Tại sao gói hỗ trợ 2% lãi suất cho doanh nghiệp tắc nghẽn?

Kỳ vọng sẽ mang lại nguồn vốn dồi dào với ước tính khoảng 40.000 tỉ đồng, nhưng tính đến cuối tháng 8/2022, các ngân hàng thương mại mới cho vay được 13,5 tỉ đồng.

Sáng 20/12, tại diễn đàn kinh doanh và pháp luật với chủ đề “Nhận diện, tháo gỡ vướng mắc pháp lý: hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, phát triển”, các đại biểu đề cập đến các chính sách phục hồi kinh tế đối với doanh nghiệp, trong đó có gói hỗ trợ lãi suất 2%, tính đến tháng 8/2022, mới chỉ giải ngân được hơn 0,081% (tương đương với 13,5 tỉ đồng).

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam, chia sẻ quan điểm về nguyên nhân khiến gói hỗ trợ lãi suất 2% tắc nghẽn.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), nhận định chính sách hỗ trợ lãi suất 2% là rất tốt nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề pháp lý.

Cụ thể, nguồn vốn hỗ trợ là tiền của ngân sách, thường nguy cơ rủi ro cao nên các ngân hàng thương mại rất ngại và cẩn trọng. Còn người vay cũng thận trọng vì sau sẽ có thanh tra, kiểm tra.

Phần khác, về phía các cơ quan quản lý nhà nước, chính sách này mới, chưa có tiền lệ nên khi đưa ra chính sách sẽ “không tự tin” và khi thực hiện có tình trạng nhiều cách hiểu khác nhau.

Ngoài ra, bản thân gói hỗ trợ lãi suất 2% không tạo nên động lực thực thi, bởi nguy cơ cao nhưng lợi ích rất nhỏ, các ngân hàng thương mại không mặn mà.

Đồng quan điểm, ông Tạ Quang Đôn, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Ngân hàng Nhà nước, cũng thừa nhận việc triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% vẫn còn một số hạn chế.

Ông phân tích phía doanh nghiệp có tâm lý e ngại khi tiếp cận nguồn vốn này, bởi về sau sẽ phải thanh tra, kiểm tra. Một rào cản khác là có những ngành nghề được vay, có ngành nghề lại không, dẫn tới những doanh nghiệp đa ngành nghề phải bóc tách cũng là cả vấn đề.

Dưới góc độ quản lý, ông Đôn cho rằng cơ quan nhà nước cũng có những rủi ro nhất định, đặc biệt là việc hướng dẫn triển khai chính sách như thế nào cho đúng. Để giảm thiểu rủi ro, ông Đôn nhận định cần có các đề xuất, hướng dẫn chi tiết hơn từ cơ quan có thẩm quyền.

Theo bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Nghiên cứu Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM), doanh nghiệp muốn vay vốn hỗ trợ mất nhiều thời gian. “Điều này có thể xuất phát từ yếu tố “chưa có tiền lệ”, dẫn đến khi đưa chính sách còn mang tính chung chung, doanh nghiệp mất thời gian để làm thủ tục”, bà nhận định.

Ngoài ra, khi tiếp cận chính sách, doanh nghiệp luôn kỳ vọng tuân thủ pháp luật. Nhưng khi thực hiện khó tránh được các sai sót ngoài mong muốn, họ lại sợ bị truy cứu trách nhiệm. Vì vậy, bà bày tỏ mong muốn hoạt động thanh tra, kiểm tra của cơ quan quản lý nên tập trung hướng dẫn doanh nghiệp làm thế nào cho đúng, thay vì coi họ là đối tượng vi phạm pháp luật. Như vậy, doanh nghiệp vừa dễ dàng tiếp cận gói hỗ trợ và ngân hàng thương mại cũng tự tin hơn khi triển khai cấp vốn.

Gói hỗ trợ 2% lãi suất theo Nghị quyết 11 và Nghị định 31 của Chính phủ nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh thuộc một số nhóm ngành lĩnh vực gặp khó khăn do ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 phục hồi và tăng trưởng.

Ngành Ngân hàng với vai trò được giao nhiệm vụ tổ chức triển khai thực hiện gói hỗ trợ này, đã cụ thể hóa chủ trương của Chính phủ bằng việc ban hành Thông tư 03 hướng dẫn ngân hàng thương mại (NHTM) thực hiện.