Việt Nam đón đầu làn sóng mới trong dòng vốn đầu tư nước ngoài

Theo HSBC, động lực trong nguồn vốn đầu tư nước ngoài cũng như danh sách nhà đầu tư vào Việt Nam đang thay đổi kể từ nửa cuối năm 2023, rõ ràng hơn vào năm 2024. Việt Nam đang ở vị thế thuận lợi của sự chuyển hướng thương mại toàn cầu và những thay đổi trong chuỗi cung ứng…

Chuyên gia HSBC nhận định: “Xu hướng đầu tư nước ngoài (FDI) mới nhất phản ánh sức mạnh của dòng vốn đầu tư từ các thị trường Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Đài Loan trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Đơn cử, Sailun Group vừa cam kết đầu tư thêm vào nhà máy sản xuất lốp xe; Lotus Pharmaceuticals đã thực hiện các thương vụ mua lại để mở rộng sang ngành dược phẩm trong khi Deli Stationery (văn phòng phẩm), Sunwoda (pin) và United Imaging (chăm sóc sức khỏe) đều đang thâm nhập mạnh mẽ vào Việt Nam; các công ty điện tử toàn cầu như Luxshare, Geortek, Foxconn, Pegatron, Compal tiếp tục đầu tư mạnh vào hệ sinh thái…”

DÒNG VỐN FDI DẦN THAY ĐỔI

Trong nhiều thập kỷ qua, Việt Nam đã phát triển và trở nên gắn kết chặt chẽ với chuỗi cung ứng toàn cầu, tiến vào lĩnh vực điện tử giá trị cao hơn và chứng kiến ​​mức tăng trưởng xuất khẩu gấp 7 lần kể từ năm 2007.

Trong đó, 70% xuất khẩu là từ các doanh nghiệp FDI. Những nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu trong những năm qua chắc chắn là Hàn Quốc, với những gã khổng lồ như Samsung, LG, Hyundai, Lotte,... Singapore và Nhật Bản cũng đã tham gia vào cuộc đua vốn đầu tư này và giành được thành công lớn.

“Việt Nam đang ở vị thế thuận lợi để hưởng lợi từ sự chuyển hướng thương mại toàn cầu và những thay đổi trong chuỗi cung ứng. Dù vậy, cơ hội từ sự thay đổi chuỗi cung ứng toàn cầu cũng mở ra cho nhiều quốc gia chứ không chỉ riêng Việt Nam. Các quốc gia láng giềng sẽ không đứng ngoài cuộc. Thái Lan, Malaysia, Philippines và Indonesia đang triển khai những hành động, luật và nghị định liên quan cũng như các biện pháp ủng hộ nhà đầu tư để thu hút thêm FDI, sự cạnh tranh là rất cao”.

Tuy nhiên, theo các chyên gia tại HSBC, động lực của dòng vốn FDI cũng như danh sách nhà đầu tư đang thay đổi kể từ nửa cuối năm 2023, rõ ràng hơn là vào năm 2024. Dòng vốn từ thị trường Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Đài Loan, trong đó dẫn đầu là Trung Quốc đang ngày càng tăng tốc.

Các chuyên gia tại HSBC cho rằng thương mại giữa hai thị trường Việt Nam – Trung Quốc đã tăng gấp 10 lần kể từ năm 2007, Việt Nam hiện đóng vai trò quan trọng trong phân khúc hạ nguồn của chuỗi cung ứng sản xuất Trung Quốc.

Nhìn từ góc độ dòng vốn FDI đăng ký mới, các hành lang thương mại Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Đài Loan đang cùng đóng góp đến 60% tổng dòng vốn, trong khi năm 2022 chỉ chiếm 38%. Ngoài ra, tính đến nửa đầu năm 2024, gần 50% tổng số vốn đầu tư FDI đăng ký mới từ Singapore thực tế cũng bắt nguồn từ các khoản đầu tư của Trung Quốc và Đài Loan.

Ông Joon Suk Park, Giám đốc Khối Kinh doanh Quốc tế, Khối Dịch vụ Ngân hàng Doanh nghiệp, HSBC Việt Nam, cho biết dù lượng vốn đầu tư không cao như Trung Quốc, Đài Loan vẫn tiếp tục mở rộng và tăng cường đầu tư vào Việt Nam như một cách để chuyển hướng và đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ. Chính sách hướng Nam mới năm 2016 của Đài Loan đã giúp thúc đẩy dòng đầu tư.

