Có nên lựa chọn cổ phiếu ngành thép?

Năm 2025 mở ra với nhiều kỳ vọng mới cho thị trường chứng khoán, trong đó, nhóm cổ phiếu thép đang trở thành tâm điểm được nhà đầu tư quan tâm.

I. Ngành thép Việt Nam là một trong những lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, đóng vai trò then chốt trong các ngành công nghiệp xây dựng, cơ khí chế tạo, và hạ tầng giao thông.

Với nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng từ các dự án đầu tư công và sự phát triển của thị trường bất động sản, ngành thép đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây.

Tuy nhiên, ngành thép cũng là một ngành mang tính chu kỳ cao, chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP, lãi suất, cũng như biến động giá nguyên liệu đầu vào như quặng sắt, than cốc và thép phế. Các doanh nghiệp thép trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ thép nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc, đồng thời chịu tác động của các chính sách bảo hộ thương mại như thuế chống bán phá giá và các quy định xuất nhập khẩu của các thị trường quốc tế.

Sơ đồ của Ngành Thép tại Việt Nam.

Cổ phiếu Hòa Phát đang có vốn hóa đứng đầu ở Việt Nam.

Nhóm Phân Phối và Kinh Doanh đang được VGS chú ý đến với dự án: xây cầu Hồng Hà – Hà Nội

II. Các Quốc Gia Cạnh Tranh Trực Tiếp với Ngành Thép Việt Nam

Ngành thép Việt Nam không chỉ cạnh tranh trong nước mà còn phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các quốc gia xuất khẩu thép lớn trên thế giới. Trong đó, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Hàn Quốc và Nhật Bản là những đối thủ chính cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu thép

1. Trung Quốc - Đối thủ lớn nhất

- Là nước sản xuất và xuất khẩu thép lớn nhất thế giới, Trung Quốc có lợi thế lớn về sản lượng, giá thành rẻ và nguồn nguyên liệu dồi dào.

- Thép giá rẻ từ Trung Quốc đổ vào Việt Nam qua đường chính ngạch và tiểu ngạch, gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp nội địa.

- Chính phủ Việt Nam đã nhiều lần áp thuế chống bán phá giá lên một số sản phẩm thép nhập khẩu từ Trung Quốc để bảo vệ ngành thép nội địa.

- Tuy nhiên, Trung Quốc cũng là nguồn cung cấp nguyên liệu chính như quặng sắt và thép phế cho Việt Nam.

2. Ấn Độ - Đối thủ đang trỗi dậy

- Là nước sản xuất thép lớn thứ 2 thế giới, Ấn Độ xuất khẩu thép giá rẻ sang Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

- Các doanh nghiệp Ấn Độ có lợi thế về chi phí nhân công rẻ, nguồn nguyên liệu dồi dào và hỗ trợ mạnh từ chính phủ.

- Ấn Độ đang đẩy mạnh xuất khẩu sang Việt Nam sau khi Trung Quốc giảm sản lượng thép để bảo vệ môi trường.

3. Indonesia - Cạnh tranh trong khu vực ASEAN

- Indonesia là một trong những nước sản xuất và tiêu thụ thép lớn nhất Đông Nam Á.

- Chính phủ Indonesia hỗ trợ ngành thép nội địa bằng các chính sách ưu đãi và thuế nhập khẩu cao, gây khó khăn cho thép Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường này.

- Ngược lại, thép từ Indonesia cũng cạnh tranh trực tiếp với thép Việt Nam trong khu vực ASEAN, đặc biệt là ở mảng thép xây dựng và tôn mạ kẽm.

4. Hàn Quốc - Cạnh tranh về thép chất lượng cao

- Hàn Quốc có các tập đoàn thép lớn như POSCO, chuyên sản xuất thép chất lượng cao, thép cuộn cán nóng (HRC), thép không gỉ.

- Thép Hàn Quốc có chất lượng tốt nhưng giá thành cao, cạnh tranh với thép cao cấp của Việt Nam trên thị trường nội địa và xuất khẩu.

- POSCO hiện có nhà máy tại Việt Nam, tạo nên sự cạnh tranh ngay trong thị trường nội địa.

5. Nhật Bản - Cạnh tranh về công nghệ và chất lượng

- Nhật Bản là một trong những nước xuất khẩu thép lớn, đặc biệt là thép hợp kim, thép không gỉ và thép công nghệ cao.

- Nhật Bản không cạnh tranh về giá với Việt Nam nhưng cạnh tranh về chất lượng và công nghệ sản xuất.

- Việt Nam nhập khẩu nhiều thép cao cấp từ Nhật Bản phục vụ ngành cơ khí chế tạo, đóng tàu, và ô tô.

Gần đây, Tổng thống Mỹ Trump đã ký các tuyên bố tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm lên mức cố định 25% và loại bỏ tất cả các miễn trừ cho tất cả các quốc gia. Đây là một phần mở rộng của thuế Mục 232 được ban hành vào năm 2018 bởi Tổng thống Mỹ Donald Trump, ban đầu đặt mức thuế cố định 25% cho nhập khẩu thép nhưng bao gồm các miễn trừ cho một số quốc gia như Canada, Mexico, Brazil, Hàn Quốc và Vương quốc Anh.

