Dòng vốn FDI vào Trung Quốc yếu nhất trong 30 năm

Trong năm 2023, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Trung Quốc thấp nhất kể từ đầu thập niên 1990. Điều này thể hiện cho những thách thức mà Bắc Kinh gặp phải trong nỗ lực thu hút dòng vốn ngoại để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Nghĩa vụ đầu tư trực tiếp trong cán cân thanh toán của nước này chỉ tăng 33 tỷ USD trong năm ngoái, dựa trên dữ liệu từ Cơ quan Quản lý ngoại hối Nhà nước Trung Quốc (SAFE). Thước đo này theo dõi lượng vốn FDI mới chảy vào Trung Quốc trong 1 năm thông qua đo dòng tiền của các thực thể do nước ngoài sở hữu tại nước này. Con số của năm 2023 giảm 82% so với năm 2022 và là mức thấp nhất kể từ năm 1993.

Điều này cho thấy ảnh hưởng dai dẳng của các biện pháp chống COVID-19 nghiêm ngặt mà Trung Quốc áp dụng, ngay cả khi họ đã gỡ bỏ các biện pháp này vào cuối năm 2022.

Quý 3/2023, tổng lượng vốn FDI ở Trung Quốc, đánh dấu lần giảm đầu tiên kể từ năm 1998. Đến quý 4, tổng vốn FDI ở nước này đã trở lại trạng thái tăng trưởng, nhưng lượng vốn mới 17.5 tỷ USD ghi nhận trong quý chỉ bằng 1/3 so với mức cùng kỳ năm 2022.

Theo các chuyên gia kinh tế, dữ liệu của SAFE có thể phản ánh các xu hướng trong lợi nhuận của doanh nghiệp FDI tại Trung Quốc, cũng như những thay đổi về quy mô hoạt động của các doanh nghiệp này. Lợi nhuận của các công ty công nghiệp nước ngoài ở Trung Quốc đã giảm 6.7% trong năm ngoái so với năm 2022, dựa trên dữ liệu của Tổng cục Thống kê Trung Quốc.

Theo số liệu khác từ Bộ Thương mại Trung Quốc, vốn FDI mới vào Trung Quốc trong năm 2023 giảm xuống mức thấp nhất 3 năm. Theo giới chuyên gia, dữ liệu từ Bộ Thương mại không bao gồm lợi nhuận tại thị trường Trung Quốc mà các doanh nghiệp FDI của nước này dùng để tái đầu tư, đồng thời có mức độ biến động ít hơn so với số liệu của SAFE.

Dù xét theo thước đo nào, sự suy giảm của vốn FDI vào Trung Quốc cũng phản ánh rằng doanh nghiệp nước ngoài đang rút vốn khỏi nước này vì căng thẳng địa chính trị và lãi suất cao hơn ở các nền kinh tế khác. Các công ty đa quốc gia xem việc giữ tiền ở các quốc gia khác hấp dẫn hơn Trung Quốc, vì nhiều nền kinh tế lớn khác đã tăng lãi suất để chống lạm phát trong khi Trung Quốc hạ lãi suất để kích thích tăng trưởng.

Môt cuộc khảo sát doanh nghiệp Nhật Bản ở Trung Quốc gần đây cho thấy hầu hết đã giảm đầu tư hoặc không tăng đầu tư trong năm ngoái. Bên canh đó, phần lớn đều bi quan về triển vọng năm 2024.

Trong năm 2023, lượng vốn đầu tư mới của các công ty Nhật Bản vào Trung Quốc ở mức thấp nhất trong 1 thập kỷ, với chỉ 2.2% vốn đầu tư nước ngoài từ Nhật Bản chảy vào Trung Quốc đại lục. Con số này còn thấp hơn so với lượng vốn chảy vào Việt Nam hoặc Ấn Độ và chỉ bằng 25% mức vốn chảy vào Australia, theo dữ liệu từ Chính phủ Nhật Bản.

Nhiều chuyên gia cho rằng Chính phủ Trung Quốc cố gắng chưa đủ trong việc thuyết phục doanh nghiệp nước ngoài quay trở lại sau đại dịch, và cần có thêm nhiều nỗ lực để đạt mục đích thu hút được nhiều vốn FDI hơn.

Dù vậy, bức tranh FDI của Trung Quốc cũng có một vài điểm sáng. Theo dữ liệu từ Viện Kinh tế Đức (GEI), vốn FDI của doanh nghiệp Đức vào Trung Quốc đã đạt kỷ lục gần 12 tỷ Euro, tương đương 13 tỷ USD, trong năm 2023.

Dữ liệu trên cho thấy các doanh nghiệp Đức đang đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới ngay cả khi Liên minh châu Âu (EU) tăng cường giám sát những khoản đầu tư này vì lý do an ninh.

Trung Quốc chiếm tỷ trọng 10.3% trong tổng vốn đầu tư trực tiếp mà doanh nghiệp Đức rót vào các quốc gia khác trong năm ngoái, mức cao nhất kể từ năm 2014, theo GEI.