Cần “chuyển đổi số” với nghề xổ số!

Kể từ ngày 24/08/2023, đại lý vé số, người bán dạo không được bán vé số online, quy định nói trên đã và đang vấp phải sự không đồng tình của hầu hết các đại lý vé số và chính người mua vé số. Điều đáng nói là nó chất chồng thêm khó khăn, nỗi cơ cực cho người bán vé số dạo trong thời buổi mưu sinh ngày một vất vả hơn.

Lý do mà Hội đồng Xổ số kiến thiết khu vực miền Nam đưa ra là có một số cá nhân sử dụng mạng xã hội để bán vé, thanh toán qua ứng dụng công nghệ, điều này vi phạm quy định thông tư 75 năm 2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn về hoạt động kinh doanh xổ số.

Bộ Tài chính cũng nêu cảnh báo nhiều rủi ro tranh chấp, khiếu kiện, thiệt thòi cho người mua vé số khi một số ứng dụng đang cung cấp dịch vụ "mua hộ vé số". Bộ này dẫn việc một số trang mạng và ứng dụng của các trung gian thanh toán, ngân hàng cung cấp dịch vụ mua hộ vé số trong nước chỉ gửi hình ảnh vé qua email hoặc trên ứng dụng cho khách hàng. Hoặc hình ảnh vé xổ số điện toán được trả qua email hoặc hiển thị trong ứng dụng không đầy đủ thông tin, chỉ chụp hình vé có phần thông tin dãy số do khách hàng chọn, không có mã bảo mật. Những hành vi trên - theo Bộ - là không đúng quy định và không đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người mua do họ không được nắm giữ vé số nên trong trường hợp trúng thưởng có thể không được trả thưởng hoặc bị ép phải chia giải thưởng. Đồng thời, việc này cũng tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, tệ nạn xã hội, trốn thuế.

Những cảnh báo của Bộ Tài chính là đúng và không thừa, nhất là trong môi trường internet, những chiêu trò “ảo” nhưng đánh cắp thật, gây hại cho người dùng luôn ẩn nấp dưới nhiều “avatar”, bộ mặt khác nhau. Tuy nhiên, nếu đặt trong tình hình thực tế thời điểm cách ly trong đại dịch Covid -19, việc cho phép đại lý bán vé số online đã giúp duy trì doanh thu đến 70-80% như lúc bình thường; và sau đại dịch, người mua - bán vé số hầu như đã thích ứng tốt, có thói quen mua bán vé số online, những rủi ro, tiêu cực cũng không có phát sinh phức tạp thì đã đến lúc các cơ quan chức năng cần xem xét lại những quy định cho phù hợp với thực tiễn.

Một con số biết nói, theo báo cáo kinh tế số của Google Việt Nam, trong 2 năm qua, tức sau đại dịch COVID-19, tăng trưởng của ngành thương mại điện tử Việt Nam tăng vọt lên vị trí top 2 trong khu vực Đông Nam Á. Điều này đồng nghĩa hình thành một thói quen, sở thích mới ở người Việt Nam, mua bán trực tuyến. Đây cũng là một điểm thuận lợi trong chiến lược chuyển đổi số của Chính phủ khi người dân có tính thích nghi cao, chuộng công nghệ.

Trong khi đó nhìn lại Thông tư 75 với tuổi đời 10 năm, đặt trong sự dịch chuyển ngày một nhanh của thị trường trước sự phát triển công nghệ thì việc tháo gỡ biên độ từ trực tiếp sang trực tuyến là sát hợp với nhu cầu thực tế. Kinh doanh xổ số là ngành nghề có điều kiện, chịu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước. Nhưng thiết nghĩ, tính kiểm soát cao nhất là các cơ quan Nhà nước cần (phải) song hành cùng thị trường, tìm và hiểu những kẽ hở để có cách khắc phục, tạo điều kiện thuận lợi nhất, đảm bảo môi trường kinh doanh hiệu quả nhất cho hệ thống đại lý, người bán lẻ.

Trước những cảnh báo rủi ro mà Bộ Tài chính nêu ra, rất cần một sự ngồi lại của các bộ, ngành liên quan như Bộ Thông tin và Truyền thông, UBND các tỉnh thành… để cùng phối hợp ứng phó, xử lý. Kể cả những đề xuất, gợi ý đến từ người bán vé số dạo như: Có thể ghi lại số điện thoại, số căn cước công dân trên từng số vé mua để xác nhận, tránh 1 tờ bán cho nhiều người, dẫn tới tranh chấp. Hoặc, ngay cả khi có tranh chấp thì đó cũng là tranh chấp dân sự, các bên cùng phải chịu rủi ro và chia sẻ sự rủi ro ấy theo phán quyết của tòa…

Điều đáng nói, xin được nhắc lại, với riêng nghề “bán niềm hy vọng” này, nhất là trong tình hình khó khăn hiện nay, rất cần một sự đồng hành của cơ quan nhà nước với hàng triệu người bán vé số dạo mưu sinh. Một thực tế có thể không cần phải khảo sát, bạn đi về các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long hay tại TP.HCM, ngồi ở bất kỳ hàng quán nào, người tìm đến bạn nhiều nhất là… bán vé số. Khoảng thời gian cho phép bán online, họ giãn dần; nay nhiều người quay lại, tiếp tục kiếm sống nhưng ai nấy đều tha thiết được cho phép bán vé số online.

Người mua cũng thế, khi chiếc điện thoại thông minh đã thành vật bất ly thân, họ biết cách chọn số, tìm đại lý bán quen thuộc, uy tín thì không dễ để cho ai đó lừa lọc, đánh tráo… Những cảnh báo rủi ro, thiệt thòi, tranh chấp cũng chính là do những người mua lên tiếng là chủ yếu thì hà cớ gì họ lại để bị dụ dỗ, dẫn dắt.

Rất cần một sự “chuyển đổi số” trong cung cách quản lý mua bán vé số của các đơn vị chức năng để đồng bộ với nhu cầu của đại lý cấp dưới, người bán vé số dạo và “người mua hy vọng”!