Chiến lược dầu mới của Saudi Arabia và tác động tiềm tàng với Nga

Trước những biến động của thị trường dầu mỏ toàn cầu, Saudi Arabia có khả năng gây ra một cuộc khủng hoảng kinh tế cho Nga bằng cách tăng sản xuất dầu. Động thái này có thể đẩy giá dầu thô xuống mức thấp, gây khó khăn cho Moskva.

Là quốc gia dẫn đầu trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), Saudi Arabia đang xem xét chiến lược nhằm tạo ra sự thay đổi lớn trên thị trường dầu mỏ thế giới.

Cụ thể, quốc gia này đang cân nhắc việc tăng sản lượng dầu để giành lại quyền kiểm soát giá, điều có thể gây khó khăn cho Nga, một quốc gia phụ thuộc lớn vào doanh thu từ dầu mỏ. Nếu chiến lược này diễn ra, Nga có thể phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế tương tự như cuộc chiến giá dầu vào năm 2020.

Một nhà máy lọc dầu tại Dammam, Saudi Arabia. Ảnh: THX/TTXVN

Kế hoạch điều chỉnh sản lượng dầu của Saudi Arabia

Saudi Arabia đã tuyên bố có thể điều chỉnh sản lượng dầu, động thái có khả năng làm giá dầu thô toàn cầu giảm mạnh. Riyadh ám chỉ rằng nếu các thành viên OPEC không hợp tác trong việc cắt giảm sản lượng, họ sẵn sàng "làm tràn ngập" thị trường bằng nguồn cung dầu, thậm chí có thể khiến giá dầu giảm xuống mức 50 USD/thùng. Điều này sẽ tạo cú sốc lớn cho Nga, nơi mà ngân sách quốc gia và chi tiêu quân sự phần lớn dựa vào doanh thu dầu mỏ.

Luke Cooper, nhà nghiên cứu tại Trường Kinh tế London (Anh), nhấn mạnh rằng giá dầu thấp sẽ gây ảnh hưởng nặng nề đến khả năng tài chính của Nga trong việc duy trì các hoạt động quân sự ở Ukraine. Ông cho biết: "Với việc Nga bán dầu với giá chiết khấu và chi phí sản xuất cao hơn, tình hình hiện tại có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu của Moskva”.

Saudi Arabia đã cố gắng giữ giá dầu ở mức trên 100 USD/thùng bằng cách kêu gọi các nước thành viên cắt giảm sản lượng. Tuy nhiên, khi giá dầu quốc tế dao động dưới mức 80 USD/thùng, biện pháp này không còn hiệu quả. Theo nguồn tin của tờ Financial Times, Riyadh hiện đang lên kế hoạch "mở vòi" vào tháng 12 năm nay.

Trong khi đó, dữ liệu từ S&P Global Ratings cho thấy Nga nằm trong nhóm các quốc gia sản xuất vượt mức trong OPEC+. Theo dữ liệu mới nhất, Nga đã sản xuất 9,10 triệu thùng/ngày vào tháng 7/2024, vượt qua hạn ngạch 8,98 triệu thùng/ngày. Iran và Kazakhstan cũng vi phạm thỏa thuận về sản lượng.

Nga và thế tiến thoái lưỡng nan

Nga đang phải đối mặt với áp lực tăng nguồn thu do chi tiêu quốc phòng và an ninh leo thang trong 3 năm xung đột tại Ukraine. Vào năm 2024, các lĩnh vực này sẽ chiếm 40% tổng chi tiêu liên bang của Nga.

Nga phụ thuộc rất nhiều vào doanh thu từ dầu mỏ. Bộ Tài chính Nga cho biết sản xuất khí đốt và dầu mỏ đã chiếm từ 35%-40% nguồn thu ngân sách. Vì lý do này, phương Tây đã nhắm vào việc giảm lợi nhuận từ dầu mỏ của Nga bằng mức trần giá 60 USD/thùng. Điều này làm giảm khả năng cạnh tranh của Nga trên thị trường toàn cầu. Dù Moskva có thể sử dụng các tàu "bí mật" để lách qua những hạn chế, nhưng giá dầu thấp do Saudi Arabia điều chỉnh có thể khiến tình hình càng trở nên khó khăn.

Simon Henderson, Giám đốc Chương trình Bernstein về Chính sách vùng Vịnh và Năng lượng tại Viện Washington, nhận định rằng nếu Saudi Arabia quyết định cắt giảm nguồn cung, một cuộc chiến giá dầu giữa Nga và Saudi Arabia có thể xảy ra. Ông so sánh tình huống này với cuộc chiến giá dầu vào năm 2020, khi cả hai quốc gia đều tăng sản xuất để thử thách khả năng chịu đựng của nhau trong môi trường giá thấp.

Cuộc cạnh tranh này sẽ đặc biệt khó khăn cho Nga, vì chi phí khai thác dầu của nước này không hề rẻ. Khi Saudi Arabia có thể khai thác với chi phí thấp hơn, Nga sẽ rơi vào tình thế khó khăn hơn, đặc biệt là trong bối cảnh tài chính bị tổn thương do xung đột quân sự và các lệnh trừng phạt từ phương Tây.