HVN (Vietnam Airlines): Bức tranh tài chính khó khăn, hẹp cửa phục hồi

Tóm tắt:

- Dù ngành hàng không đã bước sang năm phục hồi thứ 2 nhưng kết quả kinh doanh của Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (HVN) vẫn đang tiếp tục báo lỗ.

- Tình hình tài chính khó khăn với cơ cấu tài sản-nguồn vốn mất cân đối, nợ vay và lỗ lũy kế lớn khiến DN thiếu hụt dòng vốn hoạt động.

- Vị thế Tổng công ty nhà nước càng khiến HVN khó cơ cấu, chủ động trong bài toán kinh doanh, huy động vốn do vướng cơ chế, chính sách.

Điều kiện kinh doanh cải thiện, Vietnam Airlines vẫn báo lỗ quý thứ 13 liên tiếp

Kết thúc Quý 1/2023, kết quả kinh doanh của HVN vẫn đang tiếp tục xu hướng phục hồi với:

- Doanh thu thuần hợp nhất đạt 23.640 tỷ đồng, cao hơn gấp 2 lần so với cùng kỳ năm trước. Trong đó doanh thu nội địa đã tăng 76,5% và doanh thu quốc tế tăng tới 618,5%

- Biên lợi nhuận gộp trong kỳ đạt 8,3% giúp lợi nhuận gộp thu về 1.959 tỷ đồng. Đây cũng là mức biên lợi nhuận gộp cao nhất kể từ quý 4/2019-trước khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát.

- Tuy vậy, trước áp lực gia tăng của một loạt các loại chi phí như chi phí bán hàng (gấp 2,9 lần cùng kỳ năm 2022), chi phí quản lý (tăng 23%), chi phí tài chính (tăng 46%) khiến Lợi nhuận sau thuế của Tổng Công ty vẫn lỗ 37,3 tỷ đồng trong quý đầu năm nay. Ghi nhận quý thua lỗ thứ 13 liên tiếp kể từ năm 2020 đến nay.

Mặc dù kết quả kinh doanh đang trên đà phục hồi và Vietnam Airlines được dự báo có thể sớm tiến tới cân bằng doanh thu-chi phí để báo lãi trở lại trong các quý tiếp theo. Tuy vậy, vấn đề mà Tổng công ty đang phải đối mặt là bức tranh tài chính đã bị tàn phá nặng nề sau 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

Cơ cấu tài chính mất cân đối, dòng tiền khó khăn

Trước khi báo lỗ trong quý 1/2023, HVN đã có 3 năm với 12 quý liên tiếp báo lỗ, lần lượt là 11.178 tỷ đồng trong năm 2020, 13,279 tỷ đồng trong 2021 và năm 2022 lỗ tiếp 10.369 tỷ đồng. Không chỉ xóa hết phần lợi nhuận giữ lại từ những năm trước mà tính tới 31/01/2023, lỗ lũy kế của Tổng công ty trên báo cáo tài chính hợp nhất đã lên tới 34.303 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 10.239 tỷ đồng bất chấp việc vào tháng 9/2021 Tổng công ty đã tiến hành tăng vốn thêm gần 8.000 tỉ đồng thông qua phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.

Kinh doanh thua lỗ, dòng tiền tHVN phải tăng cường vay nợ để bù đắp dòng tiền hoạt động.

Tính đến đến cuối quý 1/2023, nợ phải trả ngắn hạn là 54.778 tỷ đồng, bao gồm nợ vay và thuê tài chính ngắn hạn là 13.655 tỷ đồng. So với cuối năm 2019, nợ phải trả ngắn hạn của Tổng công ty đã tăng 74,3% trong khi nợ vay ngắn hạn tăng 2,1 lần. Ngoài ra, Tổng công ty còn có 15.039 tỷ đồng nợ dài hạn, trong đó có 13.594 tỷ đồng nợ vay và thuê tài chính.

Nợ vay cao, bao gồm giá trị đáng kể cả khoản nợ vay và thuê tài chính bằng ngoại tệ khiến HVN chịu áp lực chi phí lãi vay cao trong bối cảnh mặt bằng lãi suất cả trong nước và quốc tế đều tăng cao trong năm qua và chịu thêm áp lực trước những biến động bất thường của tỷ giá.

