Kiến nghị kiểm soát quyền lực người đứng đầu hai bộ, điều tra giai đoạn hai đại án Việt Á

Tại kết luận điều tra vụ án liên quan Cty Việt Á, Cơ quan điều tra cho biết do thời hạn điều tra vụ án đã hết, nên tách thông tin, tài liệu liên quan đến hành vi sai phạm của một số cá nhân để tiếp tục điều tra, xử lý sau.

Buông lỏng quản lý, để cán bộ móc ngoặc

Tại Bộ Khoa học và Công nghệ, C03 cho rằng, Bộ này đã buông lỏng, thiếu kiểm tra giám sát trong việc thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, đặc biệt đây là đề tài nghiên cứu khoa học cấp quốc gia.

Cụ thể, Bộ Khoa học và Công nghệ đã sai phạm trong các khâu: Phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, đơn vị phối hợp; kinh phí, theo dõi sử dụng và thanh toán kinh phí; quản lý thực hiện đề tài, xử lý kết quả thực hiện đề tài....

Bên cạnh đó, nội dung thuyết minh đề tài nghiên cứu khoa học có nội dung không đầy đủ, không có thông tin về quyền, nghĩa vụ của Bộ Khoa học và Công nghệ, Học viện Quân y, Công ty Việt Á; không rõ phương pháp phối hợp giữa Học viện Quân y và Công ty Việt Á; phương pháp chuyển giao kết quả nghiên cứu, quyền sở hữu trí tuệ.

Còn tại Bộ Y tế, C03 cho rằng Bộ đã thiếu kiểm tra, giám sát đối với công tác quản lý Nhà nước về sinh phẩm y tế, hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương; không quy định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của các cá nhân trong hiệp thương giá, thời hạn ban hành kết luận kiểm tra giá.

“Do việc buông lỏng, thiếu kiểm tra giám sát tại Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Y tế nêu trên dẫn đến bị can Phan Quốc Việt lợi dụng, thông đồng móc ngoặc với lãnh đạo, cán bộ của hai bộ để Công ty Việt Á được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt tham gia nghiên cứu đề tài, sử dụng kết quả nghiên cứu đề tài lập hồ sơ đăng ký; để Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức test xét nghiệm, biến test xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu Nhà nước thành tài sản thuộc sở hữu của Công ty Việt Á, trái quy định pháp luật”, C03 kết luận.

Theo C03, khi Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bán test xét nghiệm cho Bộ Y tế, bị can Phan Quốc Việt đã nâng khống cơ cấu đơn giá nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/test không có căn cứ; khi Bộ Y tế kiểm tra giá hiệp thương, xác định Công ty Việt Á thay đổi nguyên vật liệu sản xuất so với hồ sơ đăng ký lưu hành nhưng không ra kết luận kiểm tra, không kiến nghị biện pháp xử lý, dẫn đến Việt Á tiếp tục sử dụng giá hiệp thương với Bộ Y tế đã được Phan Quốc Việt nâng khống, tạo mặt bằng giá để bán cho các đơn vị, địa phương, thu lời bất chính, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Tại các đơn vị, địa phương, C03 cáo buộc để xảy ra sai phạm trong quá trình Công ty Việt Á tiêu thụ test xét nghiệm, vật tư, sinh phẩm y tế là do đơn vị, địa phương chưa kịp thời phân bổ dự toán ngân sách thực hiện; trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ về đấu thầu, mua sắm thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế còn hạn chế, nhất là trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh…

Cần kiểm soát quyền lực người đứng đầu

Từ phân tích nêu trên, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kiến nghị:

Bộ Khoa học và Công Nghệ, Bộ Y tế cần nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực của người đứng đầu, kiểm soát hoạt động của các cơ quan chuyên môn về quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ, quản lý sinh phẩm y tế, đảm bảo khách quan, minh bạch và đúng pháp luật.

Bộ Khoa học và Công nghệ cần rà soát cơ cấu tổ chức, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực khoa học và công nghệ để chủ động hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh, sửa đổi cho thống nhất, đúng quy phạm pháp luật theo hướng có cơ quan chuyên trách quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Đồng thời, Bộ phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi sai phạm trong thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ.

Bộ Y tế cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi sai phạm trong công tác cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm y tế. Phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan có biện pháp quản lý giá đối với các vật tư y tế, sinh phẩm xét nghiệm.

Bộ Kế hoạch & Đầu tư và các Bộ, ngành có liên quan chủ động hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền hướng dẫn việc thực hiện chỉ định thầu rút gọn trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh..., đặc biệt là đối với các gói thầu có giá trị lớn, chưa được phân bổ dự toán ngân sách thực hiện, việc hướng dẫn xác định giá trị hợp đồng, thương thảo hợp đồng.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần chủ động kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh hoạt động của các đơn vị, cơ sở y tế công lập trong hoạt động đấu thầu, mua sắm thiết bị, vật tư y tế; đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ về mua sắm, đấu thầu cho cán bộ các đơn vị, cơ sở y tế, phòng ngừa các vi phạm, tội phạm; đồng thời xem xét xử lý đối với các Công ty có sai phạm đã kết luận trong vụ án.

Cùng với đó, C03 cũng kiến nghị Bộ Tài chính xem xét đình chỉ kinh doanh, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá... với các Công ty thẩm định giá có sai phạm đã nêu trong kết luận.

“Ngoài các bị can đã khởi tố và đề nghị truy tố, còn có một số cá nhân có hành vi, vi phạm liên quan ở các mức độ khác nhau; có cá nhân hoặc hành vi không cấu thành tội phạm hoặc chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự hoặc chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Căn cứ tính chất, mức độ của hành vi sai phạm; đường lối chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kết luận và có văn bản kiến nghị các cơ quan chủ quản xử lý nghiêm theo các quy định của Đảng và chính quyền”, kết luận của C03 nêu rõ.

Quá trình điều tra vụ án, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an xác định dấu hiệu sai phạm của một số cá nhân liên quan. Tuy nhiên, do thời hạn điều tra vụ án đã hết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tách thông tin, tài liệu liên quan đến hành vi sai phạm của các cá nhân này để tiếp tục điều tra, xử lý sau.

Hoàng An - Minh Đức