Gỡ vướng trong quyết toán dự án PPP

 Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất cho phép áp dụng phụ cấp không ổn định sản xuất vào đơn giá nhân công xây dựng đối với dự án đầu tư theo phương thức PPP. Nếu được chấp thuận, điều này sẽ tháo gỡ vướng mắc cho công tác thanh, quyết toán đối với các dự án PPP giai đoạn từ năm 2005 - 15/5/2015.

Bộ GTVT cho biết, Bộ này đang tập trung chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà đầu tư, ban quản lý dự án (QLDA) khẩn trương thực hiện quyết toán các dự án hoàn thành. Tuy nhiên, một số dự án PPP được triển khai xây dựng trong giai đoạn từ năm 2005 - 15/5/2015 chưa hoàn thành công tác quyết toán do vướng mắc liên quan đến việc áp dụng hệ số phụ cấp không ổn định sản xuất trong đơn giá nhân công xây dựng. Ngày 8/8/2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 104/NQ-CP cho phép áp dụng hệ số không ổn định sản xuất vào đơn giá nhân công xây dựng nên việc thanh, quyết toán các dự án đầu tư công thời gian qua đã không còn vướng mắc. Tuy nhiên vướng mắc đối với dự án PPP vẫn tồn tại.

Trên thực tế, các dự án PPP do Bộ GTVT là cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện trước ngày 15/5/2015 đều được lập, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư, dự toán chi phí... theo quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng như các dự án sử dụng vốn nhà nước (bao gồm cả việc áp dụng hệ số phụ cấp không ổn định sản xuất trong đơn giá nhân công xây dựng). Tuy nhiên, trong nội dung của hợp đồng dự án PPP không có điều khoản cụ thể quy định về hệ số phụ cấp không ổn định sản xuất. Do đó, khi quyết toán dự án PPP thực hiện trong giai đoạn từ năm 2005 đến ngày 15/5/2015 chưa đủ cơ sở để áp dụng hệ số phụ cấp không ổn định sản xuất.

Để xử lý vướng mắc, sớm hoàn thành công tác quyết toán đối với các dự án PPP, Bộ GTVT đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận cho phép áp dụng hệ số phụ cấp không ổn định sản xuất vào xác định đơn giá nhân công xây dựng trong giai đoạn từ năm 2005 - 15/5/2015 như đối với các dự án sử dụng vốn nhà nước.

Theo Bộ Xây dựng, Điều 3 Nghị định 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 quy định, dự án PPP được quản lý như đối với dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn nhà nước. Tuy nhiên, trước thời điểm Nghị định 59/2015/NĐ-CP có hiệu lực, các quy định của pháp luật (Nghị định số 78/2007/NĐ-CP, Nghị định số 108/2009/NĐ-CP, Quyết định số 71/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế thí điểm đầu tư PPP...) chỉ có quy định lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi theo quy định của pháp luật về xây dựng, không có quy định về quản lý dự án PPP như đối với dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn nhà nước. Do đó, đối với các dự án PPP do Bộ GTVT quản lý giai đoạn trước năm 2015, Bộ GTVT căn cứ vào Nghị quyết số 104/NQ-CP hướng dẫn các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của Bộ căn cứ vào nội dung hợp đồng xây dựng đã ký kết phù hợp với quy định pháp luật có liên quan áp dụng cho hợp đồng để thực hiện thanh toán, quyết toán khoản phụ cấp không ổn định sản xuất trong đơn giá nhân công xây dựng cho phù hợp.

Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, ông Lê Đức Thọ - Phó Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Cienco4 cho biết, Cienco4 là nhà đầu tư 2 dự án Quốc lộ 1 đoạn Nghi Sơn - Cầu Giát và Quốc lộ 1 đoạn Nam cầu Bến Thủy - tuyến tránh thành phố Hà Tĩnh theo hợp đồng BOT. Trong thời gian triển khai 2 dự án trên, Nhà đầu tư đã lập tổng dự toán theo hướng dẫn của Bộ GTVT áp dụng mức lương tối thiểu vùng quy định tại Nghị định 70/2011/NĐ-CP (mức lương này thấp hơn so với mức giá nhân công thực tế trên thị trường tại khu vực triển khai 2 dự án). Tại 2 dự án này, Nhà đầu tư đã thực hiện thanh toán các chi phí phụ cấp không ổn định sản xuất cho các nhà thầu để trả cho người lao động. Tuy nhiên, hiện nay, Bộ GTVT vẫn chưa thực hiện thỏa thuận phần giá trị phụ cấp không ổn định (10%) để quyết toán cho Nhà đầu tư, việc quyết toán phần chi phí này đang bị “tắc” làm ảnh hưởng đến doanh thu của doanh nghiệp và thu nhập của người lao động.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đấu thầu, một chuyên gia về xây dựng cho biết, do hệ thống quy định pháp luật chưa thống nhất, đồng bộ và rõ ràng nên việc áp dụng phụ cấp không ổn định sản xuất vào đơn giá nhân công xây dựng đang có bất cập giữa dự án PPP và dự án đầu tư hoàn toàn bằng vốn nhà nước. Trong khi đó, đơn giá nhân công xây dựng là như nhau và vận động theo quy luật thị trường (hiện đơn giá nhân công theo định mức vẫn thấp hơn nhiều so với giá nhân công thực tế). Đây chính là nguyên nhân khiến việc thanh, quyết toán hàng chục dự án PPP đã hoàn thành, đưa vào khai thác nhiều năm vẫn chưa hoàn tất. Hệ lụy là tại nhiều dự án BOT trước năm 2015, do chưa được Bộ GTVT thanh, quyết toán phần phụ cấp này nên nhà đầu tư không thực hiện nghiệm thu thanh toán, giải ngân cho các đơn vị, nhà thầu thi công, nợ đọng xây dựng cơ bản thành dây chuyền, dễ phát sinh kiện tụng, tranh chấp.