Chẳng hạn riêng năm 2022, chi phí tài chính của Tổng Công ty đã tăng 2,43 lần so với 2021. Trong đó, chi phí lãi vay tăng 44% lên 1.163 tỷ đồng, chi phí lỗ chênh lệch tỷ giá tăng 13 lần lên 2.247 tỷ đồng. Con số lỗ ròng về tỷ giá trong cả năm 2022 lên đến 1.483 tỷ đồng (năm 2021 lãi ròng 553 tỷ đồng), góp phần đáng kể vào con số lỗ trước thuế 10.091 tỷ đồng bất chấp sự phục hồi của ngành hàng không trong nước trong năm tái mở cửa.

Tuy vậy, vấn đề khó khăn hơn với HVN là dòng tiền thanh toán các khoản nợ vay, nợ thuê tài chính và nợ phải trả đến hạn khi tổng tài sản ngắn hạn của hãng bay đến cuối quý 1/2023 chỉ ở mức 13.269,5 tỷ đồng, bao gồm 3.863 tỷ đồng tiền, tương đương tiền và tiền gửi có kỳ hạn. Như vậy, nợ phải trả ngắn hạn của tổng công ty đang gấp tới 4,12 lần tài sản ngắn hạn.

Liên tiếp trong các báo cáo kiểm toán gần đây, Công ty TNHH kiểm toán Deloitte Việt Nam-đơn vị kiểm toán của Vietnam Airlines đã nhấn mạnh về việc tồn tại yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của Tổng công ty khi nợ quá hạn vượt quá tài sản ngắn hạn, vốn chủ sở hữu âm và khoản phải trả quá hạn lớn. Theo đơn vị kiểm toán, khả năng hoạt động liên tục của Tổng công ty sẽ phụ thộc vào sự hỗ trợ về tài chính của Chính phủ Việt Nam và việc được gia hạn thanh toán các khoản vay từ các ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng, các khoản phải trả cho các nhà cung cấp và cho thuê.

Tình hình tài chính hiện nay đang đòi hỏi HVN phải có phương án tái cấu trúc toàn diện để đảm bảo dòng vốn hoạt động chứ không chỉ đơn thuần chờ đợi sự hồi phục của thị trường hàng không.

Đối với năm 2023, mặc dù tình hình đang có phần thuận lợi hơn so với giai đoạn dịch bệnh, điều kiện kinh doanh năm nay của ngành hàng không nói chung và HVN cũng đang phải đối mặt với không ít khó khăn.

- Sau khi phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022, tăng trưởng lưu lượng hành khách nội địa năm nay đang được dự báo sẽ bão hòa tăng trưởng, thậm chí có thể giảm so với năm ngoái trong bối cảnh kinh tế vĩ mô có nhiều khó khăn, môi trường lãi suất cao khiến thu nhập khả dụng của người dân bị ảnh hưởng có thể làm giảm nhu cầu đi lại. Trong bối cảnh đó, sự tăng trưởng của lưu lượng khách quốc tế dù đang được kỳ vọng nhưng cũng phụ thuộc vào tình hình kinh tế tại các quốc gia này.

- So với giai đoạn trước dịch, mặt bằng giá nhiên liệu bay hiện đang cao hơn đáng kể do ảnh hưởng bởi sự gia tăng của giá dầu thế giới. Với tỷ trọng cao trong cấu trúc chi phí hoạt động của các hãng bay, Chi phí nhiên liệu cao sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của các hãng bay Trong bối cảnh áp lực cạnh tranh trong nội bộ ngành hiện cũng đã gia tăng đáng kể so với giai đoạn trước dịch bệnh sau khi đón nhận thêm các doanh nghiệp mới gia nhập ngành như Bamboo Airways vào cuối năm 2019 và Vietravel Airlines vào cuối năm 2020 và các hãng bay mới đã thực hiện nhiều chương trình khuyến mãi, giảm giá vé để thu hút khách hàng.