Thuế mới duy trì theo Mục 232 và loại bỏ tất cả các miễn trừ. Luật mới sẽ có hiệu lực từ ngày 4/3/2025. Đối với Việt Nam, thép nhập khẩu vào Mỹ đã bị đánh thuế 25% kể từ năm 2018 theo Mục 232, vì vậy thép của Việt Nam không bị ảnh hưởng bởi việc tăng thuế này.

Do đó, tác động sẽ là khá nhỏ đến ngành thép của Việt Nam khi xuất khẩu sang Mỹ. Động thái về thuế mới thậm chí có thể có phần tích cực đối với ngành thép của Việt Nam vì đưa Việt Nam ở vị thế bình đẳng với các quốc gia khác. Xuất khẩu thép của Việt Nam sang các quốc gia bị ảnh hưởng như Mexico và Canada cũng tương đối nhỏ (tính đến tháng 12/2024, các quốc gia này không nằm trong top 10 thị trường xuất khẩu thép của Việt Nam, chiếm 85% tổng xuất khẩu thép, theo dữ liệu của VSA).

"Nếu bạn theo đuổi triết lý đầu tư giá trị bền vững như Charlie Munger và Warren Buffett, thì cổ phiếu ngành thép—một ngành mang tính chu kỳ cao và biến động mạnh—khó có thể là lựa chọn lý tưởng để nắm giữ dài hạn".

III. Phân tích kỹ thuật Ngành thép hưởng lợi đến từ VNINDEX

1, Phân tích ngành thép với VNINDEX

​Nhưng ngành thép đang yếu hơn so với VNINDEX trong trung hạn. Tính từ 20/11/2024 đến nay khối ngoại bán ròng 901 tỷ đồng đối với ngành Thép.

2. Điểm Sáng cổ phiếu Hòa Phát đang khỏe nhất ngành.

​"Tính đến ngày 07/03/2025, cổ phiếu Hòa Phát đạt mức rating 75, vượt trội hơn so với Nam Kim (NKG) với rating 59,8. So với đồng đô la và chỉ số Dow Jones, Hòa Phát vẫn thể hiện sự ổn định tương đối. Tuy nhiên, khi đặt cạnh vàng, cổ phiếu này tỏ ra kém hấp dẫn hơn, bởi trong một năm qua, nhà đầu tư nắm giữ vàng đã có lợi nhuận cao hơn so với việc đầu tư vào Hòa Phát."

​Cổ phiếu Hòa Phát đã lấp gap tại mức giá 11,4 theo phương pháp IRL. Trong thời gian tới, nhiều khả năng giá sẽ quét thanh khoản trong vùng 36-40. Đây có thể là điểm lý tưởng để nhà đầu tư cân nhắc chốt lời.

Rủi ro: Ngành thép không thuộc danh mục đầu tư giá trị truyền thống do tính chu kỳ cao, chịu ảnh hưởng lớn từ biến động giá nguyên liệu đầu vào, đặc biệt là thép HRC toàn cầu. Bên cạnh đó, các yếu tố địa chính trị và chính sách thương mại quốc tế cũng có thể tác động mạnh đến giá cả và lợi nhuận của doanh nghiệp trong ngành.

IV. Điểm sáng cổ phiếu Hòa Phát

Trong Q4/2024, HPG ghi nhận doanh thu hợp nhất đạt 34,5 nghìn tỷ đồng, không đổi so với cùng kỳ năm trước nhưng tăng nhẹ 1,6% so với quý trước. LNST đạt 2,8 nghìn tỷ đồng (-5,4% svck và -7% so với quý trước). Lũy kế cả năm 2024, HPG đã đạt được doanh thu hợp nhất là 140 nghìn tỷ đồng (+16,8% svck) LNST là 12 nghìn tỷ đồng (+76,8% svck), nhìn chung phù hợp với dự báo của chúng tôi và vượt 20% kế hoạch LNST năm 2024 của công ty.

Lợi nhuận ròng từ thép trong Q4/2024 đạt 2,2 nghìn tỷ đồng (-7% so với quý trước và -18% svck), do biên lợi nhuận ròng giảm xuống 7% (so với 7,8% trong quý 3 và 8,5% trong Q4/2023). Giá đầu vào đang có xu hướng giảm. Theo chia sẻ của công ty, giá quặng sắt đối với 62% Fe và 65% Fe đã giảm lần lượt -20% và -23% svck. Giá than cốc từ Úc cũng đã giảm 40% svck. Tính chung cả năm 2024, biên lợi nhuận ròng của mảng thép trung bình đạt 9% - tốt hơn mức 6% của năm ngoái.

Tài sản dở dang dài hạn đang tăng mạnh do đầu tư vào nhà máy Dung Quất điều làm cho các tổ chức nước ngoài bán ròng 18240 tỷ đồng tính từ 31.5.2021 đến nay. Khi nhận thấy doanh nghiệp đang tập trung quá nhiều vào đầu tư dài hạn thay vì tạo ra lợi nhuận ngắn hạn, các tổ chức có thể dịch chuyển dòng vốn sang những cổ phiếu có khả năng sinh lời tốt hơn trong thời gian tới.

Lưu ý: Bài viết phản ánh góc nhìn cá nhân của tác giả, mang tính chất chia sẻ và nhận diện thị trường, không phải khuyến nghị mua bán. Nhà đầu tư nên tự đánh giá rủi ro và tham khảo thêm nhiều nguồn thông tin trước khi đưa ra quyết định. Chúc quý độc giả đầu tư hiệu quả và thành công!