MỚI

Trợ lý đầu tư M.AI

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Thị trường trái phiếu Việt Nam đã trải qua những gì?

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ từ 2018-2021, nhưng đến 2022-2023, thị trường này rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, khiến nhà đầu tư hoang mang và doanh nghiệp lao đao. Vậy điều gì đã xảy ra?

Giai đoạn 2018 - 2021: Sự bùng nổ của trái phiếu doanh nghiệp

Trái phiếu doanh nghiệp trở thành kênh huy động vốn chính cho các công ty, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản, nhờ các yếu tố sau:

🔹 Ngân hàng siết tín dụng bất động sản

Sau giai đoạn tín dụng nới lỏng 2015-2018, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu kiểm soát cho vay bất động sản để tránh rủi ro bong bóng.

Doanh nghiệp không vay được ngân hàng nên chuyển sang phát hành trái phiếu để huy động vốn.

🔹 Lãi suất trái phiếu hấp dẫn

Các công ty bất động sản và doanh nghiệp tư nhân phát hành trái phiếu với lãi suất rất cao (10-13%/năm), cao hơn hẳn lãi suất ngân hàng (~7%/năm).

Nhà đầu tư cá nhân bị thu hút bởi mức lãi suất hấp dẫn mà không nhận ra rủi ro tiềm ẩn.

🔹 Nới lỏng quy định phát hành

Trước 2020, quy định về phát hành trái phiếu còn khá lỏng lẻo, nhiều doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn mà không cần tài sản đảm bảo hoặc phương án sử dụng vốn rõ ràng.

Nhiều công ty thậm chí phát hành trái phiếu để đảo nợ, không có dòng tiền thực sự để trả gốc lãi.

📈 Hệ quả:

Từ 2018 đến 2021, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành tăng chóng mặt, đạt đỉnh năm 2021 với hơn 600.000 tỷ đồng (tương đương 10% GDP).

Phần lớn trái phiếu rơi vào nhóm bất động sản, ngân hàng và tài chính, tạo ra rủi ro lớn nếu thị trường suy yếu.

Giai đoạn 2022 - 2023: Khủng hoảng niềm tin và vỡ trận

Từ giữa 2022, thị trường TPDN lao dốc vì hàng loạt cú sốc:

🔻 Vụ Tân Hoàng Minh & Vạn Thịnh Phát: Đòn giáng mạnh vào niềm tin

Tháng 4/2022, Tân Hoàng Minh bị hủy 10 lô trái phiếu trị giá 10.000 tỷ đồng, do phát hành sai quy định.

Tháng 10/2022, vụ Vạn Thịnh Phát & SCB khiến hàng loạt trái phiếu mất thanh khoản.

Nhà đầu tư hoảng loạn, rút vốn ồ ạt khỏi thị trường trái phiếu.

🔻 Siết chặt kiểm soát, doanh nghiệp mất kênh huy động vốn

Nghị định 65 (ban hành 9/2022) yêu cầu minh bạch thông tin, hạn chế nhà đầu tư nhỏ lẻ, siết điều kiện phát hành.

Doanh nghiệp phát hành mới rất khó khăn, trong khi hàng trăm nghìn tỷ trái phiếu đến hạn không thể đáo hạn.

🔻 Bất động sản suy thoái, trái phiếu đến hạn nhưng không có tiền trả

Hầu hết trái phiếu 2019-2021 có kỳ hạn 3-5 năm, nghĩa là đến 2023-2024, doanh nghiệp phải trả gốc lãi.

Tuy nhiên, thị trường bất động sản đóng băng, doanh nghiệp không bán được hàng, mất nguồn tiền trả nợ.

Nhiều công ty xin hoãn nợ, giãn nợ hoặc đàm phán trả bằng bất động sản thay vì tiền mặt.

📉 Hệ quả:

Giai đoạn 2024: Tín hiệu phục hồi nhưng vẫn đầy rủi ro

Hiện tại, chính phủ và NHNN đã có nhiều biện pháp hỗ trợ:

✅ Nới lỏng quy định phát hành trái phiếu (Nghị định 08/2023) để doanh nghiệp có thể tái cơ cấu nợ.

✅ Cho phép đàm phán kéo dài kỳ hạn trả nợ thay vì bắt doanh nghiệp trả ngay lập tức.

✅ Hỗ trợ thị trường bất động sản để giúp doanh nghiệp có nguồn tiền trả trái phiếu.

📊 Tuy nhiên, rủi ro vẫn còn: