Giải mã biến động thị trường bạc 2025

Tháng 12/2025, giá bạc lập đỉnh lịch sử 64 USD/ounce. Đằng sau biến động lớn này là sự mất cân đối cung – cầu và tình trạng cạn kiệt kho dự trữ, dẫn tới cuộc đua gom hàng khốc liệt giữa các cường quốc và biến bạc thành tài sản chiến lược được săn lùng trong kỷ nguyên công nghệ mới.

Khi nhìn lại năm 2025, các sử gia kinh tế có lẽ sẽ gọi đây là năm của “Cơn khát Bạc”. Khác với những bong bóng tài sản trước đây, đợt tăng giá này không được thổi phồng bởi những lời hứa hẹn hư ảo dựa trên các hợp đồng phái sinh, mà được xây dựng trên nền tảng của sự khan hiếm thực tế và nỗi sợ hãi về an ninh chuỗi cung ứng.

Bạc không còn là món đồ trang sức lấp lánh hay một công cụ đầu cơ ngắn hạn. Bạc đã lột xác để trở thành “dầu mỏ” của kỷ nguyên công nghệ mới, và các quốc gia đang hành động quyết liệt để không bị bỏ lại phía sau.

Khi các chính phủ “khóa van” và gom hàng

Tín hiệu rõ nhất cho thấy vị thế mới của bạc không đến từ phố Wall, mà đến từ các văn phòng Chính phủ tại Bắc Kinh và Washington.

Trung Quốc, công xưởng của thế giới và là nơi tiêu thụ bạc hàng đầu, đã nổ phát súng đầu tiên. Trong một động thái được giới quan sát đánh giá là phòng thủ từ xa, Bắc Kinh vào ngày 30/10/2025 thông báo áp dụng cơ chế cấp phép xuất khẩu mới đối với bạc, có hiệu lực từ tháng 1/2026. Thông điệp của Trung Quốc rất rõ ràng: Bạc là tài sản có ảnh hưởng an ninh quốc gia, và kho dự trữ trong nước phải được bảo vệ bằng mọi giá. Chỉ chưa đầy 20 doanh nghiệp được Bắc Kinh cấp phép mới có thể xuất khẩu bạc từ năm 2026.

Ở bên kia bán cầu, Mỹ vốn thường để thị trường tự do hoạt động tùy ý, cũng đã phải thức tỉnh. Ngày 06/11/2025 trở thành một cột mốc lịch sử khi Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) chính thức điền tên bạc vào “Danh sách các Khoáng sản Thiết yếu”. Quyết định này là sự thừa nhận muộn màng nhưng rõ ràng rằng nền kinh tế Mỹ đang phụ thuộc vào một nguồn cung bạc ngày càng thâm hụt.

Giới phân tích tại Washington đang suy đoán về khả năng Chính phủ Mỹ sẽ sớm thiết lập một kho dự trữ bạc chiến lược quốc gia, tương tự như kho dự trữ dầu mỏ, để phục vụ cho các ngành công nghiệp quốc phòng và năng lượng sạch.

Trong khi hai siêu cường còn đang toan tính về chính sách, thì tại Ấn Độ, cơn sốt bạc đã lan xuống từng con phố. Người dân và giới thương nhân Ấn Độ, với nhạy cảm đặc biệt về kim loại quý, đã tiến hành một cuộc gom hàng chưa từng có. Chỉ riêng tháng 1/2025, nhập khẩu bạc của nước này đã chạm 875 tấn, tăng 37% so với cùng kỳ và cao nhất kể từ năm 2008.

Ngày 08/10/2025, Ấn Độ đặt mua 1,000 tấn bạc, khiến cho thị trường giao dịch bạc tại London đứng hình và tạm ngừng hoạt động. Giá thuê bạc tăng dựng đứng từ 0.25% lên 200%.

Không đứng ngoài cuộc chơi, Nga đã tuyên bố bạc là tài sản chiến lược cần tăng cường tích trữ. Trong năm 2025, dự trữ bạc của Nga tăng thêm khoảng 4,000 tấn. Ngân hàng trung ương Ấn Độ, Nga và Arab Saudi cũng tích cực mua chứng chỉ quỹ ETF bạc, có thể là iShares Silver Trust (SLV).

