Xung đột Nga - Ukraine tác động thế nào tới ngành hàng hải Việt Nam

Việc nhiều hãng tàu lớn đã đóng tuyến vận tải đến và đi từ Nga có thể tạo cơ hội cho chủ tàu Việt Nam tăng thị phần vận tải trong tương lai.

Đây là một trong số nhận định của Cục Hàng hải Việt Nam liên quan đến tác động của căng thẳng Nga - Ukraine đối với lĩnh vực hàng hải.

Theo cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành hàng hải, từ giữa tháng 2/2022, khi căng thẳng giữa Nga và Ukraine xảy ra, giá nhiên liệu tăng cao trên toàn thế giới, tăng đến 50% so với cùng kỳ năm 2021, đạt mức giá cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Đối với lĩnh vực vận tải biển, giá nhiên liệu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi phí của doanh nghiệp, khoảng 35-45% trong cơ cấu giá thành, do vậy giá nhiên liệu tăng sẽ tác động lớn đến hoạt động của doanh nghiệp vận tải.

Theo báo cáo của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, giá nhiên liệu có hàm lượng sulfur thấp (VLSFO) và nhiên liệu có hàm lượng sulfur cao (IFO380) trong 2 tháng đầu năm 2022 đã tăng tới 43-50% so với cùng kỳ năm ngoái do ảnh hưởng từ việc cắt giảm sản lượng dầu thô từ các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới.

Trong đó, chỉ trong hơn vòng 10 ngày kể từ 23/2/2022, giá nhiên liệu có hàm lượng sulfur thấp (VLSFO) trung bình trên thế giới đã tăng từ 133 USD lên 888,5 USD/tấn và giá của loại nhiên liệu có hàm lượng sulfur cao (IFO380) cũng tăng từ 74 USD lên 653 USD/tấn. Giá nhiên liệu tăng cao sẽ làm tăng chi phí và ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải trong nước, đặc biệt trong bối cảnh các doanh nghiệp vừa vực dậy sau đại dịch Covid - 19.

Đối với vận tải nội địa do hiện nay 100% tuyến vải biển nội địa đều do các doanh nghiệp Việt Nam đảm nhận, giá cước tuyến nội địa đến nay vẫn ở mức thấp và duy trì ổn định, chưa bị điều chỉnh bởi giá nhiên liệu.

Trong khi đó, giá cước vận tải quốc tế đã bắt đầu tăng cao từ cuối năm 2020 đến nay. Tại thời điểm cuối tháng 3/2022, khi giá nhiên liệu tăng cao nhưng hầu hết các hãng tàu chưa điều chỉnh tăng giá cước vận tải theo giá nhiên liệu, ngoài một số hãng tàu điều chỉnh tăng phụ thu giá nhiên liệu từ tháng 3/2022 (như hãng tàu Yangming, hãng tàu SITC).

Đối với giá cước vận tải các loại hàng hoá khác thực hiện theo hợp đồng thoả thuận giữa chủ tàu và khách hàng theo quy định, Cục Hàng hải Việt Nam chưa nhận được phản ánh của doanh nghiệp về việc thay đổi giá cước. Tuy nhiên trong thời gian tới, nếu giá nhiên liệu tiếp tục tăng hoặc chưa có xu hướng giảm, giá cước vận tải biển có thể sẽ bị ảnh hưởng theo giá nhiên liệu.

Đối với tác động trực tiếp của cuộc xung đột đến tuyến vận tải Việt Nam – Ukraine, Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, khi chiến tranh xảy ra đến nay, tất cả các cảng biển tại Ukraine đều đóng cửa, các hãng tàu đã ngưng tiếp nhận hàng hoá đến và rời Ukraine.

Đối với tuyến Việt Nam - Liên bang Nga, hiện một số hãng tàu lớn trên thế giới, đặc biệt các hãng tàu của Châu Âu đã đóng các tuyến vận tải và ngừng tiếp nhận hàng hoá đến và đi Liên bang Nga (như các hãng Maersk, CMA-CGM, Hapag Lloyd, MSC…).

Tuy nhiên, một số hãng tàu khác (hãng tàu Châu Á) vẫn duy trì tuyến vận tải này nhưng yêu cầu khách hàng phải chịu mọi rủi ro trong trường hợp bất khả kháng. Bên cạnh khó khăn về vận tải hàng hoá, việc thanh toán quốc tế đối với hàng hoá xuất, nhập khẩu với Liên bang Nga cũng bị ảnh hưởng, do vậy nhiều chủ hàng Việt Nam đã chủ động thay đổi kế hoạch kinh doanh, giảm sản lượng hàng hoá xuất và nhập từ Liên bang Nga.

Cục Hàng hải Việt Nam nhận định, do rất nhiều hãng tàu lớn đã đóng tuyến vận tải đến và đi từ Liên bang Nga, trong khi nhu cầu về xuất, nhập khẩu hàng hoá giữa Việt Nam và Liên bang Nga vẫn được duy trì. Điều này có thể tạo cơ hội cho chủ tàu Việt Nam tăng thị phần vận tải trong tương lai.