'Bếp ma' bùng nổ khắp châu Á

Trong một căn "bếp ma" ở khu công nghiệp ven đô Đài Bắc, đầu bếp đang nấu các món ăn không được phục vụ tại nhà hàng.

Trước khi Covid-19 gây ra cơn địa chấn với ngành nhà hàng toàn cầu, dịch vụ giao đồ ăn nhanh tới nhà khách hàng đã rất phát triển. Nhưng các lệnh phong tỏa và biện pháp hạn chế đi lại do Covid-19 lại tiếp tục khiến ngành nghề này bùng nổ ở châu Á.

Sự bùng nổ các ứng dụng giao đồ ăn đồng nghĩa khách hàng đã quen với việc có thể gọi các món ăn với tiêu chuẩn nhà hàng giao tận nhà một cách nhanh chóng. Đáp ứng nhu cầu đó, ngày càng nhiều nhà hàng chỉ mở dịch vụ giao đồ ăn mà không phục vụ tại chỗ, hay còn gọi là "bếp đám mây" hoặc "bếp ma". Sau đó, đại dịch ập tới, khiến hàng tỷ người không còn có thể tới nhà hàng ăn uống.

"Đại dịch thực sự đã thúc đẩy cả ngành phát triển vượt bậc, thực sự giúp ích cho chúng tôi", Jason Chen, giám đốc điều hành của JustKitchen, nói.

JustKitchen bắt đầu vận hành "bếp ma" đầu tiên ở Đài Loan từ đầu năm ngoái. Bây giờ, công ty đã có 17 cơ sở khắp hòn đảo, một ở Hong Kong và đang muốn mở rộng sang Philippines và Singapore cuối năm nay.

Những công ty khổng lồ trong ngành giao hàng trong khu vực cũng nắm bắt xu hướng này và mở thêm nhiều bếp đám mây khắp Đông Nam Á kể từ khi đại dịch bắt đầu.

Theo báo cáo của Researchchandmarkets.com, ngành "bếp ma" toàn cầu dự kiến tăng trưởng hơn 12% mỗi năm, trị giá khoảng 139,37 tỷ USD tới năm 2028. Châu Á - Thái Bình Dương, khu vực có 4,3 tỷ người, chiếm khoảng 60% thị phần quốc tế.

Với nhiều người tại các thành phố đông dân, đắt đỏ trong khu vực, việc ăn uống mỗi ngày tại các nhà hàng hay quán ăn bình dân khả thi và dễ dàng hơn so với nấu nướng ở nhà. Công ty nghiên cứu Euromonitor ước tính 7.500 bếp đám mây đang vận hành ở Trung Quốc, 3.500 ở Ấn Độ so với 1.500 ở Mỹ và 750 ở Anh.

Natalie Phanphensophon đã phải xoay chuyển hướng kinh doanh của đế chế nhà hàng hoạt động suốt 45 năm thành bán mang đi năm ngoái vì đại dịch. Gia đình cô sở hữu chuỗi nhà hàng Mango Tree & Coca nổi tiếng ở Thái Lan, nhiều cửa hàng nằm trong trung tâm mua sắm giá thuê mặt bằng cao nhưng vắng người vì đại dịch.

Đầu năm nay, họ mở nhà hàng đám mây đầu tiên ở ngoại ô Bangkok và định mở thêm hai cái nữa.

"Mục tiêu của chúng tôi là đảm bảo mọi nhân viên trong chuỗi vượt qua khó khăn cùng nhau", người phụ nữ 35 tuổi giải thích.

Lợi nhuận mà bếp đám mây mang lại ít hơn so với nhà hàng thông thường vì người ta ít gọi nhiều món như khi đến tiệm ăn, nhưng chi phí vận hành lại thấp hơn nhiều.

iBerry Group, công ty điều hành các nhà hàng và cửa hàng kem tại đa số trung tâm thương mại ở Thái Lan, cũng mở một trung tâm giao hàng tận nhà.

"Bếp đám mây về cơ bản là mặt nạ dưỡng khí cho chúng tôi trong thời kỳ Covid-19", Thitanun Taveebhol, giám đốc thương hiệu của iBerry Group, nói.

Trong khi các tập đoàn và chuỗi nhà hàng chuyển hướng sang hoạt động giao hàng, các bếp đám mây của hộ kinh doanh cũng nở rộ.

Sau khi nghỉ hưu tại công ty hàng không Air India, Nirjash Roy Chowdhury lấy tiền tiết kiệm mở một căn bếp ở Mumbai. Ông thuê 6 người từng làm nhân viên khách sạn, ngành bị đại dịch ảnh hưởng nặng nề.

"Họ chẳng có gì để ăn. Nếu tôi có thể cho ai đó bánh mỳ và bơ bằng cách này thì không còn gì bằng", người đàn ông 61 tuổi nói.

Chowdhury ước tính mất 6 tháng để hòa vốn, nhưng tự tin ngành này có tiềm năng dài hạn. "Tôi cho rằng bếp đám mây sẽ tồn tại được", ông bày tỏ.

Các chuyên gia cho rằng đây là hướng đi an toàn. Nailul Huda, nhà phân tích tại Viện nghiên cứu phát triển kinh tế và tài chính có trụ sở tại Jakarta, cho hay chi phí vận hành thấp hơn, thói quen gọi đồ ăn giao tận nhà của thế hệ trẻ am hiểu công nghệ sẽ đảm bảo tăng trưởng cho ngành bếp đám mây.

"Người ta sẽ tiếp tục gọi đồ ăn kể cả sau đại dịch và tôi cho rằng bếp ma có tiềm năng phát triển nhanh chóng sau khi dịch bệnh chấm dứt", ông nói.

Chen, giám đốc JustKitchen, cho hay đại dịch đã thay đổi cách người ta gọi đồ ăn giao tận nhà. "Một khi đã đặt đồ ăn qua mạng, bạn sẽ quen và khó mà bỏ qua tính thuận tiện của nó. Chúng tôi rất lạc quan vào triển vọng tương lai".

Vào thời điểm ngành dịch vụ ăn uống bị ảnh hưởng nặng nề, bếp ma giúp đầu bếp, tài xế giao hàng và nhà bán buôn tiếp tục công việc. Nhưng chúng cũng làm phát sinh một vấn đề khác, đó là núi rác thải nhựa khổng lồ.

Một nghiên cứu ở Bangkok cho thấy rác thải nhựa tăng gần gấp đôi trong thời kỳ đại dịch, một phần do sự bùng nổ của dịch vụ giao đồ ăn. Leslie Tay, một người bình luận ẩm thực, cho rằng bếp ma đã "phần nào lấy đi tính chất hay linh hồn của món ăn", nhưng vẫn có không gian để chúng phát triển bên cạnh các nhà hàng truyền thống.

"Cuối cùng, chất lượng món ăn sẽ nói lên tất cả. Nếu đồ ăn ngon, người ta sẽ bắt đầu truyền tai nhau", Tay nói.