MỚI

Lọc CP theo tín hiệu PTKT

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Bơm Tiền: Con Sóng Ảo và “Nghiệp Lực” Kinh Tế

Trong những năm gần đây, mỗi khi chính phủ hay ngân hàng trung ương tuyên bố “bơm tiền” vào nền kinh tế, không ít người hồ hởi reo lên như thể vừa trúng số.

Họ hình dung ngay đến viễn cảnh tài sản tăng giá vùn vụt: chứng khoán lập đỉnh mới, bất động sản “nóng” hơn bao giờ hết, và cả một “con sóng” đầu tư sắp sửa tràn đến. Người ta hô hào nhau lao vào, mua nhà, mua đất, mua cổ phiếu, như thể chỉ cần “đón sóng” là sẽ giàu lên nhanh chóng. Nhưng ít ai dừng lại để tự hỏi: Giá trị thực sự của những thứ đang tăng giá ấy nằm ở đâu? Và cái giá phải trả cho những con số đẹp đẽ trên bảng cân đối tài sản là gì?

Tăng Giá Không Đồng Nghĩa Với Giá Trị Tăng

Trước hết, chúng ta cần hiểu một điều cơ bản: tăng giá không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với tăng trưởng giá trị thực sự. Khi chính phủ bơm tiền – thường qua các gói kích thích kinh tế hay giảm lãi suất – lượng tiền trong hệ thống tăng lên, nhưng điều đó không có nghĩa là hàng hóa hay dịch vụ trong xã hội đột nhiên trở nên hữu ích hơn, chất lượng hơn. Một căn nhà có thể tăng giá từ 5 tỷ lên 10 tỷ, nhưng nó vẫn là căn nhà đó, không rộng hơn, không tiện nghi hơn. Một cổ phiếu có thể tăng gấp đôi, nhưng doanh nghiệp đứng sau nó không hẳn đã sản xuất ra nhiều hàng hóa hơn hay phục vụ tốt hơn cho khách hàng. Tiền nhiều lên, nhưng giá trị sử dụng của tài sản không tăng tương ứng – đó là thứ mà người ta thường gọi là “bong bóng kinh tế.”

Cơn sốt tài sản này giống như một bữa tiệc rượu: mọi người nâng ly, cười nói vui vẻ, nhưng khi tỉnh dậy, họ nhận ra chẳng có gì thực chất đã thay đổi, ngoài việc túi tiền đã cạn và nợ nần chồng chất. Người ta nhầm lẫn giữa sự phồn vinh ảo và sự tăng trưởng bền vững, quên rằng nền kinh tế không thể sống mãi trên những con số được bơm phồng.

Lạm Phát: Cơn Ác Mộng Bị Bỏ Quên

Nhiều người, đặc biệt là những ai sở hữu tài sản, thường nghĩ rằng việc bơm tiền chẳng liên quan gì đến họ. “Lạm phát ư? Đó là chuyện của người nghèo, của những người sống dựa vào đồng lương ít ỏi,” họ nói vậy. Nhưng thực tế, lạm phát là cái giá mà toàn bộ xã hội phải trả khi tiền được bơm vào quá mức. Khi lượng tiền trong lưu thông tăng lên mà sản xuất không theo kịp, giá cả hàng hóa – từ gạo, dầu ăn, điện nước đến xăng xe – sẽ leo thang. Những người không có tài sản, không có “lá chắn” như bất động sản hay cổ phiếu, sẽ là người chịu thiệt đầu tiên. Thu nhập của họ chẳng tăng, nhưng chi phí sinh hoạt thì ngày càng đè nặng. Trong khi đó, những người sở hữu tài sản lại nghĩ rằng mình “thắng lớn” vì giá trị danh nghĩa của căn nhà hay danh mục đầu tư tăng vọt.

