Vì sao gần 430.000 tỷ đồng vốn đầu tư công chưa phân bổ?

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý, tình trạng vốn còn nhưng chậm phân bổ, chậm giải ngân trở thành thách thức với các cơ quan, ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi, tăng trưởng kinh tế. Lãnh đạo Quốc hội nhấn mạnh đây là “thiếu sót cần được nghiêm túc rút kinh nghiệm và khắc phục”.

"Nghiêm túc rút kinh nghiệm và khắc phục"

Sáng 18/4, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải chủ trì buổi làm việc với Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách và các cơ quan về phân bổ số vốn còn lại của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và giao danh mục, mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, tổng số vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 được Quốc hội quyết định là 2.870 triệu tỷ đồng. Đến nay, số vốn đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ là hơn 2.440.00 tỷ đồng.

Số còn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn còn lại chưa phân bổ là gần 430.000 tỷ đồng, bao gồm gần 143.000 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương; 137.000 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương; 150.000 tỷ đồng dự phòng chung ngân sách trung ương.

Trong khi đó, tổng số vốn chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội là 176.000 tỷ đồng, số đã giao kế hoạch vốn chi tiết là gần 162.000 tỷ đồng, số còn lại chưa giao chi tiết cho các dự án là hơn 14.100 tỷ đồng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý, tình trạng vốn còn nhưng chậm phân bổ, chậm giải ngân trở thành thách thức với các cơ quan, ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi, tăng trưởng kinh tế.

Yêu cầu đặt ra vốn đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn phải được sử dụng có hiệu quả, trong khi đến nay đã giữa nhiệm kỳ nhưng vẫn còn lượng lớn vốn chưa phân bổ, chưa được sử dụng. Theo ông, đây là “thiếu sót cần được nghiêm túc rút kinh nghiệm và khắc phục”.

Vì sao vốn chậm giải ngân?

Ông Trần Quốc Phương - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) - cho biết, ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đôn đốc các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án dự kiến bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Tuy nhiên, thực tế quá trình tổng hợp, báo cáo phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc về quy hoạch, bố trí mặt bằng, cân đối vốn ngân sách địa phương, các chỉ tiêu, tiêu chí về đơn giá, kỹ thuật khác nên một số bộ, địa phương mất nhiều thời gian để hoàn thiện thủ tục hồ sơ để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư.

Bên cạnh đó, một số địa phương đã hoàn thiện hồ sơ dự án, nhưng phải chờ đến thời điểm tổ chức kỳ họp HĐND cấp tỉnh nên chưa thể trình phê duyệt chủ trương đầu tư dự án. Ngoài ra, một số dự án quan trọng cấp bách về giao thông, quốc phòng, lưới điện của các bộ, địa phương do tính chất phức tạp, đặc thù đang khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương (Ảnh: QH).

Theo ông Phương, trong tổng số vốn trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến đối với các dự án đã đủ thủ tục, số vốn bố trí cho dự án quan trọng quốc gia chiếm 31,5%.

Ngoài ra, trong phương án phân bổ Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép báo cáo Quốc hội, còn có nguồn lực xử lý những nhiệm vụ quan trọng như bố trí vốn cho các dự án trọng điểm, các dự án nông nghiệp…

Đối với nguồn vốn chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, nếu không được tiếp tục phân bổ, sẽ ảnh hưởng đến việc triển khai các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, ngành y tế sẽ bị áp lực lớn do 25% số vốn của ngành y tế được phân bổ trong đợt này.

Trình Quốc hội xem xét, quyết định

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, số vốn còn lại chưa phân bổ khá lớn, vượt thẩm quyền của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, do vậy, có thể cho phép Chính phủ tổng hợp báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 5, nhằm xử lý dứt điểm những khó khăn vướng mắc đặt ra.

Các đại biểu cũng đề nghị các cơ quan nghiêm túc nhìn nhận trách nhiệm khi chậm giao vốn, phân bổ vốn và cho rằng nếu không có những biện pháp xử lý nghiêm khắc thì tình trạng này sẽ tiếp tục kéo dài. Các đại biểu đề nghị các cơ quan cần chỉ rõ nguyên nhân và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, đánh giá hệ lụy của việc chậm giao vốn, phân bổ vốn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách, Bộ KH&ĐT phối hợp rà soát, làm rõ từng mục tiêu dự án, các công trình thực sự cấp bách đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, có khả năng giải ngân để báo cáo Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 để quyết định phân bổ nguồn vốn này.

Ông cũng lưu ý đến một số dự án cụ thể có thuyết minh một cách thuyết phục, chú trọng một số dự án nhằm cải thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu tác động trực tiếp đến đời sống người dân, khẩn trương giải quyết những khó khăn trong chậm triển khai các dự án.

Chính phủ cần quan tâm rà soát một cách tổng thể vấn đề tăng thu, khả năng cân đối vốn của ngân sách, tình hình thực hiện ngân sách 6 tháng đầu năm, cùng với đó là nhiều vấn đề dự kiến trình và được dư luận quan tâm như chương trình hỗ trợ nhà ở xã hội, thuế tối thiểu toàn cầu, giảm thuế VAT.