Vi phạm trật tự xây dựng tại Tp. Hồ Chí Minh: Trăm hoa đua nở

Tại TP.HCM, công trình vi phạm xây dựng đã không còn được định vị theo địa bàn như trước đây mà chuyển sang “dạng thể” vi phạm ở cấp độ loại hình, không chỉ ở riêng lẻ mà còn cả khu công nghiệp...

Vi phạm trật tự xây dựng chưa bao giờ lại “nở rộ” như thời gian qua tại Tp. Hồ Chí Minh. Chưa kể đến những công trình nhà ở nhỏ lẻ của người dân ở khu vực quy hoạch, địa bàn vùng ven mà ngay cả những dự án lớn, “sừng sững” giữa khu vực trung tâm cũng mặc nhiên vi phạm.

Dù lực lượng chức năng đã phát hiện, xử phạt nhưng chủ đầu tư vẫn có thái độ chây ỳ, bất hợp tác. Cùng với sự buông lỏng quản lý, xử lý không dứt điểm của cơ quan quản lý nhà nước, nhiều công trình, nhiều dự án lớn vi phạm vẫn tồn tại như một sự thách thức pháp luật và dư luận xã hội.

Tại Tp. Hồ Chí Minh, công trình vi phạm xây dựng dường như đã không còn được định vị theo địa bàn như trước đây mà đã chuyển sang “dạng thể” vi phạm ở cấp độ loại hình, không chỉ ở riêng lẻ mà còn cả khu công nghiệp, dự án nhà ở kinh doanh thương mại. Nhiều dự án lớn liên tục vi phạm, tồn tại trong thời gian dài mà chưa được xử lý dứt điểm.

Xây dựng trái phép trong khu công nghiệp

Năm 2002, UBND Tp. Hồ Chí Minh giao 120 ha đất cho Công ty cổ phần Khu Công nghiệp Phong Phú (gọi tắt là Công ty Phong Phú) để triển khai dự án Khu công nghiệp Phong Phú. Phải đến 15 năm sau, tháng 12/2017 Công ty Phong Phú mới ký hợp đồng với Công ty TNHH Đầu tư kinh doanh phát triển thương mại dịch vụ TMT (gọi tắt Công ty TMT) bảo vệ và quản lý tài sản. Sau đó, Công ty TMT đã cho Công ty TNHH Tư vấn và đầu tư GTP thuê mặt bằng.

Tháng 8/2018 Công ty Phong Phú ký hợp đồng với Công ty TNHH Dịch vụ Kho bãi Lộc Phát thuê mặt bằng với mục đích trông giữ, quản lý toàn bộ khu đất. Tiếp sau đó, Công ty TNHH Dịch vụ Kho bãi Lộc Phát hợp tác với Công ty TNHH MTV Cựu Chiến Binh Tp. Hồ Chí Minh quản lý, khai thác mặt bằng.

Mặc dù Công ty Phong Phú đã chấm dứt hợp đồng thuê mặt bằng, nhưng Công ty TMT không bàn giao mà còn lấn chiếm xây dựng công trình không phép, cho các hộ dân thuê lại mặt bằng để canh tác, sản xuất nông nghiệp. Tương tự, các đơn vị thuê đất khác cũng không trả đất mà tiếp tục hoạt động kinh doanh tại dự án Khu Công nghiệp Phong Phú.

Theo Sở Xây dựng, nhiều lần cơ quan chức năng của thành phố làm việc, nhưng lãnh đạo Công ty Phong Phú cố tình né tránh, không hợp tác. Đến cuối tháng 8/2019, Sở Xây dựng chủ trì cuộc họp với các đơn vị liên quan, thống nhất ngừng hoạt động đầu tư tại dự án Khu Công nghiệp Phong Phú, giữ nguyên hiện trạng đất.

