Chứng khoán: Đang “nghỉ hè” quá trễ và “nghỉ đông” quá sớm

Có những thời điểm đầu tư đơn giản nghĩa là không đầu tư gì ngoài gửi tiết kiệm. Tháng 8, tháng 9 hàng năm thường là quãng thời gian mang tính chu kỳ như vậy. Thị trường thiếu vắng thông tin hỗ trợ.

Tính chu kỳ của tháng 8 tháng 9 năm nay còn được bồi đắp cho phức tạp thêm bởi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang đến cao trào. Sự ra tay nặng ký can thiệp vào tỷ giá hối đoái giữa đồng nhân dân tệ và đô la Mỹ của Trung Quốc đã buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump điều chỉnh thời điểm áp thuế suất mới lên hàng hóa Trung Quốc và rút một số mặt hàng ra khỏi danh sách chịu thuế.

Công cụ tỷ giá và những giải pháp nới lỏng tiền tệ đang được phía Trung Quốc sử dụng linh hoạt hơn và dư địa của chúng có lẽ còn rộng rãi. Trong khi đó, những chuyển động quanh cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm sau đã khởi động. Bất kỳ một sự đi xuống nào của thị trường chứng khoán đều không phải là điều mà Chính phủ của ông Trump mong đợi. Tuy nhiên, cả ba chỉ số chứng khoán Mỹ đã có quãng thời gian tăng trưởng rất dài, dài nhất trong lịch sử. Thị trường không thể cứ lên mãi. Một sự điều chỉnh đúng mức là cần thiết cho thị trường ổn định và bền vững.

Ngoài ra, giới đầu tư quốc tế và không ít tổ chức trong nước đang cơ cấu một phần danh mục đầu tư sang trái phiếu chính phủ khi lãi suất trái phiếu xuống thấp chưa từng có. Lợi tức trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 30 năm tuần trước đã chạm mốc kỷ lục 1,91%/năm. Ở New York, những chiến lược gia về trái phiếu đang kỳ vọng lợi tức trái phiếu kỳ hạn hai năm của Mỹ sẽ về 1,25% vào cuối năm nay. Điều này chứng tỏ những tài sản có độ rủi ro cao như cổ phiếu có thể mất dần hào quang của nó, dẫu sự thay đổi không phải diễn ra ngay lập tức.

Ảnh hưởng từ bên ngoài lên chứng khoán Việt Nam là chuyện không thể tránh khỏi. Vài tuần trở lại đây sự tác động xem ra không còn sát sao, khi Dow Jones tăng điểm thì VN-Index không tăng, còn khi chỉ số thị trường Mỹ bấp bênh là chỉ số chứng khoán sàn TPHCM đỏ rực. Nếu không có sự nâng đỡ của khối ngoại giải ngân vào những cổ phiếu vốn hóa lớn như VNM, VHM, VIC, GAS, VCB, BID...

VN-Index có thể đã tiệm cận mức 900 điểm. So với cuối năm ngoái, tính đến ngày 20-8-2019, VN-Index tăng 10,3%. Vẫn có những cổ phiếu trên sàn tăng giá 100-200% trong 12 tháng qua, nhưng hầu hết cổ phiếu không đạt được bằng mức tăng của chỉ số.

Ngoài các doanh nghiệp có triển vọng tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận tốt, mua bán và sáp nhập (M&A) như mọi khi là đề tài ưa thích.

Có điều M&A trên sàn năm nay không sôi động, còn cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước vẫn chậm. Chẳng hạn việc bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài ở BID chưa thể diễn ra. Còn việc Nhà nước thoái thêm vốn tại VCB lại đi kèm quá nhiều điều kiện khiến sự chọn lựa người mua không phải lúc nào cũng suôn sẻ.

Một số doanh nghiệp nhà nước cần thoái vốn đang gặp khó khăn trong kinh doanh như BSR, OIL, VEA... Lợi nhuận quí 2 của BSR giảm sâu và triển vọng không sáng khi giá dầu thô quốc tế giảm kéo giá bán lẻ xăng dầu giảm theo. VEA đang tồn kho số xe tải trị giá hàng ngàn tỉ đồng mà việc giải quyết theo giá thị trường có thể dẫn đến thua lỗ, chưa kể một số cựu lãnh đạo của doanh nghiệp này đang vướng vào vòng lao lý.

Vừa qua Nhà nước nỗ lực thoái vốn ở một số doanh nghiệp thành viên Vinachem, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng bán được. Cổ phần hóa những doanh nghiệp lớn như Agribank, MobiFone, tập đoàn Than Khoáng sản... sẽ không thuận lợi nếu thị trường vẫn thiếu cầu như hiện nay.

Nhìn bao quát, dường như thị trường đang có một kỳ nghỉ hè quá trễ và một kỳ nghỉ đông quá sớm. Trong lúc nhàn rỗi biết đâu các nhà đầu tư lại quay về đầu cơ, đánh nhanh rút gọn với những cổ phiếu điều chỉnh sâu hoặc bị thị trường lãng quên. Đang tồn tại hàng trăm cổ phiếu như thế trên cả ba sàn và không ít trong số chúng là những công ty chuyên sản xuất kinh doanh hàng tiêu dùng thiết thực cho đời sống hàng ngày của người dân. Chỉ cần kiên trì và chăm chỉ quan sát nhà đầu tư sẽ nhận ra chúng giống như tìm hái những trái cây sắp chín trong vười xanh vậy.