Thị trường vốn 2020: Cần cải thiện sức hấp dẫn

Nhiều tổ chức kinh tế lớn dự báo, thị trường vốn năm 2020 sẽ có những thay đổi tích cực khi dòng tiền từ khối ngoại chảy mạnh hơn vào thị trường, hoạt động cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp được đẩy mạnh. Tuy nhiên, để biến kỳ vọng thành sự thật, cần nhiều nỗ lực để tháo gỡ các điểm nghẽn.

Thanh khoản là yếu tố quan trọng nhất

Theo báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cuối năm 2019, chỉ số VN-Index đạt 960,99 điểm, tăng 7,7% so với cuối năm 2018.

Quy mô thị trường cổ phiếu giữ vững đà tăng trưởng. Với tổng số 1.622 mã cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết/đăng ký giao dịch trên 2 sở giao dịch chứng khoán, quy mô của thị trường tính theo mệnh giá đạt gần 1,402 triệu tỷ đồng, tăng 16% so với cuối năm 2018.

Quy mô vốn hóa của thị trường đạt 4,384 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2018, tương đương 79,2% GDP năm 2018 và 72,6% GDP năm 2019.

Nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục giữ vai trò xúc tác quan trọng, góp phần cho tăng trưởng của thị trường. Năm 2019, khối ngoại mua ròng gần 7.516 tỷ đồng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và mua ròng hơn 13.738 tỷ đồng trái phiếu, nâng tổng giá trị danh mục của khối nhà đầu tư này lên 36,4 tỷ USD, tăng 11,6% so với cuối năm 2018.

Ðó là một số kết quả tích cực trong bối cảnh thị trường chịu nhiều tác động từ các bất ổn địa chính trị trên toàn cầu.

Tuy nhiên, chia sẻ tại Diễn đàn Doanh nghiệp thường niên (VBF) ngày 10/1/2019, ông Dominic Scriven, Chủ tịch Dragon Capital cho biết, VN-Index tăng 7,7% trong năm 2019, thua xa mức tăng của chỉ số các thị trường cận biên (+14%), nhóm các thị trường mới nổi (+15%) và các thị trường phát triển (+25%).

Về giá trị vốn hóa, sau khi điều chỉnh tăng giá trị GDP theo cách tính mới, tỷ lệ giá trị vốn hóa trị trường chứng khoán Việt Nam so với GDP giảm xuống, thấp hơn mức mục tiêu phấn đấu.

Ðáng chú ý, vốn ngoại được thu hút thông qua thị trường chứng khoán giảm từ khoảng 1,8 tỷ USD năm 2018 xuống chỉ còn 280 triệu USD năm 2019.

Như một số thành viên thị trường đã dự báo cách đây 1 năm, Việt Nam một lần nữa chưa được nâng hạng lên thị trường mới nổi và mới đây, tổ chức xếp hạng tín dụng Moody’s đã thông báo việc xem lại xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam theo hướng tiêu cực.

Ðây là các yếu tố bất lợi trong việc thu hút thêm dòng vốn đầu tư cả trong và ngoài nước.

Một vấn đề nan giải khác của thị trường là thanh khoản.

Năm 2019 được kỳ vọng thanh khoản sẽ tăng mạnh nhờ thu hút dòng vốn ngoại khi thị trường chứng khoán kỳ vọng được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi, nhưng thực tế điều này không xảy ra.

Dù VN-Index tăng điểm, nhưng thanh khoản trên thị trường cổ phiếu lại giảm 29% so với bình quân năm 2018.

Trong bối cảnh này, ông Terence F.Mahony, Phó chủ tịch VinaCapital, đồng Trưởng nhóm Thị trường vốn VBF nhận định, đảm bảo thanh khoản cho thị trường vốn là yếu tố quan trọng nhất, bởi đây là chìa khóa tiên quyết tạo thành công cho thị trường chứng khoán.

Kiến nghị tháo gỡ các vướng mắc

Ðể thị trường chứng khoán Việt Nam có bước tăng trưởng nhanh và bền vững, ông Dominic kiến nghị.

Thứ nhất, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trao đổi cởi mở và chi tiết với các thành viên thị trường về việc soạn thảo các nghị định và thông tư hướng dẫn Luật Chứng khoán mới.

Thứ hai, Ngân hàng Nhà nước tạo điều kiện gặp gỡ các thành viên thị trường nhằm tháo gỡ các rào cản trong việc phát triển nhà đầu tư có tổ chức trong nước.

Thứ ba, kiến nghị Bộ Kế hoạch và Ðầu tư trong việc sửa Luật Ðầu tư và Luật Doanh nghiệp năm nay, tạo mọi điều kiện để Việt Nam nhanh chóng triển khai sản phẩm chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NDRV), nhằm tháo gỡ vướng mắc về giới hạn đầu tư vốn của nhà đầu tư nước ngoài.

Thứ tư, để nhanh đưa ngành chứng khoán vào kỷ nguyên 4.0, kiến nghị Chính phủ ủng hộ ngành chứng khoán chấp nhận chữ ký số, hồ sơ điện tử, ví điện tử giao dịch thanh toán tức thời và giá chứng khoán theo thời gian thực.

Trong khi đó, ông Tsuyoshi Imai, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Nhật Bản chia sẻ với phóng viên Báo Ðầu tư Chứng khoán, vào tháng 11/2019, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) đã giới thiệu 3 chỉ số mới với mục tiêu gia tăng thanh khoản, kỳ vọng dòng vốn nước ngoài sẽ chảy mạnh hơn thông qua các quỹ ETF vào thời gian tới.

Nếu nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục mua ròng trở lại, VN-Index được kỳ vọng tăng lên 1.100 điểm. Tuy nhiên, việc nới lỏng các chính sách liên quan tới nhà đầu tư ngoại chính là chìa khoá cho câu chuyện này.

Về phía Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, ông Phạm Hồng Sơn, Phó chủ tịch cho biết, Ủy ban dự kiến xây dựng 4 nghị định và khoảng 10 thông tư hướng dẫn thi hành Luật mới; sẽ đề nghị đại diện của Nhóm công tác thị trường vốn VBF tham gia vào tổ soạn thảo 4 nghị định.