Các nhà máy Trung Quốc khốn đốn khi nhu cầu tại Mỹ và châu Âu suy giảm

Công ty sản xuất máy pha cà phê HiBrew - có trụ sở ở Quảng Đông (Trung Quốc) - chứng kiến doanh số bán hàng tại châu Âu giảm mạnh sau một giai đoạn tăng trưởng ấn tượng trong năm 2021, thời điểm nhu cầu dồn nén trên toàn cầu làm gia tăng số đơn đặt hàng tại Trung Quốc.

Doanh số bán hàng đã giảm 30-40% từ đầu năm, trái ngược hoàn toàn với mức tăng 70% trong năm 2021, theo Tổng Giám đốc HiBrew Zeng Qiuping.

Chi phí sinh hoạt ngày càng tăng tại Mỹ và châu Âu, cũng như việc các nhà nhập khẩu chờ đợi quyết định cắt giảm thuế quan từ Mỹ là các yếu tố chính dẫn tới sự suy giảm về doanh số, ông Zeng cho biết. Tuy nhiên, ông lạc quan rằng sự ảm đạm này chỉ diễn ra trong thoáng chốc và nhu cầu nước ngoài sẽ trở lại.

HiBrew không bán quá nhiều hàng sang Mỹ, nhưng ông Zheng cho biết nhiều nhà xuất khẩu trong ngành đều nói rằng đơn hàng từ Mỹ cũng đang giảm.

Ở một diễn biến khác, giá cước vận tải biển cũng bắt đầu lao dốc sau khi tăng lên mức kỷ lục trong bối cảnh đại dịch. Điều này báo hiệu nhu cầu về logistics cho vận chuyển đang dần hạ nhiệt, các chuyên viên phân tích cho biết.

Giá cước hạ nhiệt là thông tin tốt lành cho nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu, nhưng cũng là một dấu hiệu cảnh báo.

Trước đó, các thương gia chật vật với tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng và sự rối loạn trên toàn cầu. Nay họ có thể phải đối mặt với tình trạng suy giảm nhu cầu, nhất là ở các nền kinh tế phát triển. Các diễn biến này thể hiện cho áp lực suy thoái, các chuyên viên phân tích cảnh báo.

Shabsie Levy, nhà sáng lập nền tảng chuỗi cung ứng kỹ thuật số Shifl, cho biết trên thực tế, giá cước vận tải biển giao ngay giữa Trung Quốc và bờ biển phía đông và phía tây của Mỹ đã giảm mạnh vì nhu cầu tiêu dùng giảm ở Mỹ và nhiều nhà bán lẻ ở nước này đang dư thừa quá nhiều hàng tồn kho.

Ông nói thêm, giá cước vận tải biển gắn liền với ngành bán lẻ vì hơn một nửa tổng lượng hàng hóa được nhập khẩu vào nước này được vận chuyển qua đường biển.

“Nhu cầu bán lẻ yếu đã kéo giảm giá cước vận tải biển giao ngay và sẽ tiếp tục như vậy”, Levy cho biết. "Tôi sẽ không xem sự giảm nhu cầu này là một cuộc suy thoái, nhưng mọi thứ dường như đang trở nên khó khăn hơn”.

“Một số khách hàng đang bị sụt giảm doanh số bán hàng, đặc biệt là ở một số mặt hàng có giá trị cao và các mặt hàng ít thiết yếu hơn”, ông nói.

Trong bối cảnh dịch bệnh, chi phí vận tải biển đã tăng cao do sự gián đoạn chuỗi cung ứng và các đợt phong tỏa.

Shifl cho biết, giá cước vận tải biển giao ngay giữa Trung Quốc và Mỹ đã tăng gần 3.5 lần trong khoảng thời gian từ tháng 1/2020 đến tháng 5/2022.

Chi phí logistics cao hơn đã được các nhà sản xuất hấp thụ hoặc chuyển sang người tiêu dùng và điều này làm tăng lạm phát.

Tuy nhiên, hiện tại, các đơn đặt hàng nhập khẩu mới từ Mỹ đã chậm lại và các doanh nghiệp như Samsung US - nhà nhập khẩu lớn thứ 7 tại Mỹ - đã giảm một nửa đơn đặt hàng so với kế hoạch trước đó, theo dữ liệu của Shifl.

Target, nhà nhập khẩu lớn thứ 2 tại Mỹ, cũng thông báo ý định giảm bớt đơn hàng vì hàng tồn kho đang quá nhiều, theo Shifl.

Ngay cả sau khi Thượng Hải dỡ bỏ lệnh phong tỏa, các chủ hàng cũng nhận được phản ứng thờ ơ từ các nhà nhập khẩu, Levy nói.

