Tổng thống Joe Biden chủ trì Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN

Nhiều vấn đề quan trọng trọng trong khu vực Đông Nam Á sẽ được đưa lên bàn nghị sự.

Trong bối cảnh cuộc xung đột tại Ukraine đang là ưu tiên chính sách đối ngoại hàng đầu của Mỹ, Tổng thống Joe Biden vẫn dành thời gian đón tiếp lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á tại Washington, nhằm mục tiêu hiện thực hóa cam kết củng cố mối quan hệ giữa một bên là cường quốc kinh tế số 1 thế giới và một bên là một trong những khu vực phát triển năng động nhất toàn cầu.

Một số vấn đề quan trọng, trong đó bao gồm quá trình phục hồi nền kinh tế sau đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu và cuộc đảo chính tại Myanmar sẽ được đặt trên bàn nghị sự, dự kiến diễn ra trong hai ngày, bắt đầu từ ngày 12/5. Phần lớn lãnh đạo các quốc gia thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), tổ chức bao gồm 10 thành viên đồng thời là khối kinh tế có tổng GDP lớn thứ 7 trên thế giới, sẽ góp mặt.

Những vấn đề liên quan tới an ninh khu vực cũng sẽ được đưa ra bàn thảo, Ong Keng Yong, cựu Tổng thư ký ASEAN, chia sẻ với CNBC.

“Chắc chắn các vấn đề địa chính trị và an ninh quốc tế sẽ được nêu ra và trao đổi, nhưng riêng về điều này, tôi không kỳ vọng có sự thay đổi nào quá lớn”, ông nói. “Mỹ cần hiện diện nhiều hơn tại các quốc gia Đông Nam Á”, ông bổ sung.

Trước đó, Nhà Trắng thông tin Hội nghị cấp cao đặc biệt lần này sẽ là cơ hội để Mỹ đẩy mạnh các cam kết lâu dài đối với ASEAN, đồng thời là mốc son đánh dấu 45 năm mối quan hệ ngoại giao giữa hai bên.

Phía Mỹ liên tục nhấn mạnh “ASEAN chính là trọng tâm” trong chiến lược ngoại giao khu vực Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương của mình.

“ASEAN mong muốn đạt được một khung hợp tác kinh tế dựa trên tinh thần nhượng bộ lẫn nhau và một chiến lược an ninh khu vực rõ nét hơn, đặc biệt là các vấn đề liên quan tới Biển Đông”, Joshua Kurlantzick, thành viên Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, chia sẻ với CNBC.

Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của ông Biden, được công bố trong tháng 2, nhấn mạnh: Washington sẽ tìm kiếm cơ hội để Diễn đàn Đối thoại Tứ giác An ninh (Quad) có thể hợp tác với các quốc gia Đông Nam Á. Bên cạnh đó, ASEAN cũng muốn Mỹ tăng cường ủng hộ các sáng kiến của khối.

Sự ủng hộ của Mỹ đối với “Tầm nhìn Ấn Độ - Thái Bình Dương của ASEAN” cũng rất quan trọng, theo Joanne Lin, Giám đốc nghiên cứu Viện nghiên cứu Đông Nam Á, thuộc ISEAS - Yusof Ishak Institute, Singapore. “Tầm nhìn Ấn Độ - Thái Bình Dương của ASEAN” là tuyên bố đạt được năm 2019, qua đó nhấn mạnh vai trò địa chiến lược của khối trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương sau khi cựu Tổng thống Donald Trump công khai quan điểmvề một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và thống nhất.

Khung hợp tác kinh tế khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Các nhà lãnh đạo có thể sẽ cùng nhau bàn luận về "Khung hợp tác kinh tế khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương", đề xuất bởi Tổng thống Joe Biden trong năm ngoái tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á. Khung hợp tác này bao hàm các cách tiếp cận thương mại mới, giữ vững các chuỗi cung ứng và thúc đẩy năng lượng sạch.

“Dù vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nội dung của khung hợp tác này, sẽ rất khó để Mỹ có thể nhận về sự đồng thuận cao từ tất cả các thành viên trong khối ASEAN”, Lin nhận định. “Sự thiếu hụt khả năng tiếp cận thị trường, các tiêu chuẩn lao động và môi trường cao sẽ là rào cản đối với một số quốc gia đông Nam Á”.

“Phiên thảo luận về khung kinh tế này có thể sẽ mang lại những tiến triển nhất định, nhưng kỳ vọng về một kết quả khả quan là ‘tương đối thấp’, trong bối cảnh tình hình thế giới đang diễn biến phức tạp”, Kurlantzick nhận định.

Lãnh đạo hai quốc gia vắng mặt trong cuộc họp với ông Biden bao gồm ông Rodrigo Duterte, Tổng thống sắp hết nhiệm kỳ của Philippines, và Tướng Min Aung Hlaing, người giành quyền lãnh đạo đất nước Myanmar từ tay bà Aung San Suu Kyi trong cuộc đảo chính tháng 2/2021.