Chờ gói tín dụng nhà ở xã hội mới

Theo các chuyên gia, việc bổ sung gói tín dụng 30.000 tỷ đồng để phát triển nhà ở xã hội là rất cần thiết. Nhưng việc cần hơn là các ngân hàng phải sớm được bố trí nguồn vốn này để triển khai cho vay trên thực tế.

Vốn cấp bù mới đạt 24%

Theo thống kê của Bộ Xây dựng, tính đến cuối năm ngoái, kết thúc giai đoạn 2016-2020, cả nước đã có 513 dự án nhà ở xã hội (NƠXH) được đầu tư với khoảng hơn 16,1 triệu m2 sàn. Trong số này, có 249 dự án đã hoàn thành chỉ đạt 41,7% kế hoạch đề ra, 264 dự án còn lại vẫn đang triển khai dang dở. Đặc biệt trong 9 tháng đầu năm 2021 vừa qua mới chỉ có thêm 17 dự án NƠXH được hoàn thành và còn khoảng 278 dự án đang được xây dựng, trong đó có rất nhiều dự án gặp khó khăn về vốn phải chậm tiến độ.

Cũng theo Bộ Xây dựng, trong giai đoạn 2016-2020, NHNN đã đề xuất bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn cho nhu cầu vốn hỗ trợ NƠXH là 18.977,5 tỷ đồng. Trong đó, vốn cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) là 9.000 tỷ đồng; vốn cấp bù lãi suất cho 4 NHTM hỗ trợ cho vay nhà ở xã hội là 9.977,5 tỷ đồng. Tuy nhiên đến cuối năm 2020, NHCSXH mới được phân bổ 2.163 tỷ đồng, chỉ đạt 24% so với nhu cầu giai đoạn 2016-2020. Trong khi đó, các TCTD được Nhà nước chỉ định chưa được bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho vay đối với NƠXH.

Trả lời Thời báo Ngân hàng, đại diện NHCSXH cho biết, với nguồn vốn ngân sách bố trí và nguồn vốn ngân hàng này tự huy động, đến cuối tháng 9/2021 vừa qua, NHCSXH đã giải ngân khoảng 6.778 tỷ đồng vốn vay cho gần 17.400 khách hàng; doanh số cho vay 9 tháng đầu năm 2021 là gần 2.000 tỷ đồng. Tính từ khi triển khai chương trình cho vay NƠXH đến nay, nguồn vốn từ NHCSXH đã tài trợ để các chủ đầu tư xây dựng khoảng hơn 18.200 căn nhà. Hiện nguồn vốn để cho vay NƠXH tại ngân hàng này khá dồi dào và sẵn sàng phân bổ cho các chi nhánh để thực hiện cho vay theo các quy định của Chính phủ và NHNN.

Cần “tiền tươi thóc thật”

Để giải bài toán thiếu vốn phát triển NƠXH, mới đây Bộ Xây dựng đã chính thức có văn bản đề xuất Chính phủ bổ sung vào đề án phục hồi kinh tế giai đoạn 2022 - 2023 gói tín dụng 30.000 tỷ đồng để xây dựng NƠXH, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp và khu chế xuất. Gói tín dụng này nếu được Chính phủ chấp thuận thì sẽ được sử dụng để tái cấp vốn cho các NHTM nhằm cho vay ưu đãi với các chủ đầu tư dự án NƠXH, từ đó xây dựng nguồn cung nhà ở cho người thu nhập thấp trong các năm giai đoạn 2022-2025.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đánh giá cao đề xuất này của Bộ Xây dựng. Từ thực tiễn khi triển khai gói tín dụng 30.000 tỷ đồng những năm trước đây cho thấy, vai trò của nguồn “vốn mồi” ngân sách là rất lớn đối với việc phát triển nguồn cung nhà ở giá thấp. Trong các năm giai đoạn 2013-2016, một đồng vốn cấp bù từ ngân sách, các NHTM đã huy động thêm được 33 đồng từ xã hội. Tính chung đến thời điểm kết thúc gói tín dụng ưu đãi này (cuối năm 2016), các ngân hàng đã giải ngân được 29.239 tỷ đồng, cả chủ đầu tư và trăm nghìn người mua nhà đều được hưởng lợi.

Tuy nhiên cũng theo ông Châu, tương tự gói tín dụng 30.000 tỷ đồng lần trước, nếu giai đoạn này Chính phủ có thể sắp xếp được nguồn vốn mồi như đề xuất của Bộ Xây dựng thì việc bố trí vốn cần phải được thực hiện nhanh bởi việc chậm trễ bố trí nguồn vốn ngân sách ưu đãi phát triển NƠXH chính là điểm nghẽn lớn nhất khiến hàng loạt các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp tại các thành phố lớn chậm tiến độ và bị đội giá xây dựng, phát sinh chi phí, ăn mòn lợi nhuận khiến các dự án NƠXH không thu hút được doanh nghiệp đầu tư.

TS. Đinh Thế Hiển - chuyên gia tài chính – ngân hàng cũng cho rằng, nguồn ngân sách cấp bù cho NHCSXH là 3.000 tỷ đồng cần được bố trí sớm. Ngoài ra, hiện nay NHNN đã lấy ý kiến cho dự thảo Thông tư bổ sung, thay thế cho Thông 25/2015 (về hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi NƠXH). Trong đó, đã loại trừ đối tượng vay vốn để mua, thuê, thuê mua NƠXH ra khỏi chính sách ưu đãi vay vốn tại các NHTM được Nhà nước chỉ định. Vì thế nếu Chính phủ chấp thuận gói tín dụng 30.000 tỷ đồng như Bộ Xây dựng đề xuất thì cũng cần tách bạch phần vốn cấp bù cho NHCSXH hàng năm để cho vay ưu đãi người mua, thuê mua nhà và phần vốn cấp bù lãi suất cho các NHTM để cho vay chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân.