Đầu tư chứng khoán mà không cần dự đoán thị trường

Hàng ngày khi lướt qua các trang báo tài chính, các diễn đàn, hội nhóm chứng khoán, báo cáo phân tích các công ty chứng khoán, cái đập vào mắt nhà đầu tư nhiều nhất có lẽ là các nhận định và dự báo về thị trường sẽ diễn biến trong tương lai như thế nào. Chưa bàn đến yếu tố đúng sai, việc suy đoán và đưa ra dự báo về thị trường tương lai là công việc chiếm nhiều thời gian và ảnh hưởng quan trọng đến quyết định đầu tư của mỗi chúng ta.

Vì sao không nên dự báo thị trường?

Không thể phủ nhận rằng một xu hướng đi lên của thị trường sẽ có tác động tích cực hơn đến xu hướng của mỗi cổ phiếu. Và ngược lại, trong một xu hướng đi xuống của thị trường thì xu hướng của mỗi cổ phiếu cũng ít nhiều bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên đó những là giai đoạn thị trường biến động đủ mạnh, còn lại trong hầu hết thời gian, mỗi cổ phiếu sẽ một câu chuyện và cách vận động riêng của nó. Thay vì cố gắng dự đoán thị trường, chúng ta nên tập trung vào giá trị cốt lõi của doanh nghiệp và sẵn sàng tâm thế cho những điều xấu nhất có thể xảy ra.

William O’Neil từng nói: “Ngồi nghe vô số các cây bút tin tức thị trường, các nhà phân tích kỹ thuật, các nhà chiến lược qua các chỉ báo phân tích kỹ thuật hoặc kinh tế rồi sau đó nói cho bạn biết họ nghĩ thị trường sẽ vận hành như thế nào, nhìn chung là một công việc lãng phí thời gian”.

Thậm chí, có phần thẳng thắn hơn, Pyter Luych nói rằng: “Kỹ năng cần có khi xem các chuyên gia dự đoán thị trường không phải là lắng nghe mà là… ngáp”.

Ông cho rằng, mọi người dễ bị gây nhiễu bởi một bể thông tin, việc cố gắng dự đoán thị trường chứng khoán là hoàn toàn vô ích.

Còn rất nhiều nhà đầu tư huyền thoại khác như Warren Buffett, Howard Marks, Benjamin Graham… đã nhiều lần tuyên bố, họ không đặt nhiều niềm tin vào các dự báo kinh tế hoặc thị trường khi đầu tư. Lý do là thị trường bị tác động bởi muôn vàn yếu tố bất định, thật khó để có thể dự báo chính xác được điều gì sẽ xảy ra.

Thị trường chứng khoán hoạt động dựa trên trong kỳ vọng tương lai của tất cả những người tham gia. Đó là nơi kết hợp quan điểm của hàng triệu người tham gia thị trường về các sự kiện kinh tế và chính trị mỗi giây trong ngày.

Đó có thể là những sự kiện và thông tin về kinh tế vĩ mô trong nước đến nước ngoài, các chính sách của chính phủ, kết quả kinh doanh của các công ty, quan điểm của nhà đầu tư hay đơn giản chỉ là một dòng Tweet của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Những yếu tố này hoàn toàn mang tính bất định và bản thân mỗi yếu tố này lại thay đổi theo những yếu tố khác.

Những chỉ báo kỹ thuật không thể dự báo được Trump sẽ viết gì trên Tweet của mình hay Chính phủ sẽ ban hành chính sách gì trong thời gian tới.

Đã từng có một giai thoại vui rằng, khi 7 công ty chứng khoán lớn nhất cùng dự báo thị trường hôm nay tích cực thì y như rằng ngày đó chỉ số sẽ đóng cửa với mức giảm điểm.

Thị trường chứng khoán là một hệ thống vô cùng phức tạp và được điều khiển bởi cảm xúc của con người, góp phần rất lớn vào sự khó lường của nó. Việc có thể dự đoán thị trường chính xác vì vậy là một việc bất khả thi.

Càng dự đoán nhiều thì số lần mắc sai lầm càng tăng

Một nhà đầu tư nào đó đã từng nói: “Trong đầu tư nếu đúng, bạn chỉ đúng một nửa”. Đầu tư là một quá trình lặp đi lặp lại, từ ngày này sang ngày khác và hoàn toàn không phải là cuộc chơi mà bạn chỉ cần đúng một lần là sẽ có tất cả.

Lấy một ví dụ dễ hiểu, giả sử rằng bạn dự đoán được thị trường chứng khoán sẽ lao dốc mạnh và bán hết được cổ phiếu trước đó.

Điều cần làm tiếp theo là bạn phải dự đoán được khi nào thị trường bắt đầu hồi phục để có thể tham gia lại.

Cho dù tiếp tục may mắn dự đoán đúng và bắt được con sóng hồi phục của thị trường, bạn phải cần thêm một lần đúng nữa để biết được khi nào thị trường đạt đỉnh để bán cổ phiếu ra.

