MỚI

"Tạo Thiệp năm mới 2025"

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Dự trữ ngoại hối và tình hình tỷ giá: Phân tích chuyên sâu

Thời gian gần đây, khi tỷ giá liên tục lập đỉnh, thậm chí vượt đỉnh, hàng loạt bài báo xuất hiện với những tiêu đề như "Tỷ giá chạm trần, phải can thiệp bằng bán ngoại hối", "Dự trữ xuống dưới 3 tháng xuất khẩu, tiềm ẩn rủi ro",...

Điều này gây ra nhiều hoang mang cho người đọc. Một số người tìm hiểu thông tin nhưng không biết bắt đầu từ đâu, một số khác mặc định đó là tin xấu mà không hiểu rõ nguyên nhân, và cũng có người hoàn toàn thờ ơ. Chính vì vậy, tôi xin phép được chia sẻ một vài phân tích, hy vọng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

1. Câu chuyện Tỷ giá năm 2024:

Nếu các bạn còn nhớ, tỷ giá cũng đã tăng mạnh vào đầu năm, đặc biệt là tháng 4, khi thị trường chứng khoán chuyển sang giai đoạn đi ngang. Tình trạng tỷ giá chạm trần quay trở lại, buộc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải áp dụng nhiều biện pháp, từ nghiệp vụ thị trường mở (OMO), tín phiếu đến bán dự trữ ngoại hối để kiềm chế. Thời điểm đó, chúng ta thường xuyên theo dõi các động thái của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) và chờ đợi thông tin về việc giảm lãi suất. Tuy nhiên, dù FED đã bắt đầu giảm lãi suất từ tháng 9, tỷ giá chỉ điều chỉnh nhẹ rồi tiếp tục tăng lên mức đỉnh mới, và duy trì trạng thái đi ngang ở đỉnh cho đến nay.

Vậy, liệu chúng ta có thể tiếp tục bán ngoại hối mãi? Việc bán ngoại hối liên tục sẽ ảnh hưởng như thế nào? Tại sao việc dự trữ ngoại hối lại quan trọng?

2. Tại sao Dự trữ Ngoại hối lại Cần thiết?

Dự trữ ngoại hối do NHNN thực hiện bao gồm việc mua và nắm giữ một lượng lớn ngoại tệ, chủ yếu là USD, do đây là đồng tiền mạnh nhất thế giới. Lý do cần dự trữ ngoại hối rất đơn giản: chúng ta không thể tự in USD. Khi cần ngoại tệ để nhập khẩu hàng hóa hoặc trả nợ nước ngoài, chúng ta phải sử dụng nguồn dự trữ này. Khác với tiền Việt Nam, có thể được in theo nhu cầu, ngoại tệ là tài sản của nước ngoài và cần được tích lũy.

Vậy, dự trữ ngoại hối được sử dụng cho những mục đích gì?

a. Trả nợ:

Các quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, thường vay nợ để đầu tư vào cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế. Việt Nam cũng không ngoại lệ. Mức nợ của một quốc gia thường được tính bằng phần trăm GDP. Cuối năm 2023, nợ nước ngoài của Việt Nam ước tính khoảng 37-38% GDP, tương đương 3,78 - 3,88 triệu tỷ đồng, hay khoảng 160 tỷ USD. Do các khoản vay đều phát sinh lãi suất và cần được đáo hạn, dự trữ ngoại hối đóng vai trò quan trọng trong việc trả nợ.

Mức nợ này hiện tại là thấp hay cao? Theo mục tiêu đến năm 2030, nợ nước ngoài của Việt Nam không quá 45% GDP. Với mức 38% hiện tại, chúng ta vẫn đang ở ngưỡng an toàn. Hơn nữa, cơ cấu nợ của Việt Nam đang có xu hướng dịch chuyển: trước đây, chính phủ vay khá nhiều (khoảng 40%), phần còn lại là doanh nghiệp và tổ chức tín dụng; hiện nay, doanh nghiệp là bên vay chính (70% năm 2023), phần còn lại là chính phủ. Điều này cho thấy rủi ro vỡ nợ của chính phủ là khá thấp, tuy nhiên, rủi ro từ phía doanh nghiệp cũng cần được quan tâm.

b. Ổn định Tỷ giá:

Tại sao cần ổn định tỷ giá, thay vì để tỷ giá biến động theo cung cầu tự nhiên? Ổn định tỷ giá là một trong những điều kiện tiên quyết cho một quốc gia đang phát triển và có độ mở cao, phụ thuộc vào vốn nước ngoài như Việt Nam. Khi tỷ giá ổn định, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ yên tâm hơn khi đầu tư vào Việt Nam. Nếu tỷ giá biến động mạnh, họ sẽ gặp khó khăn trong việc dự đoán lợi nhuận và rủi ro, từ đó ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.

