TS Lê Xuân Nghĩa: 'Vàng không có gì ghê gớm, nên để thị trường điều tiết'

Việc lấy giá thị trường trong nước làm giá tham chiếu cho các phiên đấu thầu là chưa phù hợp, bởi giá vàng trong nước luôn cao hơn thế giới. Do đó, khó có thể kéo giá trong nước đi xuống.

"Vàng không có gì ghê gớm, nên để thị trường điều tiết". Đó là phát biểu của TS Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính, tiền tệ Quốc gia - đưa ra tại tọa đàm "Đối thoại chính sách: Ổn định thị trường vàng, giữ vững vĩ mô, tạo đà phục hồi trong bối cảnh bất định", tổ chức sáng 17-5.

Theo ông Nghĩa, trên thế giới coi vàng là một loại hàng hóa rất bình thường. Trái với Việt Nam, vàng trở nên "ghê gớm" và không ít thời điểm chúng ta hoảng loạn vì vàng. Trong khi nỗi lo "vàng hoá" chỉ xảy ra khi vàng được gửi vào các ngân hàng thương mại, khi đó "tiền sẽ đẻ ra tiền".

Trong giai đoạn trước đây không có sự chênh lệch lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới, bao gồm cả vàng miếng SJC. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới ngày càng gia tăng (có thời điểm vàng trong nước cao hơn thế giới gần 20 triệu đồng/lượng), mức chênh lệch này hết sức vô lý.

Ông đặt vấn đề có phải do chênh lệch cung cầu hay không? Hay do các tác động khác khi vẫn còn chính sách độc quyền vàng miếng SJC, độc quyền xuất nhập khẩu vàng?...

Dẫn tính toán của Hội đồng vàng thế giới, ông Nghĩa cho biết nhu cầu vàng trong nước khoảng 50 tấn/năm, vấn đề đặt ra là nếu không nhập khẩu, thì nguồn vàng từ đâu. Từ đó, vị chuyên gia nhận định, trước thời điểm năm 2020, việc nhập lậu vàng đã diễn ra.

Từ năm 2020, khi dịch COVID-19 bùng nổ, con đường nhập lậu vàng trở nên khó khăn hơn, cùng với đó hàng loạt vụ việc nhập lậu vàng bị phát hiện, khiến nguồn cung vàng từ bên ngoài vào Việt Nam không còn như trước.

TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng việc không có nguồn cung, phần nào đã tạo ra sự chênh lệch giá. Bên cạnh đó, trong bối cảnh các kênh đầu tư trở nên khó khăn hơn, lãi suất tiết kiệm thấp, việc đầu tư vàng là kênh mà người dân lựa chọn, đẩy nhu cầu tăng cao.

Chuyên gia cho rằng, khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới ngày càng gia tăng (có thời điểm vàng trong nước cao hơn thế giới gần 20 triệu đồng/lượng), là hết sức vô lý. Ảnh: Minh Trúc

Đồng quan điểm, GS. TS Hoàng Văn Cường - Đại biểu Quốc hội, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội - cho rằng thị trường vàng trong nước đang tách biệt quá xa so với thị trường thế giới. Việc Nhà nước độc quyền xuất nhập khẩu, kinh doanh vàng miếng dẫn đến sự tách biệt đó càng lớn hơn.

Theo Uỷ viên Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, việc nhãn hiệu vàng SJC được Nhà nước độc quyền, bảo hộ, khiến người dân yên tâm hơn, nên việc lựa chọn giao dịch loại vàng này là điều dễ hiểu, trong khi nguồn cung hạn chế dẫn đến giá tăng.

Ông Cường cũng nêu nghịch lý là dù Ngân hàng Nhà nước tổ chức đấu thầu nhưng giá vàng vẫn tăng vọt. Từ kết quả này, vị đại biểu này cho rằng giải pháp đấu thầu đã không đạt mục tiêu hạ nhiệt giá vàng trong nước.

Việc lấy giá thị trường trong nước làm giá tham chiếu cho các phiên đấu thầu là chưa phù hợp, bởi giá vàng trong nước luôn cao hơn thế giới. Do đó, khó có thể kéo giá trong nước đi xuống.

Để việc đầu thấu đạt mục tiêu, ông Cường cho rằng NHNN cần nghiên cứu để lấy giá vàng thế giới, cộng với các loại thuế, phí cho ra giá tham chiếu.