Thuế quan không còn là lợi thế!

Hôm nay chúng ta cùng nhìn vào một “kịch bản” mà theo Tân nếu nó xảy ra sẽ có xoay chuyển đáng kể tới lợi thế cạnh tranh của các quốc gia trong chuỗi cung ứng toàn cầu: Đó là khi mức thuế quan mà Mỹ áp vào hàng hóa từ Trung Quốc chỉ còn chênh khoảng 15%-20% so với mức thuế áp lên hàng từ các quốc gia khác.

Trong giai đoạn của chính quyền Joe Biden và nhiệm kỳ 1 của Donald Trump, nhiều quốc gia ngoài Trung Quốc gần như không bị áp thuế - tức họ được hưởng lợi thế cạnh tranh rất lớn. Nhưng nếu khoảng cách chênh lệch này bị thu hẹp, thì lợi thế đó có thể bị thu hẹp, thậm chí biến mất. Tân sẽ phân tích các luận điểm chính để mọi người hiểu rõ ảnh hưởng của kịch bản này.

1. Mỹ có thể giảm thuế nhập khẩu với Trung Quốc nếu Bắc Kinh kiểm soát xuất khẩu tiền chất fentanyl

Mỹ đề xuất giảm mức thuế 20% đang áp lên các hàng hóa Trung Quốc liên quan tới fentanyl xuống còn khoảng 10% nếu Trung Quốc cam kết kiểm soát tốt xuất khẩu các hóa chất tiền chất fentanyl.

Nếu thuế fentanyl giảm từ 20% xuống 10%, mức thuế trung bình đối với hầu hết hàng nhập từ Trung Quốc - hiện khoảng 55% - sẽ giảm xuống khoảng 45%.

Việc này làm cho mức thuế Trung Quốc tiến gần hơn với mức thuế đối với các đối tác khác (ví dụ hàng từ Ấn Độ, Brazil chịu khoảng 50%).

Kết quả: Giá nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ rẻ hơn tương đối, từ đó có thể tăng khả năng cạnh tranh của hàng Trung Quốc so với hàng từ các quốc gia khác sản xuất ngoài Trung Quốc.

Đây là hành động có thể làm dịch chuyển các kỳ vọng của thị trường trong thời gian vừa qua: Nếu mức chênh không còn quá lớn, các công ty và chuỗi cung ứng có thể cân nhắc nhập từ Trung Quốc thay vì “chuyển sang nước khác”.

2. Giảm thuế nhằm giảm động lực chuyển hàng từ Trung Quốc qua Đông Nam Á và thúc đẩy thương mại trực tiếp Trung Quốc - Mỹ

Hiện nay, hàng Trung Quốc có thể bị trung chuyển (transhipment) qua các nước Đông Nam Á với mức thuế thấp hơn 40% để tránh thuế cao khi vào Mỹ. Mức thuế hàng từ Trung Quốc nếu được thu hẹp lại sẽ tiến gần mức “hàng hoá xuất đi từ Đông Nam Á” bị áp khoảng 40%.

Nếu mức thuế thực đối với Trung Quốc là ~45% thay vì ~55%, thì khoảng cách với mức 40% của vùng Đông Nam Á nhỏ lại → Doanh nghiệp Trung Quốc sẽ ít có động lực để trung chuyển qua Đông Nam Á chỉ để giảm thuế vào Mỹ.

Đồng thời, điều này có thể khuyến khích doanh nghiệp Trung Quốc xem xét xuất thẳng vào thị trường Mỹ hơn là phải trung chuyển qua bên thứ ba, từ đó có thể tăng tính trực tiếp trong chuỗi cung ứng Mỹ - Trung Quốc.

3. Việc Mỹ - Trung đạt khung thỏa thuận sẽ giúp giảm căng thẳng thương mại và ổn định chuỗi cung ứng

Nếu Trung Quốc đồng ý các điều khoản như kiểm soát xuất khẩu tiền chất, mua nông sản Mỹ, và Mỹ đổi bằng cách giảm thuế, thì sẽ giúp hạ nhiệt căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn.

Mặt khác, trước đó Trung Quốc đã siết xuất khẩu đất hiếm - lĩnh vực cực kỳ quan trọng với chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc Mỹ đe dọa áp thuế 100% nếu Trung Quốc không tuân thủ đã tạo ra rủi ro lớn. Việc tránh được đòn “100% thuế quan” được xem là phần của khung thỏa thuận.

Như vậy, khung thỏa thuận có tác dụng kinh tế lớn: Giảm mức thuế cực đoan, làm ổn định thị trường, giảm rủi ro chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

4. Kiểu thuế chồng thuế (stacked tariffs) vẫn rất cao - ảnh hưởng sâu rộng tới thương mại và chuỗi cung ứng

Mức thuế trung bình hiện tại với hàng Trung Quốc là khoảng 55%. Trong khi đó, kiểu thuế chồng thuế (ví dụ: thuế fentanyl + thuế Section 301 + các mức khác) khiến “thuế thực” đối với hàng Trung Quốc có thể rất cao.

Hệ quả kinh tế: Các công ty Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc phải chịu chi phí cao hơn, có thể đẩy giá bán cao hơn hoặc lựa chọn chuỗi cung ứng khác, ảnh hưởng tới lợi nhuận, chi phí đầu vào và giá tiêu dùng.

5. Trung Quốc cam kết mua nông sản Mỹ là một phần kinh tế nhằm hỗ trợ nông dân Mỹ và cân bằng thương mại

Trung Quốc dự kiến cam kết mua lượng lớn đậu tương Mỹ - giúp giảm ảnh hưởng tiêu cực tới nông dân Mỹ bị mất vào tay thị trường Trung Quốc.

Đây là một biện pháp bù đắp thiệt hại do thuế và trả đũa - giúp duy trì xuất khẩu nông sản Mỹ, hỗ trợ ngành nông nghiệp, giảm áp lực chính trị và kinh tế từ các nhóm bị ảnh hưởng.

Tóm lại, nếu tình huống xảy ra mà mức chênh lệch thuế giữa hàng hóa Trung Quốc và các quốc gia khác chỉ còn khoảng 15%-20%, thì "niềm vui" của các quốc gia vốn được hưởng lợi từ ưu đãi thuế trong suốt thời gian qua sẽ bị dập tắt. Trong giai đoạn của chính quyền Biden và nhiệm kỳ 1 của Trump, nhiều quốc gia ngoài Trung Quốc gần như không bị áp thuế hoặc được hưởng mức thuế thấp hơn so với Trung Quốc - điều này mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể. Nhưng khi khoảng cách ấy được thu hẹp, lợi thế ấy sẽ dần biến mất. Điều này có thể khiến các quốc gia xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ phải thay đổi chiến lược, đồng thời mở ra cơ hội - cũng như thách thức - cho các nhà đầu tư. Ai thích ứng nhanh, kiểm soát chuỗi cung ứng tốt, nội địa hóa hoặc tìm thị trường thay thế sẽ giành ưu thế. Nếu bạn có quan điểm riêng hoặc nhận định nào về việc giảm chênh lệch thuế quan này sẽ ảnh hưởng thế nào đến chuỗi cung ứng, xuất khẩu của các quốc gia khác, hoặc ngành nào sẽ chịu tác động mạnh nhất - xin vui lòng comment bên dưới để cùng bàn luận nhé!