Nhưng liệu đó có thực sự là chiến thắng? Khi lạm phát đẩy giá cả lên cao, sức mua của đồng tiền giảm xuống, và nền kinh tế bắt đầu mất đi sức sống. Người dân không còn đủ tiền để tiêu dùng, doanh nghiệp không bán được hàng, sản xuất đình trệ. Đến một lúc nào đó, những tài sản tăng giá vùn vụt kia sẽ chẳng còn ai mua nổi, vì đơn giản là không còn người đủ khả năng chi trả. Cái gọi là “con sóng” hóa ra chỉ là ảo ảnh, và khi nó tan biến, những gì còn lại là một nền kinh tế kiệt quệ.

“Nghiệp Lực” Kinh Tế: Hậu Quả Không Thể Tránh Khỏi

Bơm tiền đôi khi được ví như một liều thuốc giảm đau: nó khiến ta cảm thấy dễ chịu ngay tức thì, nhưng không chữa được căn bệnh gốc rễ. Một nền kinh tế gặp khó khăn – như khủng hoảng tài chính hay suy thoái – có thể cần “liều thuốc” này để vượt qua giai đoạn ngặt nghèo. Nhưng nếu lạm dụng, nếu cứ bơm tiền để che đậy vấn đề thay vì giải quyết chúng – cải thiện năng suất, đầu tư vào công nghệ, phát triển hạ tầng – thì cái giá phải trả sẽ ngày càng lớn. Tôi gọi đó là “nghiệp lực kinh tế”: mỗi lần bơm tiền vô tội vạ, ta lại tích tụ thêm một chút bất ổn, một chút rủi ro, để rồi đến một ngày, tất cả sẽ “vỡ trận.”

Hãy nhìn vào lịch sử: từ cuộc khủng hoảng dot-com những năm 2000, đến bong bóng bất động sản 2008, hay những biến động gần đây sau đại dịch. Mỗi lần chính phủ bơm tiền để “cứu” nền kinh tế, thị trường tài sản lại phình to, nhưng sau đó là những cú sụp đổ đau đớn. Tài sản không thể tăng giá mãi mãi, vì nếu cứ tăng mà không dựa trên giá trị thực, nó sẽ bóp chết sức sống của nền kinh tế. Một xã hội mà nhà cửa, đất đai đắt đỏ đến mức người trẻ không thể mua nổi, doanh nghiệp không thể đầu tư vì chi phí quá cao, thì đó là một xã hội đang tự đào hố chôn mình.

Vậy, bơm tiền có phải là “kẻ phản diện” không? Không hẳn. Nó là công cụ, và như mọi công cụ khác, vấn đề nằm ở cách ta sử dụng nó. Nếu bơm tiền đi kèm với các chính sách thúc đẩy tăng trưởng thực sự – đầu tư vào giáo dục, y tế, công nghệ, hay hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ – thì nó có thể là đòn bẩy hữu ích. Nhưng nếu chỉ bơm tiền để tạo cảm giác phồn vinh giả tạo, để xoa dịu đám đông mà không giải quyết vấn đề cốt lõi, thì đó là con đường dẫn đến thảm họa.

Với mỗi cá nhân, điều quan trọng là đừng bị cuốn theo “con sóng” ảo. Đầu tư vào tài sản là tốt, nhưng hãy nhìn vào giá trị thực sự của nó, chứ không chỉ chạy theo những con số trên bảng giá. Hơn nữa, hãy nhớ rằng nền kinh tế không chỉ là chuyện của chính phủ hay các nhà đầu tư lớn – nó là chuyện của tất cả chúng ta. Khi lạm phát đến, khi bong bóng vỡ, không ai thực sự đứng ngoài lằn ranh.

Cuối cùng, một nền kinh tế khỏe mạnh thật sự không phải là nơi tài sản tăng giá không ngừng, mà là nơi mọi người đều có cơ hội sống, làm việc và tận hưởng cuộc đời mình. Bơm tiền có thể là một liều thuốc tạm thời, nhưng cái chúng ta cần là một liều vắc-xin bền vững – một tầm nhìn dài hạn, nơi giá trị thực sự được tạo ra, thay vì những con sóng ảo chỉ để lại đống đổ nát khi tan biến.

#thosancophieu