“Bên cạnh đó, nhiều hiệp định FTA song phương và khu vực của Việt Nam là chất xúc tác giúp các công ty sản xuất toàn cầu đến từ Đài Loan tận dụng Việt Nam như một cứ điểm hiệu quả về chi phí để xuất khẩu sang Hoa Kỳ, Châu Âu cũng như nội khối Châu Á”, ông Joon Suk Park nhận định.

Hiện nay, Việt Nam là một cứ điểm sản xuất quan trọng và chiến lược cho những công ty như Foxconn, Compal và Pegatron...

VẪN CÒN NHỮNG TRỞ NGẠI VỀ CẤU TRÚC

Theo HSBC, Trung Quốc hiện đang là trung tâm của thương mại toàn cầu, nơi các biện pháp bảo hộ đang gia tăng. Khối lượng xuất khẩu hàng năm của Trung Quốc lên tới 3,5 nghìn tỷ USD, vượt xa Hoa Kỳ (2 nghìn tỷ USD) và Đức (1,7 nghìn tỷ USD).

“Các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng trở nên quan trọng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, xét từ góc độ hành lang thương mại toàn cầu, 9 trong số 20 mối quan hệ thương mại toàn cầu quan trọng tập trung vào Trung Quốc, trong khi chỉ có 4 mối quan hệ thương mại quan trọng tập trung vào Hoa Kỳ và Châu Âu”, chuyên gia HSBC thông tin.

Thêm nữa, dòng đầu tư tăng cũng là phản ứng trước một thị trường nội địa đang tăng trưởng, nhờ tầng lớp trung lưu đang gia tăng trong tổng dân số 100 triệu người, với độ tuổi tiếp cận các phương tiện truyền thông là 30 và lực lượng lao động chiếm tới 70% dân số.

Cuối cùng, các yếu tố cơ bản vẫn tiếp tục mạnh mẽ và hấp dẫn. Theo HSBC, chỉ số Hạn chế quy định đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI Regulatory Restrictiveness Index) cho thấy Việt Nam là nền kinh tế cởi mở nhất chỉ sau Singapore trong khu vực, trong khi mức thuế thu nhập doanh nghiệp theo luật định là 20% thể hiện lợi thế so sánh với các thị trường như Trung Quốc, Philippines, Malaysia và Indonesia.

“Hành lang thương mại và đầu tư với Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Đài Loan đang và sẽ tiếp tục là nguồn đầu tư dồi dào, hỗ trợ và thúc đẩy tăng trưởng của đất nước. Dòng vốn FDI từ các nước khác cũng sẽ đóng góp vào sự tăng trưởng này. Song, những trở ngại về mặt cấu trúc vẫn còn”, Giám đốc Khối Kinh doanh Quốc tế, Khối Dịch vụ Ngân hàng Doanh nghiệp, HSBC Việt Nam cho biết.

Chuyên gia HSBC nhận định xuất khẩu hàng điện tử tiêu dùng vẫn mạnh song Việt Nam vẫn tụt hậu trong phân khúc mạch tích hợp toàn cầu và không có đủ kỹ thuật viên lành nghề trong nước để thu hút đầu tư sản xuất công nghệ cao. Mặc dù gần đây Chính phủ đã vạch ra lộ trình dành riêng cho ngành bán dẫn cho đến năm 2050.

Bên cạnh đó, các lĩnh vực khác bao gồm vận tải và hậu cần, thiếu hụt về cơ sở hạ tầng và chi phí hậu cần cao có thể gây áp lực lên các quyết định đầu tư. Năng lượng xanh và hành trình chuyển đổi đòi hỏi tốc độ triển khai và số hóa hơn nữa để đơn giản hóa các quy trình thương mại, yếu tố này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho kinh doanh.

Đồng thời, việc tiếp tục cải thiện khuôn khổ pháp lý bao quát hỗ trợ đầu tư nước ngoài cũng như các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam sẽ tạo điều kiện duy trì nỗ lực của Việt Nam để tiếp nhận dòng đầu tư bền vững hiện tại và tương lai.