Trách nhiệm ông Hoàng Trung Hải và cựu lãnh đạo VNSteel ở Gang thép Thái Nguyên

Bên cạnh những vi phạm, khuyết điểm của ông Hoàng Trung Hải khi cho một số ý kiến chỉ đạo đối với Dự án Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2, Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) với vai trò đại diện chủ sở hữu vốn tại Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) cũng được xác định đã không làm đầy đủ trách nhiệm, có những vi phạm, khuyết điểm khiến dự án này đội vốn 4.000 tỷ đồng, rơi vào tình trạng đắp chiếu.

Theo TCBC Kỳ họp 42 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Từ ngày 03 đến 08/01/2020, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp kỳ 42. Đồng chí Trần Cẩm Tú, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì Kỳ họp.

Tại Kỳ họp này, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã xem xét, kết luận một số nội dung liên quan tới việc xem xét, thi hành kỷ luật Ban Thường vụ Đảng ủy Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) và một số cá nhân liên quan đến các vi phạm đã được kết luận tại Kỳ họp 41 của UBKT Trung ương

Cụ thể, xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm; căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật Khai trừ ra khỏi Đảng đối với các đồng chí: Mai Văn Tinh, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT; Đậu Văn Hùng, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy, nguyên Tổng giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam; Trần Văn Khâm, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT; Trần Trọng Mừng, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Tổng giám đốc; Ngô Sỹ Hán, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty Gang thép Thái Nguyên. Cảnh cáo đối với các đồng chí Văn Trọng Lý, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; Nguyễn Văn Tài, nguyên Hàm Vụ trưởng Văn phòng Chính phủ; Đỗ Cảnh Dương, Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguyên cán bộ Văn phòng Chính phủ. Khiển trách đối với các đồng chí Nguyễn Hữu Vũ, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; Đặng Thúc Kháng, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT; Lê Phú Hưng, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy, nguyên Tổng giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel).

Ngoài ra, UBKT Trung ương cũng đề nghị Bộ Chính trị xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Hoàng Trung Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội, nguyên Ủy viên BCSĐ, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; đề nghị Ban Thường vụ Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương thi hành kỷ luật Ban Thường vụ Đảng ủy Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) các nhiệm kỳ 2005 - 2010, 2010 - 2015.

Về trách nhiệm của các cá nhân kể trên, như thông tin đã chia sẻ trong các bài viết trước đó. Trong thời gian giữ cương vị Ủy viên Ban cán sự đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, ông Hoàng Trung Hải đã có vi phạm, khuyết điểm khi cho một số ý kiến chỉ đạo đối với Dự án TISCO II.

Dự án cải tạo mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư tại Văn bản số 342/TTg – CN ngày 1/4/2005.

Trên cơ sở này, ngày 5/10/2005, HĐQT Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) đã có Quyết định số 684/QĐ – ĐT phê duyệt Hồ sơ Báo cáo đầu tư Dự án. Theo đó, Dự án có tổng mức đầu tư là hơn 3.800 tỷ đồng, trong đó, vốn tự có 375 tỷ (chiếm 10%), vốn vay từ nguồn tín dụng ưu đãi nhà nước 1.605 tỷ (chiếm 42%), vốn vay thương mại 1.863 tỷ (chiếm 48%).

Dự án này do Tổng thầu là Tập đoàn Xây lắp Luyện kim Trung Quốc (gọi tắt là MCC), chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO) và Nhà thầu phụ là Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam (LILAMA). Dự án được động thổ, khởi công ngày 29/9/2007, dự kiến nghiệm thu và chạy thử vào năm 2011. Song tới năm 2014, dự án này vẫn là một đại công trường ngổn ngang.

Mặt khác, căn cứ vào chỉ đạo của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải và hướng dẫn của Bộ Xây dựng tại Công văn số 900/BXD – KTXD ngày 1/6/2012, ngày 17/8/2012 Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên có Công văn số 759/GTTN – KTTC đề nghị xin ý kiến chấp thuận phê duyệt điều chỉnh nâng tổng mức đầu tư dự án lên hơn 8.104 tỷ đồng. Như vậy, đến thời điểm 30/6/2012, chỉ sau gần 3 năm xây dựng, số tiền đầu tư cho dự án tăng vọt, nhưng vẫn không thể thúc đẩy tiến độ dự án.

