Hành vi thao túng chứng khoán ngày càng tinh vi

Thị trường chứng khoán vừa qua tăng trưởng nhanh, quy mô lớn nhưng đi kèm với đó là hành vi thao túng càng ngày càng tinh vi và phức tạp. Do đó, Luật Chứng khoán mới đã nâng mức xử phạt lên và có thu lại gấp 10 lần số thu lợi bất chính.

Ngày 15/9, IR Awards 2022 - chương trình bình chọn doanh nghiệp niêm yết có hoạt động quan hệ nhà đầu tư tốt nhất (IR) - diễn ra tại TPHCM.

Theo số liệu của Vietstock, kể từ khi đại dịch COVID-19 xuất hiện, thị trường chứng khoán chứng kiến sự bùng nổ lượng nhà đầu tư cá nhân. Đến cuối tháng 7/2022, lượng tài khoản nhà đầu tư cá nhân đạt hơn 6,3 triệu tài khoản, chiếm trên 99% tổng tài khoản toàn thị trường (đạt hơn 6% dân số).

Nếu so với mục tiêu ban đầu của Chính phủ là 5% dân số có tài khoản chứng khoán vào cuối năm 2025 thì dịch COVID-19 đã đẩy số nhà đầu tư của thị trường chứng khoán lên mức rất xa. Khối lượng và giá trị giao dịch nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 80% tổng giá trị giao dịch. Sự xuất hiện của lớp nhà đầu tư cá nhân mới cũng thay đổi thị trường chứng khoán cả về chất lẫn về lượng.

Ông Đoàn Hồng Việt - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thế giới số - nhận định, xu hướng của các nhà đầu tư cá nhân sẽ tiếp tục tăng vì tỷ lệ người dân thu nhập trung bình đang ngày càng tăng lên và sẽ trở thành trụ cột cho nền kinh tế. Thay vì tiêu xài cho mục đích giải trí, họ sẽ chuyển sang đầu tư để mang lại nhiều lợi ích hơn cho cuộc sống.

Tuy nhiên, đầu tư không phải là công việc đơn giản và tâm lý nhà đầu tư cá nhân vẫn đang là chơi chứng khoán với mong muốn lãi vài ngày vài phần trăm. Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường ít vốn lại bị khan hiếm thông tin chuẩn mực. Chưa kể trong thời gian qua, trên thị trường liên tục đón nhận rất nhiều tin đồn, điều này không chỉ gây bất lợi cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng rất nhiều lên tâm lý nhà đầu tư.

Ông Lê Nhị Năng, Trưởng Cơ quan đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tại TPHCM (bìa trái) trao đổi tại IR Awards 2022.

Ông Lê Nhị Năng - Trưởng Cơ quan đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tại TPHCM - cho rằng, thị trường vừa qua tăng trưởng nhanh, quy mô lớn, cùng là hành vi thao túng càng ngày càng tinh vi và phức tạp. Luật Chứng khoán mới đã nâng mức xử phạt lên và có thu lại gấp 10 lần số thu lợi bất chính. Luật có quy định chế tài công ty chứng khoán thành viên vi phạm có thể bị đình chỉ, nhân viên môi giới có thể bị thu hồi chứng chỉ.

“Tôi nghĩ, phải nâng mức xử phạt lên nữa và đào tạo về quy định xử phạt để thị trường nắm bắt. Các cơ chế để kiểm soát đều đã có nhưng chưa có chế phối hợp giữa các bên. Chẳng hạn, luật đã cho phép cơ quan chức năng tiếp cận sao kê về viễn thông của khách hàng nhưng hiện tại, muốn xin thông tin từ công ty viễn thông cũng chưa có cơ chế”, ông Năng nói.

Ông Huỳnh Minh Tuấn - Giám đốc Môi giới Hội sở Công ty Chứng khoán Mirae Asset - cho rằng, các nhà đầu tư cá nhân được chia ra thành hai nhóm. Một là nhà đầu tư bình thường với kinh nghiệm 5-10 năm, họ đã có chiến lược đầu tư hợp lý. Hai là các nhà đầu tư cá nhân có kinh nghiệm 3 năm trở lại đây. Với nhóm này, họ rất quan tâm tới các thông tin nóng, những thông tin có thể tạo ra lợi nhuận trong vài ngày.

Với các nhà đầu tư, nếu thất bại một lần trên thị trường chứng khoán, có thể là do chưa có kinh nghiệm. Tuy nhiên, thất bại nhiều lần thì đó là do chúng ta và một phần do nhà đầu tư rất mau quên. Doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán rất nhiều và chất lượng rất khác nhau.

Nhiều nhà đầu tư ít kinh nghiệm lại thường bật đồ thị kỹ thuật để xem điểm mua điểm bán. Tuy nhiên, thị trường Việt Nam đang phát triển và có nhiều sự thao túng để thu hút nhà đầu tư vào cạm bẫy. Do đó, nhà đầu tư cá nhân nên tập trung vào các doanh nghiệp có công bố thông tin minh bạch, chất lượng cao hoặc có thể gửi tiền cho các quỹ đầu tư.

IR Awards ra đời với mục đích nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của hoạt động IR. Thông qua đó, hướng tới cải thiện tính minh bạch thông tin trên thị trường chứng khoán, gia tăng chất lượng công bố thông tin và niềm tin của nhà đầu tư. Trải qua vòng khảo sát, 736 doanh nghiệp có hoạt động đạt chuẩn công bố thông tin trên sàn chứng khoán đã lộ diện. Từ 736 doanh nghiệp này, hội đồng bình chọn IR Awards gồm 31 định chế tài chính hàng đầu đã đánh giá hoạt động IR cùng sự đồng thuận bình chọn từ cộng đồng nhà đầu tư đã tìm ra những gương mặt có hoạt động IR tốt nhất 2022.