Quá trình này cứ như vậy lặp đi lặp lại. Nếu quá chú tâm vào việc dự đoán thị trường, bạn phải trả lời được những câu hỏi này liên tục mỗi ngày. Và trớ trêu thay, chỉ một sai lầm nhỏ thôi có thể khiến chúng ta trả giá đắt.

Năm 1929, thương vụ bán khống lịch sử vào “Ngày thứ Ba đen tối” đã từng giúp nhà đầu tư Livermore kiếm được 100 triệu USD trong khi cả quốc gia Mỹ rơi vào hoảng loạn. Tuy nhiên, sai lầm kỳ vọng quá sớm và mua cổ phiếu khi thị trường chưa thực sự chạm đáy vào năm 1930 - 1932 đã khiến ông mất toàn bộ số tiền kiếm được.

Lịch sử thị trường đã từng chứng kiến vô vàn những bài học về việc dự đoán sai xu hướng của thị trường để rồi trả giá đắt. Việc của chúng ta là nên tránh lặp lại sai lầm của những người đi trước.

Để giảm thiểu rủi ro trong đầu tư chứng khoán

Nếu không thể dự đoán được thị trường thì cách tốt nhất là hãy giảm thiểu rủi ro khi tham gia vào thị trường chứng khoán. Dưới đây là một số nguyên tắc phổ biến có thể giúp nhà đầu xây dựng một được chiến lược đầu tư an toàn và chuẩn bị cho một tương lai không thể đoán trước.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Không bỏ tất cả trứng vào cùng một giỏ là một trong những nguyên tắc nằm lòng mà bất kỳ nhà đầu tư tài chính nào cũng cần phải biết. Đa dạng hóa danh mục ở đây là việc phân bổ danh mục một cách hợp lý vào những cổ phiếu có mức độ rủi ro khác nhau.

Trong danh mục đầu tư nên có một hoặc nhiều hơn những cổ phiếu phòng thủ. Đây là những cổ phiếu ít bị biến động bởi thị trường và từ đó có thể bảo vệ tài khoản của nhà đầu tư tốt hơn khi thị trường biến động mạnh.

Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, nhóm cổ phiếu phòng thủ có thể kể đến là cổ phiếu thủy điện, cổ phiếu dược và một số cổ phiếu ngành nước.

Đầu tư dài hạn và tập trung vào giá trị cốt lõi của doanh nghiệp

Khi thị trường rơi vào khủng hoảng, hầu hết các cổ phiếu sẽ giảm, điều này đúng. Tuy nhiên, những cổ phiếu thực sự tốt là những cổ phiếu sẽ giảm ít hơn thị trường và những cổ phiếu này cũng là những cổ phiếu hồi phục nhanh nhất khi thị trường hồi phục. Đầu tư dài hạn là việc chấp nhận rằng, khủng hoảng tài chính dù có xảy ra thì đó cũng chỉ là một giai đoạn.

Trong dài hạn, giá cổ phiếu sẽ được trả về mức giá trị thực của nó. Để tìm được những cổ phiếu này, buộc nhà đầu tư phải bỏ nhiều rất công sức để tìm hiểu, phân tích và đánh giá. Bù lại, chúng sẽ giúp nhà đầu tư có được những giấc ngủ ngon cho dù thị trường có biến động như thế nào.

Nếu không đầu tư dài hạn, hãy tuân thủ kỷ luật đầu tư

Phân tích kỹ thuật ngoài việc giúp nhà đầu tư đưa ra các tín hiệu mua bán thì còn có một chức năng hữu ích khác, đó là tạo ra kỷ luật cho nhà đầu tư.

Kỷ luật ở đây có thể là nguyên tắc nên bán khi nào và mua khi nào dựa trên diễn biến giá cổ phiếu kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật. Nếu không sử dụng phân tích kỹ thuật, nhà đầu tư có thể đặt mức cắt lỗ, mức chốt lời cho mỗi lần giao dịch là bao nhiêu.

Việc tuân thủ kỷ luật giúp bạn có những phản ứng kịp thời khi thị trường có chuyển biến xấu cũng như hiện thực hóa được lợi nhuận của mình. Thay vì dự đoán thị trường, việc tuân thủ theo kỷ luật giao dịch sẽ dễ dàng thực hiện hơn rất nhiều.

Và cuối cùng, hạn chế sử dụng margin

Margin là một công cụ tuyệt vời giúp tối đa hóa lợi nhuận nếu nhà đầu tư biết sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, nếu lạm dụng vốn vay cao thì khả năng bị bán giải chấp cho tới cháy tài khoản khi thị trường biến động mạnh là điều rất dễ xảy ra.

Vì vậy, để bảo vệ tài khoản của mình thì nếu có sử dụng margin, hãy sử dụng ở một mức vừa phải. Nếu mới tham gia hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm trên thị trường, lời khuyên cho nhà đầu tư là nên tránh xa công cụ đòn bẩy tài chính