Hiện nay tình hình quản lý, sử dụng đất tại dự án diễn ra phức tạp, Công ty Phong Phú sử dụng sai mục đích đất, tự ý ký hợp đồng cho thuê, cho phép các tổ chức, cá nhân khai thác mặt bằng dẫn tới lấn chiếm, xây dựng trái phép, mất an ninh trật tự, có khả năng tranh chấp, khiếu nại, tố cáo.

Trước tình hình đó, ngày 9/10/2019, UBND Tp. Hồ Chí Minh đã giao UBND huyện Bình Chánh khẩn trương tổ chức cưỡng chế các công trình vi phạm trật tự xây dựng, chỉ đạo Ban Quản lý các Khu công nghiệp - Khu chế xuất khẩn trương phối hợp với các đơn vị liên quan lập hồ sơ xử lý đối với các công trình phát sinh.

Trong khi đó theo Ban Quản lý các Khu công nghiệp Khu chế xuất, hiện nay ranh giới Khu công nghiệp Phong Phú chưa được xác định cụ thể mà chỉ mới dự kiến quy hoạch tại xã Phong Phú, huyện Bình Chánh, chưa được các ngành có liên quan giao đất nên Ban Quản lý các Khu công nghiệp Khu chế xuất chưa có điều kiện để thực hiện nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng tại đây.

Từ đó Ban Quản lý các Khu công nghiệp Khu chế xuất kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo UBND huyện Bình Chánh tăng cường quản lý trật tự xây dựng tại khu vực quy hoạch và nghiêm túc thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND thành phố.

Xây chung cư sai thiết kế

Tại phường Tân Quý, quận Tân Phú, Tp. Hồ Chí Minh, dự án chung cư Khang Gia do Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển địa ốc Khang Gia làm chủ đầu tư. Theo Sở Xây dựng, chung cư này đưa vào sử dụng từ tháng 5/2014 đến tháng 8/2016, chủ đầu tư lén lút xây dựng ngăn tường sai thiết kế.

Căn hộ tầng 1, tầng lửng và tầng 2 chung cư Khang Gia xây sai thiết kế được duyệt, chủ đầu tư đã ngăn tường thành 71 căn gồm 65 căn hộ, 4 ki ốt, 1 căn bố trí phòng làm việc của Ban Quản lý chung cư và 1 căn phục vụ hồ bơi tại khu thương mại dịch vụ, giữ xe, nhà trẻ, nhà sinh hoạt cộng đồng.

Thanh tra Sở Xây dựng đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, sau đó ban hành quyết định cưỡng chế. UBND phường Tân Quý ban hành quyết định đình chỉ thi công xây dựng và tiếp đó Chủ tịch UBND quận Tân Phú ban hành quyết định tổ chức cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng. Đến thời điểm hiện tại, Sở Xây dựng và UBND quận Tân Phú đang chọn lựa đơn vị lập, thẩm định phương án tháo dỡ và tổ chức thực hiện tháo dỡ hạng mục vi phạm ở chung cư Khang Gia.

Ngoài ra, tại chung cư Khang Gia còn xảy ra tình trạng chủ đầu tư chậm bàn giao kinh phí bảo trì 2% cho Ban Quản trị chung cư. Sau nhiều lần hứa hẹn, đến nay chủ đầu tư vẫn chưa thực hiện. Sở Xây dựng đã kiến nghị UBND thành phố giao UBND quận Tân Phú tổ chức cưỡng chế thu hồi phí bảo trì 2%.

Tương tự là dự án Bảy Hiền Tower do Doanh nghiệp Tư nhân Xây dựng Thương mại Thăng Long làm chủ đầu tư tại quận Tân Bình. Tháng 4/2010, khi dự án chưa hoàn tất thủ tục pháp lý về quyền sử dụng đất và chưa đủ điều kiện khởi công theo Luật Xây dựng thì chủ đầu tư đã rao bán các căn hộ và sạp thương mại.