Kho dự trữ phương Tây giảm sút

Nếu như dòng chảy bạc đang đổ dồn về các kho dự trữ quốc gia và phương Đông, thì ở các trung tâm tài chính phương Tây, một hiện tượng ngược lại đang diễn ra.

Các hầm chứa tại London (LBMA) – trái tim của thị trường bạc thế giới – đang chứng kiến lượng tồn kho sụt giảm không phanh. Trong quý 1/2025, 14% lượng bạc tại đây đã ra đi, và tính đến tháng 6, lượng bạc trong kho giảm 18% so với cùng kỳ năm trước. Hơn 100 triệu ounce bạc đã rời khỏi London, để lại mức tồn kho chỉ 27.2 ngàn tấn vào tháng 11.

Câu chuyện tại sàn COMEX (New York) còn kịch tính hơn. Tháng 3/2025, thị trường chứng kiến một sự hoảng loạn ngắn hạn khi tồn kho tăng vọt 48% do các bên đua nhau vận chuyển bạc vật chất đến để đáp ứng nghĩa vụ giao hàng, nâng mức tồn kho lên gần 15.6 ngàn tấn. Đến tháng 12, tồn kho tại COMEX giảm còn 14.2 ngàn tấn.

Trong bối cảnh khan hiếm đó, một "cá mập" khổng lồ đã lộ diện: JPMorgan Chase. Số liệu đến tháng 12/2025 cho thấy ngân hàng này đang kiểm soát tới 6.1 ngàn tấn, tương đương 43% tổng lượng bạc tại COMEX. Ngân hàng này cũng nắm giữ hơn 16 ngàn tấn trong vai trò là tổ chức giám sát của quỹ ETF SLV. Việc một định chế tài chính duy nhất nắm giữ lượng bạc khổng lồ như vậy đã đặt ra những câu hỏi lớn về tính thanh khoản thực sự của thị trường và quyền lực chi phối giá cả.

Giải mã biến động năm 2025

Tại sao lại là năm 2025? Tại sao cơn khát bạc này lại bùng phát đồng loạt vào thời điểm này chứ không phải lúc nào khác? Câu trả lời nằm ở sự hội tụ của ba yếu tố: thâm hụt cấu trúc, áp lực pháp lý từ Basel III và vai trò không thể thay thế trong công nghệ.

Thứ nhất, thị trường đang đối mặt với tình trạng thiếu cung triền miên. Số liệu cho thấy thế giới đã trải qua 5 năm liên tiếp (2021-2025) mà lượng bạc tiêu thụ vượt xa lượng bạc khai thác được. Riêng năm 2024, mức thâm hụt lên tới gần 149 triệu ounce (hơn 4,600 tấn).

Điều đáng ngại là nguồn cung bạc có tính "kém đàn hồi", tức là không thay đổi theo biến động của giá bạc. Khoảng 70% lượng bạc trên thế giới là sản phẩm phụ của việc khai thác đồng, chì, kẽm. Do đó, ngay cả khi giá bạc tăng lên 64 USD hay 100 USD, các công ty khai thác cũng không thể ngay lập tức đào thêm bạc nếu không muốn khai thác thừa mứa các kim loại kia.

Chỉ khi nào giá của hầu hết kim loại đồng loạt tăng mạnh thì khi đó sản lượng khai thác bạc mới có thể cải thiện đáng kể. Sự bất lực của nguồn cung trước cơn khát của nhu cầu chính là động lực tăng giá bền vững nhất.

Thống kê cung – cầu thị trường bạc trong 3 năm gần đây

Đơn vị: tấn

Nguồn: Silver Institute

Thứ hai, cú hích từ quy định ngân hàng Basel III. Bạc vật chất (cùng với vàng) được phân loại là tài sản an toàn cấp 1 và hưởng hệ số rủi ro 0% khi tính toán tỷ lệ an toàn vốn. Tuy nhiên, các hợp đồng bạc phái sinh phải đảm bảo có nguồn vốn ổn định (tức tài sản chất lượng cao) bằng 85% giá trị vị thế đó để bù đắp rủi ro.

