Tăng giá điện ảnh hưởng như thế nào đến các doanh nghiệp

Giá điện tăng sẽ làm tăng chi phí sản xuất của các doanh nghiệp xi măng, phân bón, hóa chất.

Trong báo cáo triển vọng thị trường chứng khoán tuần 20-24/11, Chứng khoán BIDV (BSC) đã có cập nhật về việc EVN tăng giá điện bán lẻ bình quân và ảnh hưởng đến lạm phát và các ngành liên quan.

Theo BSC, trong giai đoạn 2009 – 2023, giá bán lẻ điện bình quân đã được điều chỉnh tăng 12 lần. Trong giai đoạn 2015 - 2019, các đợt điều chỉnh giá điện cho thấy sự ổn định hơn. Giá điện trung bình được điều chỉnh 2 năm/lần, với mức tăng trung bình 7,31%/lần.

Giai đoạn 2019 – 2022, giá điện được giữ nguyên để hỗ trợ nền kinh tế. Việt Nam phải trải qua nhiều cú sốc về kinh tế trong giai đoạn này như là dịch Covid-19 (2020-2021) khiến hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước đình trệ, xung đột giữa Nga – Ukraine (năm 2022) khiến cho giá năng lượng tăng vọt, kéo theo lạm phát toàn cầu tăng lên. Cũng trong năm 2022, do giá nhiên liệu (than, dầu, khí) thế giới tăng vọt, chi phí mua điện của EVN cũng tăng mạnh (giá vốn hàng bán năm 2022 tăng hơn 16% so với cùng kỳ), khiến lợi nhuận gộp của EVN giảm 72% so với 2021; lỗ 20.747 tỷ đồng.

Sau 4 năm không thay đổi, trong năm 2023, giá điện đã được điều chỉnh tăng 2 lần, lần một tăng 3% lên 1.920,37 đồng/kWh, lần hai tăng 4,5% lên 2.006,79 đồng/kWh. Tổng cộng sau hai lần điều chỉnh, giá điện hiện tại tăng 7,64% so với năm 2019. BSC dự báo EVN có thể tăng giá bán lẻ điện bình quân có thể tăng 7 - 8% trong năm 2024 trên cơ sở: Giá bán lẻ điện bình quân hiện hành vẫn thấp hơn giá thành sản xuất điện năm 2023 (2.098 đồng/kWh); áp lực tăng chi phí hoạt động đến từ tỷ giá khi Fed duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt và El Nino tiếp diễn trong nửa đầu năm 2024.

Với quyền số giá điện sinh hoạt trong rổ CPI là 3,31%, BSC cho rằng giá điện tăng 3% và 4,5% tác động trực tiếp làm CPI tăng lần lượt 0,1% và 0,15%. Năm 2024, dự báo giá điện tăng 7 – 8% tác động trực tiếp làm CPI tăng 0,23% - 0,26%.

Về tác động vòng 2, giá điện tăng tác động trực tiếp đến chi phí sản xuất cũng như sinh hoạt trong toàn nền kinh tế, do đó sẽ kéo theo mặt bằng giá cả hàng hóa chung tăng lên, làm tăng tốc độ lạm phát. Tuy nhiên, tác động vòng hai sẽ có độ trễ.

“Mức tăng này sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến lạm phát trung bình năm 2023 do giá điện được điều chỉnh lần gần nhất khi sắp hết năm (ngày 9/11/2023)”, BSC nhận định.

Về ảnh hưởng của việc tăng giá bán lẻ điện bình quân đến các ngành liên quan, BSC đánh giá các doanh nghiệp bán điện sẽ không hưởng lợi trực tiếp mà gián tiếp. EVN có tình hình tài chính cải thiện sẽ giúp giảm bớt rủi ro công nợ của EVN đối với các doanh nghiệp phát điện.

Với doanh nghiệp thép và nhựa, mức ảnh hưởng theo BSC là trung bình. Các doanh nghiệp thép ở Việt Nam chủ yếu sử dụng lò cao để sản xuất nên giá điện tăng không ảnh hưởng nhiều (chi phí điện/giá vốn bán hàng chỉ chiếm 2%). Còn doanh nghiệp nhựa chi phí điện/giá vốn bán hàng chỉ 2-3%.

Các doanh nghiệp xi măng, phân bón, hóa chất được BSC đánh giá sẽ bị ảnh hưởng ở mức trung bình do làm tăng chi phí sản xuất. Chi phí điện/giá vốn bán hàng của các nhóm này lần lượt là 12-15%, 10-15%, 25-35%.