Chủ đầu tư dự án đã thi công sai thiết kế với tổng diện tích xây dựng sai thiết kế hơn 722 m2, chưa hoàn thành hệ thống điện, nước, phòng cháy chữa cháy, thang máy chỉ mới lắp ráp tạm, hệ thống hạ tầng chưa làm xong, chưa nghiệm thu thì đã bàn giao căn hộ cho người dân. Các sở ngành, đơn vị liên quan đã xử phạt vi phạm hành chính, đình chỉ thi công, cắt điện nước, buộc chủ đầu tư tháo dỡ nhưng chủ đầu tư vẫn không chấp hành.

Trong khi đó, tại quận 12, một sự vụ “nóng” không kém về trật tự xây dựng trong thời gian gần đây là việc xử lý căn nhà mẫu dự án khu nhà ở Gò Sao, phường Thạnh Xuân (tên thương mại là Picity High Park) do Công ty TNHH Một thành viên Đầu tư phát triển Gia Cư (gọi tắt là Công ty Gia Cư thuộc Tập đoàn Pigroup) làm chủ đầu tư.

Tháng 8/2018, UBND Tp. Hồ Chí Minh chấp thuận chủ trương đầu tư và công nhận chủ đầu tư dự án khu nhà ở Gò Sao cho Công ty Gia Cư với quy diện tích đất 8,6 ha, bao gồm 36 căn nhà ở liên kế, 5 khối chung cư (2.577 căn hộ), tổng mức đầu tư 1.591 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi được chấp thuận chủ trương, dự án chưa triển khai được, hết thời gian công nhận chủ đầu tư vì liên quan đến nghĩa vụ tài chính bổ sung, pháp nhân thực hiện dự án khi có sự chuyển vốn chủ sở hữu từ các công ty.

Đáng chú ý là sự bất nhất trong quá trình thực hiện việc xử lý vi phạm tại căn nhà mẫu dự án. Cụ thể, vào ngày 3/7/2017, ông Nguyễn Văn Đức, Phó Chủ tịch UBND quận 12 ký công văn cho phép Công ty Gia Cư được xây dựng thi công tạm nhà mẫu để phục vụ thi công xây dựng công trình chính. Đến ngày 23/8/2019 ông Lê Trương Hải Hiếu , Chủ tịch UBND quận 12 ký quyết định số 5378/QĐ-CCXP về cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với nhà mẫu vì không có giấy phép xây dựng.

Tuy nhiên, đến ngày 25/11/2019, Bộ Xây dựng có Văn bản số 366/BXD-HĐXD gửi Công ty Gia Cư; trong đó nêu rõ, công trình tạm phục vụ thi công công trình chính thuộc đối tượng miễn giấy phép xây dựng, chủ đầu tư phải thực hiện phá dỡ công trình xây dựng tạm khi đưa công trình chính của dự án vào khai thác sử dụng theo quy định.

Cùng ngày 25/11, UBND Tp. Hồ Chí Minh có Quyết định số 5013/QĐ-UBND về việc chấp thuận đầu tư dự án Khu nhà ở Gò Sao phường Thạnh Xuân quận 12 cho Công ty Gia Cư. Đại diện chủ đầu tư lý giải rằng, căn nhà mẫu được xây dựng tạm trong khuôn viên khu đất dự án, được miễn giấy phép xây dựng. Căn nhà này có kết cấu khung sắt, tường gạch, kính, mái tôn với công năng là khu vực làm việc của Ban quản lý dự án, khu vực trưng bày mô hình mẫu các loại căn hộ sẽ xây dựng trong dự án và khu vực phụ trợ khác.

Như vậy, với các quyết định "tiền hậu bất nhất" liên quan đến dự án Khu nhà ở Gò Sao của chính quyền quận 12 đang ảnh hưởng đến quá trình triển khai dự án cũng như dư luận đặt câu hỏi về việc vận dung các quy định của pháp luật của chính quyền địa phương hiện nay có vấn đề.