Thép giá rẻ Trung Quốc “tràn ngập” thế giới, chuyên gia dự báo xuất khẩu 2024 sẽ lập kỷ lục

Trong bối cảnh nhu cầu nội địa suy giảm, các nhà sản xuất thép Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Nửa đầu năm 2024 chứng kiến lượng xuất khẩu thép của nước này đạt 53.4 triệu tấn, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước. Đây là một động thái nhằm tìm kiếm thị trường mới cho sản phẩm của họ, khi phải đối mặt với áp lực từ nhu cầu trong nước giảm sút và lợi nhuận sụt giảm.

Xu hướng này không phải là mới. Kể từ năm 2021, khi chính quyền Trung Quốc tăng cường hỗ trợ ngành thép để đối phó với đại dịch COVID-19, xuất khẩu thép đã bắt đầu tăng mạnh. Trong giai đoạn 2021-2022, con số này duy trì ở mức 66-67 triệu tấn mỗi năm. Tuy nhiên, năm 2023 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi hoạt động xây dựng tại Trung Quốc chậm lại đáng kể, dẫn đến việc xuất khẩu tăng vọt lên 90.3 triệu tấn, tăng 34% so với năm trước đó.

Các chuyên gia dự đoán xu hướng này sẽ tiếp tục trong năm 2024, với khả năng xuất khẩu thép Trung Quốc tăng ít nhất 27% so với năm trước, vượt qua mức kỷ lục 110 triệu tấn được ghi nhận vào năm 2015.

Mặc dù công suất sản xuất thép của Trung Quốc đã giảm nhẹ từ 1.112 tỷ tấn vào tháng 3/2023 xuống còn 1.074 tỷ tấn vào tháng 4/2024, sản lượng thép trong nửa đầu năm vẫn ở mức cao, đạt 530.57 triệu tấn. Tuy nhiên, tiêu thụ nội địa lại giảm mạnh hơn, xuống còn 480.79 triệu tấn, giảm 3.3% so với cùng kỳ năm trước.

Andriy Glushchenko, chuyên gia phân tích của GMK Center, nhận định: "Các công ty thép Trung Quốc có thể chấp nhận thua lỗ trong một thời gian để không cắt giảm sản xuất. Họ đang tìm kiếm cách để tiêu thụ sản phẩm của mình". Ông cũng chỉ ra rằng việc thiếu các biện pháp hỗ trợ hiệu quả cho ngành xây dựng đã dẫn đến việc ngày càng nhiều thép Trung Quốc được xuất khẩu ra nước ngoài.

Tình trạng này đang gây ra những thách thức đáng kể cho các nhà sản xuất thép trên toàn cầu, đặc biệt là tại Liên minh Châu Âu (EU). Trong 5 tháng đầu năm 2024, EU nhập khẩu 1.39 triệu tấn thép từ Trung Quốc, mặc dù đã giảm 10.3% so với cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn là một con số đáng kể. Đáng chú ý, các sản phẩm Trung Quốc đang tìm cách qua các hạn ngạch và hạn chế hiện có bằng cách xuất khẩu thông qua các thị trường trung gian như Ai Cập, Ấn Độ, Nhật Bản và Việt Nam.

Phản ứng trước tình hình này, ngày càng nhiều quốc gia đang áp dụng các biện pháp bảo hộ để bảo vệ ngành công nghiệp nội địa. Số lượng cuộc điều tra chống bán phá giá trên toàn thế giới đã tăng từ 5 vụ trong năm 2023 lên 14 vụ trong nửa đầu năm 2024, với 10 vụ liên quan đến Trung Quốc. Gần đây nhất, vào ngày 08/08/2024, Ủy ban Châu Âu đã thông báo khởi xướng cuộc điều tra chống bán phá giá đối với việc nhập khẩu một số loại sản phẩm thép cán nóng từ Ai Cập, Ấn Độ, Nhật Bản và Việt Nam.

Trong bối cảnh này, Trung Quốc đang đứng trước một thách thức lớn: Làm thế nào để cân bằng giữa nhu cầu duy trì sản xuất và áp lực từ thị trường quốc tế. Theo GMK Center, việc tiếp tục mở rộng ở các thị trường xuất khẩu mà không tính đến cạnh tranh toàn cầu có thể dẫn đến leo thang xung đột thương mại và các hạn chế mới. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải có một chiến lược phát triển cân bằng hơn và tăng cường hợp tác ở cấp độ quốc tế.