Tăng cường giám sát tiến độ cao tốc Bắc Nam giai đoạn I 2017 - 2020

Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa có báo cáo Quốc hội về tình hình thực hện dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn I 2017 - 2020, trong 11 dự án thành phần, ngoài dự án cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn đã hoàn thành đưa vào khai thác, 10 dự án đang triển khai xây dựng có 6 dự án vẫn có khối lượng thi công chậm so với mục tiêu đề ra.

Đã bố trí hơn 47.800 tỷ đồng vốn ngân sách

Rà soát của Bộ GTVT thống kê, từ năm 2018 - 2022, dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn I đã được bố trí hơn 47.831 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước để triển khai thi công. Trong đó, năm 2018 là hơn 142 tỷ đồng, năm 2019 là hơn 7.679 tỷ đồng, năm 2020 là hơn 9.980 tỷ đồng, năm 2021 là hơn 14.545 tỷ đồng và năm 2022 là hơn 15.484 tỷ đồng.

Bộ GTVT đang chỉ đạo các chủ đầu tư/Ban Quản lý dự án giao thông (cơ quan đại diện quản lý Nhà nước) tập trung, khẩn trương thực hiện các giải pháp, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu, kém để đẩy nhanh tiến độ thi công, đáp ứng kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công đã được bố trí cho dự án.

Đến tháng 10/2022, lũy kế giải ngân tại dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn I đạt gần 40.365 tỷ đồng, đạt khoảng 84,4% kế hoạch giao, trong đó, năm 2022 đã giải ngân được hơn 8.554 tỷ đồng, đạt hơn 55% kế hoạch được giao.

Để đẩy nhanh tiến độ thi công công trình, đảm bảo chất lượng và giải ngân đúng kế hoạch vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã thành lập Tổ công tác đặc biệt đối với các dự án, nhằm đôn đốc, kiểm tra, xử lý các “điểm nghẽn” trong giải ngân vốn, xử lý nghiêm các chủ đầu tư, tổ chức, cá nhân cố tình gây khó khăn, cản trở, làm chậm tiến độ giao vốn và giải ngân vốn; đồng thời, kiểm đếm tiến độ trên công trường các dự án thành phần theo từng tuần.

Đơn cử, tại dự án thành phần cao tốc Cam Lộ - La Sơn, Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh căn cứ vào hợp đồng ký kết, ban hành văn bản khiển trách 7 nhà thầu, yêu cầu 1 nhà thầu thay thế chỉ huy trưởng công trường, điều chuyển khối lượng đối với 1 nhà thầu; tại dự án thành phần cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban QLDA 7 thực hiện cắt chuyển khối lượng tổng cộng 16,5 km của 3 nhà thầu và 7 tổ, đội thi công yếu kém…

Đáng chú ý, tháng 9/2022, Bộ GTVT cũng đã phát động phong trào thi đua “120 ngày đêm thông xe kỹ thuật 4 dự án thành phần Mai Sơn – Quốc lộ (QL)45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây vào cuối năm 2022”, yêu cầu các Ban Quản lý dự án, nhà thầu ký cam kết thực hiện nhiều giải pháp vượt khó, phấn đấu đạt được tiến độ yêu cầu và tăng khối lượng giải ngân chung của toàn dự án.

Bên cạnh đó, triển khai các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ về việc điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi 5 dự án thành phần (Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây) từ đầu tư theo phương thức đối tác công - tư sang đầu tư công, tổng mức đầu tư của 11 dự án thành phần sau điều chỉnh là 97.666 tỷ đồng.

Làm rõ nguyên nhân các dự án chậm tiến độ

Báo cáo Quốc hội về tình hình thực hiện các dự án thành phần chậm đang tiến độ, thống kê của Bộ GTVT cho thấy, dự án thành phần Mai Sơn - QL45 hiện có sản lượng đạt khoảng 69,5% giá trị các hợp đồng, chậm khoảng 1,5% so với kế hoạch; dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết đến nay đạt khoảng 50,65% giá trị các hợp đồng, chậm hơn 2% so với kế hoạch; dự án thành phần Phan Thiết - Dầu Giây chậm 0,69% so với kế hoạch, sản lượng đến nay đạt khoảng 56,32% giá trị các hợp đồng; dự án thành phần QL45 - Nghi Sơn cũng có sản lượng thi công chưa được như kỳ vọng, hiện đạt khoảng 52,53% giá trị các hợp đồng, chậm khoảng 1,7% so với kế hoạch; dự án thành phần Diễn Châu - Bãi Vọt chậm 7,7%, sản lượng thi công mới đạt khoảng 13,7% giá trị các hợp đồng; dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo chậm khoảng 1,4% so với kế hoạch.

Nguyên nhân chậm tiến độ của các dự án chủ yếu do khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), sự bất thường của thời tiết, diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19 và vướng mắc trong giải quyết thủ tục cấp phép khai thác mỏ vật liệu, biến động lớn về giá vật tư, vật liệu xây dựng thời gian qua… Đặc biệt, điều kiện thời tiết năm 2022 khắc nghiệt, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, khu vực miền Trung năm nay mưa nhiều, kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến tiến độ thi công.

Riêng vướng mắc về nguồn vật liệu thi công, trong quá trình thực hiện các dự án thành phần, mặc dù các mỏ đất tại địa phương có dự án đi qua (gồm cả các mỏ đang khai thác và đã có trong quy hoạch khai thác vật liệu xây dựng của đạ phương nhưng chưa được cấp phép khai thác) đáp ứng đủ nhu cầu vật liệu đất đắp nền đường. Tuy nhiên, do các gói thầu, dự án thành phần triển khai đồng loạt trong cùng một thời gian, thủ tục cấp giấy phép khai thác vật liệu xây dựng theo quy định gồm nhiều bước với thời gian thực hiện kéo dài từ 9 - 15 tháng, nên giai đoạn đầu triển khai thi công, nguồn vật liệu đất đắp cung cấp cho các dự án không đáp ứng được tiến độ thi công.

Về GPMB, đến nay, một số công trình hạ tầng kỹ thuật tại các dự án thành phần vẫn chưa được hoàn thành di dời, đặc biệt có 2 vị trí đường điện cao thế (tỉnh Bình Thuận) nằm trong mặt bằng công trình làm ảnh hưởng đến việc triển khai thi công và tiến độ dự án đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết… Trong giai đoạn bắt đầu triển khai thi công, mặc dù mặt bằng chưa bàn giao chỉ chiếm khoảng 10% chiều dài tuyến, nhưng ảnh hưởng đáng kể đến tiến độ, do nhiều đoạn mặt bằng bàn giao không đều, trùng với các vị trí phải xử lý nền đất yếu, cũng khiến tiến độ thi công chậm trễ…