Áp lực phải giảm bớt các vị thế phái sinh bạc trên giấy tờ đã tạo ra một đợt "short squeeze" kinh điển. Khi các ngân hàng tranh nhau mua lại hợp đồng để đóng vị thế, họ vô tình đẩy giá bạc vật chất lên cao, phơi bày sự thật rằng lượng “bạc trên giấy” đang lưu hành lớn gấp 300 lần lượng bạc vật chất đang tồn tại.

Thứ ba, bạc đã trở thành “máu” của nền kinh tế công nghệ. Đã qua rồi cái thời bạc chỉ được dùng để đúc tiền hay làm thìa, dĩa. Năm 2024, gần 60% tổng nhu cầu bạc toàn cầu (680.5 triệu ounce) đến từ các ngành công nghiệp. Bạc là kim loại dẫn điện và dẫn nhiệt tốt nhất trong bảng tuần hoàn hóa học, và trong kỷ nguyên Net Zero, tính chất này là vô giá.

Ngành năng lượng mặt trời (Photovoltaics) đang hoạt động như một "hố đen" hút bạc. Năm 2024, ngành này ngốn tới 197.6 triệu ounce (6,200 tấn), tăng 158% chỉ trong 5 năm. Mỗi tấm pin mặt trời lắp trên mái nhà hay các cánh đồng năng lượng đều chứa bạc, và lượng bạc này gần như bị tiêu hao hoàn toàn, rất khó tái chế với chi phí hợp lý. Và dù có thể tái chế thì cũng phải đợi hết vòng đời dài 20-25 năm của một tấm pin.

Bên cạnh đó, cuộc cách mạng xe điện (EV) và trí tuệ nhân tạo (AI) cũng không thể thiếu bạc. Một chiếc xe điện cần lượng bạc gấp đôi xe xăng để vận hành hệ thống mạch điện phức tạp. Các trạm 5G, các trung tâm dữ liệu AI cần bạc để đảm bảo tốc độ truyền dẫn tín hiệu nhanh nhất và độ trễ thấp nhất.

Bạc còn là thành phần thiết yếu trong ngành công nghiệp quốc phòng hiện đại, có mặt trong tên lửa và bom thông minh, hệ thống radar, máy cảm biến, máy gây nhiễu điện tử,… Một quả tên lửa Tomahawk chứa khoảng 420 gram bạc.

Sự thay đổi mô hình định giá

Những diễn biến của năm 2024-2025 đánh dấu sự thay đổi căn bản trong cách thế giới định giá bạc.

Từ một kim loại bị chi phối bởi các giao dịch phái sinh trên sàn London hay New York, bạc đang trở về đúng vị thế của nó: một tài sản vật chất chiến lược. Khi Mỹ và Trung Quốc cần bạc để chế tạo vũ khí công nghệ cao, khi Tesla và BYD cần bạc để sản xuất xe điện thế hệ mới, khi Samsung và Apple cần bạc để xuất xưởng các mẫu smartphone đắt khách, thứ họ cần là những thỏi bạc có thể cầm nắm được và họ sẵn sàng trả giá cao để sở hữu bạc vật chất, không phải những hợp đồng phái sinh vô hình.

Với nhà đầu tư, việc nắm giữ bạc giờ đây không còn là một canh bạc đầu cơ. Trong bối cảnh thâm hụt cấu trúc được dự báo sẽ còn kéo dài nhiều năm, bạc đang trở thành một lớp bảo hiểm thiết yếu cho danh mục đầu tư, một tấm khiên chắn trước sự bất định của chuỗi cung ứng toàn cầu và sự mất giá của tiền tệ. Cuộc chiến kim loại trắng mới chỉ bắt đầu, và những người giữ tài sản thực đang nắm trong tay lợi thế lớn.