Cổ đông ngân hàng Eximbank: Lùm xùm với cuộc chiến quyền lực

Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) là trường hợp hiếm hoi trong ngành ngân hàng Việt Nam với cổ đông biến động trong suốt 9 năm qua. Từng là ngân hàng niêm yết có sức hấp dẫn với các nhà đầu tư nhưng đến nay Eximbank lại cho thấy sự thụt lùi trong những năm gần đây.

Trên thị trường chứng khoán, lượng giao dịch cổ phiếu EIB luôn ở mức thấp thông qua khớp lệnh, nhưng khối lượng giao dịch thỏa thuận trong 6 tháng đầu năm 2019 lên đến 47,7% cổ phiếu lưu hành. Điều này cho thấy những biến động trong cơ cấu cổ đông của Eximbank vẫn đang tiếp diễn. Chính vì mâu thuẫn giữa các cổ đông lớn nên đại hội cổ đông năm 2019 của nhà băng này đã không thể diễn ra suôn sẻ.

Trong báo cáo mới nhất của Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC), công ty này cho rằng “EIB không phải là một cổ phiếu an toàn đối với các nhà đầu tư tổ chức cho đến khi các vấn đề thanh khoản và cổ đông được ổn thỏa”.

Kết quả kinh doanh của Eximbank cho thấy thu nhập lãi bị ảnh hưởng do NIM thấp và thu nhập từ phí dịch vụ gặp khó khăn do môi trường cạnh tranh đối với dịch vụ thanh toán quốc tế, trong khi ngân hàng cũng không có yếu tố nào khác kích thích tăng trưởng.

Eximbank luôn có tăng trưởng tín dụng thấp với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm giai đoạn 2015-2018 là 7,1%. NIM trong 2 năm 2017 và 2018 đều dưới 2,5%, thấp hơn ít nhất 1 điểm phần trăm so với các ngân hàng tư nhân thông thường do chi phí huy động tương đối cao.

Với việc tập trung vào mảng bán lẻ khi cho vay bán lẻ chiếm 54,1% dư nợ tính đến 6 tháng đầu năm, NIM của Eximbank là 2,40%, thấp hơn so với các ngân hàng khác.

Trong khi tại Sacombank (một ngân hàng tương đồng) có dư địa để tăng tỷ lệ cho vay/tiền gửi theo quy định từ mức 70% hiện nay để cải thiện NIM, tỷ lệ cho vay/tiền gửi theo quy định của Eximbank là 76% trong 6 tháng đầu năm 2019 so với mức trần là 80%.

Về thu nhập phí, báo cáo tài chính của Eximbank cho thấy dịch vụ thanh toán chiếm 82% thu nhập phí ròng năm 2018 và 84% cho 6 tháng đầu năm 2019. Tuy nhiên, khối lượng thanh toán quốc tế chỉ đạt tăng trưởng kép hàng năm là 3,6% giai đoạn 2013-2018, trong khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam đạt tăng trưởng kép hàng năm là 12,7% trong giai đoạn này. Kết quả này cho thấy vị thế của ngân hàng ngày một giảm sút trước sức ép cạnh tranh thị phần.

Ngân hàng đã ký hợp đồng bancassurance độc quyền kỳ hạn 5 năm với Generali năm 2016 nhưng thị phần vẫn nhỏ, chỉ đạt 1,3% trong 6 tháng đầu năm 2019 và đà tăng trưởng không nổi trội hơn so với các ngân hàng khác.

Bên cạnh đó, ngân hàng đang chịu áp lực dự phòng cho trái phiếu VAMC (số dư ròng chiếm 3% tổng cho vay gộp 6 tháng đầu năm 2019), qua đó ảnh hưởng đến triển vọng lợi nhuận trong1-2 năm tới.

Theo VCSC, việc thực hiện chiến lược phát triển kinh doanh phản ánh cơ cấu HĐQT còn chưa được thống nhất. Mạng lưới chi nhánh của Exinbank không thay đổi trong 3 năm qua, một tín hiệu cho thấy việc mở rộng còn chậm. Thành phần HĐQT phản ánh mâu thuẫn giữa các cổ đông và vị trí chủ tịch trong 9 tháng qua vẫn chưa được đồng thuận.