Việt Nam đặc biệt quan tâm đến việc thu hút đầu tư nước ngoài, bởi vốn trong nước còn hạn chế. Vốn nước ngoài không chỉ mang theo tiền bạc mà còn cả công nghệ, kiến thức và nguồn nhân lực, đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Nếu vấn đề tỷ giá không được giải quyết, các nhà đầu tư có thể lựa chọn các quốc gia khác. Ví dụ như Thái Lan, mặc dù đồng tiền của họ cũng chịu áp lực mất giá do USD mạnh lên, nhưng với dự trữ ngoại hối cao kỷ lục (235 tỷ USD), họ có khả năng ứng phó tốt hơn.

Dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện tại khoảng 94,5 tỷ USD, nhưng đang có xu hướng giảm do NHNN phải bán ra để can thiệp tỷ giá. Ước tính hiện tại chỉ còn khoảng 90 tỷ USD, chưa đủ 3 tháng nhập khẩu. Điều này cho thấy tầm quan trọng của dự trữ ngoại hối.

3. Rủi ro và Nguyên nhân Đồng Đô la Mạnh:

Tại sao FED giảm lãi suất mà đồng đô la vẫn mạnh? Có một số nguyên nhân chính:

Kết cục và Các Yếu tố Cần Theo dõi:

Việc can thiệp tỷ giá bằng bán ngoại hối không phải là giải pháp bền vững. Tỷ giá được bổ sung bởi xuất khẩu, nhưng dự kiến Mỹ sẽ áp thuế, gây khó khăn cho xuất khẩu của Việt Nam. Ngoài ra, FDI và kiều hối cũng là những nguồn cung cấp ngoại hối, nhưng FDI phụ thuộc vào sự ổn định của tỷ giá, tạo thành một vòng luẩn quẩn.

Các yếu tố cần theo dõi: Xuất khẩu và FDI.

Nếu cả hai yếu tố này không được cải thiện, NHNN có thể phải: Tăng lãi suất điều hành hoặc Nới biên độ tỷ giá.

Kịch bản cho Thị trường Chứng khoán:

Ngược lại, nếu NHNN lựa chọn nới biên độ tỷ giá, thị trường chứng khoán cũng sẽ chịu áp lực điều chỉnh, nhưng khả năng phục hồi và tiếp tục câu chuyện tăng trưởng vẫn còn. Việc điều chỉnh này chủ yếu do ảnh hưởng ngắn hạn đến hoạt động xuất nhập khẩu và các vấn đề liên quan đến nợ vay bằng ngoại tệ. Tuy nhiên, sau giai đoạn thích ứng với biên độ tỷ giá mới, thị trường sẽ dần ổn định trở lại. Mục tiêu của việc nới biên độ là tạo điều kiện để tăng dự trữ ngoại hối và cân bằng lại cán cân thanh toán. Thực tế, Việt Nam đã từng nới biên độ tỷ giá vào tháng 10/2022 và thị trường đã nhanh chóng thích ứng, cho thấy giới đầu tư trong nước đã quen với biện pháp này.

Tuy nhiên, tôi không mong muốn Việt Nam phải áp dụng một trong hai biện pháp cực đoan này. Hy vọng rằng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và hoạt động xuất khẩu sẽ cải thiện, giúp giải quyết vấn đề tỷ giá. Đồng thời, tôi tin tưởng các nhà hoạch định chính sách sẽ có những giải pháp phù hợp để duy trì sự ổn định cho đến khi kinh tế Mỹ hạ nhiệt và FED có thể giảm lãi suất mạnh tay hơn.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho các bạn cái nhìn tổng quan về vấn đề tỷ giá và dự trữ ngoại hối. Chúc các bạn một buổi tối tốt lành.