Về phía Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel), dù à đại diện chủ sở hữu vốn tại TISCO nhưng VNSteel được xác định đã không làm đầy đủ trách nhiệm, và có những vi phạm, khuyết điểm.

Theo Thanh tra Chính phủ, VNSteel đã chấp thuận nội dung Báo cáo NCTKT do TISCO lập chưa đầy đủ cơ sở trình Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ.

Tại thời điểm thẩm định, phê duyệt Báo cáo NCKT Dự án, trong đó công suất thiết kế chưa đúng với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (sau đó Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt bổ sung); không thẩm định năng lực nhà thầu tư vấn lập Báo cáo NCKT; thẩm định phê duyệt dự án khi chưa có TKCS; Báo cáo đánh giá tác động môi trường, không có thuyết minh phương án giải phóng mặt bằng tái định cư; chưa được tổ chức cho vay vốn thẩm định phương án tài chính và phương án trả nợ; chưa xác định cụ thể nguồn vốn tự có, nguồn nguyên liệu để đảm bảo tính khả thi của dự án.

Thẩm định phê duyệt TMĐT thiếu cơ sở; tổng hợp chi phí tách riêng phần lắp đặt và đưa một số chi phí vào TMĐT không đúng quy định; chi phí quản lý dự án vượt so với quy định tại Quyết định số 10/2005/QĐ-BXD ngày 15/4/2005; điều chỉnh cơ cấu TMĐT và KHĐT Dự án nhưng không thẩm định làm rõ những nội dung điều chỉnh một số chi phí trong TMĐT theo quy định tại khoản 2 Điều 14 Nghị định số 12/2009/NĐ-CP; không xác định chi tiết các nội dung chi phí cho công tác chạy thử theo quy định tại tiết 1.1.6 điểm 1.1 khoản 1 mục II Thông tư số 05/2007/TT-BXD; thiếu kiểm tra, giám sát TISCO trong việc điều chỉnh TMĐT dự án…

Thẩm định chưa đầy đủ nội dung dẫn đến phê duyệt KHĐT do TISCO trình với nội dung không đúng quy định; phê duyệt Hồ sơ mời thầu giai đoạn 1, giai đoạn 2, giai đoạn 2 đấu lại do TISCO trình không đúng quy định; phê duyệt điều chỉnh gói thầu EPC số 01# từ 143.250.000 USD thành 160.980.640 USD không đúng quy định tại khoản 26 Điều 4, khoản 4 Điều 6 Luật Đấu thầu 2005, Điều 8, khoản 2 Điều 9 Nghị định số 111/2006/NĐ-CP.

Thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến việc TISCO thương thảo, ký kết hợp đồng, phụ lục hợp đồng và các hợp đồng thầu phụ thiếu chặt chẽ, không đúng quy định.

Không thẩm tra mà sử dụng số liệu của VINAINCON, trình các bộ, ngành và Thủ tướng Chính phủ chi phí phát sinh Phần C (15.570.099 USD) không có căn cứ.

Không chỉ đạo TISCO áp dụng điều khoản phạt MCC vi phạm hợp đồng và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét để hủy đấu thầu lại theo quy định khi MCC đề xuất điều chỉnh hợp đồng đưa ra nhiều hạng mục không hợp lý, không có căn cứ pháp lý.

Có ý kiến chấp thuận với đề nghị của TISCO tách Phần C, ký hợp đồng (03 bên) giữa TISCO, VINAINCON, MCC; ký hợp đồng với các Nhà thầu phụ khác và thanh toán theo đơn giá là vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật về đầu tư, Hợp đồng EPC số 01#.

Đề nghị Thủ tướng Chính phủ việc điều chỉnh chi phí xây dựng Phần C, đề nghị Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh tăng TMĐT, trong khi các bộ, ngành cho rằng không có cơ sở điều chỉnh TMĐT không đúng với Hợp đồng EPC số 01#, cố ý vi phạm các quy định của pháp luật về đầu tư, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và nội dung văn bản hướng dẫn của Bộ Xây dựng.