Dư thừa hàng tồn kho

Chỉ số World Container Index của Drewry, theo dõi chi phí vận chuyển container 40 feet trên các tuyến đường chính, đã giảm hơn 30% kể từ tháng 9.

Chi phí vận chuyển container trên các tuyến đường chính - chẳng hạn như Thượng Hải đến New York và Thượng Hải đến Rotterdam - đã giảm tới 24% so với năm ngoái.

“Hệ thống phân phối của Mỹ đang dư thừa quá nhiều hàng hóa. Hàng tồn kho của doanh nghiệp trong tháng 4 đã tăng gần 18% so với một năm trước”, Marc Levinson, Chuyên gia kinh tế độc lập, cho biết trên LinkedIn.

“Nguyên nhân dư thừa hàng tồn kho là gì? Nói một cách đơn giản, người tiêu dùng đã ngừng chi tiêu. Khi thói quen mua sắm trở lại mức bình thường trước dịch, lạm phát làm suy giảm sức mua và doanh số bán nhà bị chững lại, nhu cầu đối với hàng hóa tiêu dùng cũng bị chững theo”, ông nói. Levinson cho biết xu hướng này có thể nhìn thấy ở châu Âu, Bắc Mỹ và một phần châu Á.

Tác động tới chi tiêu

Các nhà kinh tế đang nhìn thấy nhiều “cơn gió ngược” về nhu cầu và chi tiêu.

Khi chi phí của các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và điện nước tăng, người tiêu dùng Mỹ không còn nhiều tiền để chi tiêu cho các mặt hàng không thiết yếu, Nathan Sheets, Chuyên gia kinh tế toàn cầu tại Citi, nói với CNBC trong ngày 09/07.

“Cảm nhận của tôi là người tiêu dùng, nhất là người tiêu dùng có thu nhập thấp hơn, đang bắt đầu rạn nứt. Chúng tôi đang nhìn thấy điều đó ở nhóm hàng tiêu dùng không thiết yếu”, ông nói.

Jennifer McKeown, Giám đốc Dịch vụ Kinh tế Toàn cầu của Capital Economics, cho biết hiện có những dấu hiệu cho thấy chi tiêu hàng hóa hiện đang “đi ngang” ở các nền kinh tế phát triển.

Người tiêu dùng vẫn đang chi tiêu cho các dịch vụ như ăn uống – vốn đang tăng trở lại khi các lệnh phong tỏa được nới lỏng. Trong khi đó, nhu cầu về hàng hóa “bị ảnh hưởng bất lợi bởi mức giá cao và tác động từ lãi suất cao hơn tới các khoản chi tiêu cho hàng lâu bền”, McKeown nói.

Giám đốc chiến lược đầu tư Yung-Yu Ma của BMO Wealth Management cũng đồng tình với quan điểm trên.

Ma cho biết nhu cầu hàng hóa đang phải hứng chịu 3 áp lực cùng một lúc. Đó là sự thay đổi trong chi tiêu của người tiêu dùng đối với dịch vụ, ngân sách căng thẳng vì lạm phát và những lo ngại về suy thoái kinh tế.

“Nếu suy thoái kinh tế không quá mạnh hoặc kéo dài thì có lẽ vào mùa xuân năm sau, tình hình cung và cầu sẽ tốt hơn”, Ma nói. “Một cuộc suy thoái kéo dài và mạnh hơn sẽ khiến các doanh nghiệp điều chỉnh hàng tồn kho trong khoảng thời gian dài hơn”.

Ariane Curtis, Chuyên gia kinh tế toàn cầu của Capital, cho biết lãi suất tăng cũng gây thêm áp lực.

Curtis cho biết: “Nhu cầu hàng hóa của người tiêu dùng cuối cùng trên toàn cầu đã yếu hơn do sự bình thường hóa của mẫu hình chi tiêu. Cùng với đó, thu nhập thực thấp hơn và lãi suất cao hơn. Những yếu tố này sẽ hình thành cơn gió ngược cho thương mại thế giới trong những tháng tới”.

Nhưng Curtis không cho rằng sẽ xảy ra một cuộc suy thoái toàn cầu. “Chúng tôi nghĩ rằng sự chậm lại trong thương mại hoặc sự bình thường hóa nhu cầu sẽ dẫn đến kinh tế toàn cầu giảm tốc”, bà nói.

"Mọi thứ sẽ không trở lại trạng thái trước Covid-19 trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng tăng và thiếu nguồn cung. Tuy nhiên, đây cũng không hoàn toàn là một cuộc suy thoái, ít nhất là không diễn ra ở hầu hết các quốc gia”.