quy định về thương mại điện tử.

Chưa hài lòng với câu trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa tiếp tục tranh luận và nhắc lại: “Câu hỏi của tôi là về livestream bán hàng trên một số mạng xã hội như Tiktok doanh thu lên đến hàng trăm tỷ đồng/ngày, một con số rất là lớn và tôi xin hỏi 2 ý”.

Đại biểu Nghĩa băn khoăn, với hình thức thương mại như vậy làm thế nào để quản lý chất lượng, đảm bảo quyền lợi của khách hàng.

“Giá bán như vậy rẻ hơn thông qua các đại lý đang gây bất ổn, hoang mang cho thị trường về hàng thật, hàng giả. Vậy các cơ quan quản lý, cụ thể là Bộ Công Thương, Tổng Cục Quản lý thị trường quan niệm thế nào, xử lý làm sao, kinh nghiệm quốc tế gì trong việc này?”, đại biểu Nghĩa nhắc lại câu hỏi.

Theo ông Đỗ Chí Nghĩa, quản lý các sàn thương mại điện tử tương đối dễ vì có định danh, đăng ký, nhưng hiện nay livestream của các cá nhân bán hàng mới là vấn đề đáng lo. Các cá nhân này doanh thu hàng trăm tỷ là vấn đề lớn. Nếu đi theo giải pháp xóa các trang này, chúng ta thấy xóa thì khó nhưng lập trang mới lại dễ dàng.

“Làm sao chúng ta theo đuổi, giải quyết được dứt điểm vấn đề này. Cảm giác là nếu chúng ta không đi đúng hướng thì cơ quan quản lý hết sức vất vả, luôn đuổi theo như “ma trận”, trong khi người tiêu dùng lãnh đủ, cơ quan thuế thì thất thu”, đại biểu tỉnh Phú Yên nhấn mạnh.

Ông Đỗ Chí Nghĩa mong muốn Bộ trưởng trả lời thẳng câu hỏi: “Với các livestream vừa rồi, Bộ trưởng có biết không, nhận định đó thật hay ảo, và bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng trong trường hợp này như thế nào, có kinh nghiệm quốc tế gì và Bộ đã tham khảo hay chưa?”.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn

Trả lời tranh luận của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Công Thương nhìn nhận, quản lý hoạt động bán hàng trên môi trường điện tử nói chung và livestream nói riêng thật sự khó khăn.

Theo ông Diên, để quản lý được hoạt động này không chỉ có trách nhiệm ngành Công Thương mà còn cần trách nhiệm của rất nhiều ngành như Thông tin và Truyền thông quản lý hoạt động về mạng; ngành Tài chính quản lý về thuế…

“Cho nên giải pháp tốt nhất trước hết phải có sự phối hợp, trong trường hợp này Bộ Công Thương là cơ quan chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan để kiểm tra, kiểm soát xử lý”, Bộ trưởng Công Thương nói.

Ngoài ra, ông Diên cho biết, sẽ sử dụng lực lượng quản lý thị trường để phát hiện, đấu tranh làm rõ hành vi sai phạm, nhất là tìm địa điểm các đối tượng này tập kết hàng hóa. Đồng thời, thường xuyên giao dịch, trao đổi, chia sẻ dữ liệu thông tin trong quản lý của mình với các cơ quan chức năng để kịp thời xử lý các sai phạm, đặc biệt chống thất thu thuế.

Ngoài ra, Bộ trưởng cho rằng, vì hoạt động này biến hóa khôn lường nên các quy định pháp luật phải tiếp tục rà soát để sửa đổi bổ sung phù hợp.

Ông Diên cho biết, đây là lĩnh vực mới không chỉ với Việt Nam mà với nhiều nước trên thế giới. Thương mại điện tử của chúng ta phát triển rất mạnh, 20% -25%/năm, quy mô thương mại là 21 tỷ USD. Với tốc độ này trong tương lai còn phát triển hơn nữa.

Bên cạnh đó, theo ông Diên, phải phát huy vai trò của hệ thống chính trị. Bởi vì mua bán giao dịch cũng không thể lọt được "lưới trời" - phát hiện của người dân thông qua các tổ chức.

Cuối cùng, tư lệnh ngành Công Thương đề cập đến vai trò quản lý Nhà nước của chính quyền địa phương xem xét xử lý những xung đột về lợi ích có thể xảy ra trong lĩnh vực này.

“Trường hợp vi phạm mà chứng minh được thì đương nhiên việc xóa vĩnh viễn trang này hoặc yêu cầu chủ phòng livestream phải chịu trách nhiệm trước pháp luật bởi hành vi của mình. Như vậy, chắc chắn từng bước giảm vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này”, ông Diên nói.

Từ vị trí điều hành, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu phần tranh luận còn lại của đại biểu Đỗ Chí Nghĩa thì Bộ trưởng trả lời bằng văn bản. Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên xin phép trả lời nhanh: “Những trường hợp vi phạmnhư thế này chúng ta có thể hoàn tất hồ sơ chuyển cơ quan chức năng xem xét xử lý theo quy định pháp luật”.