Tác động của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ tới kinh tế Việt Nam

Triển vọng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ tiếp tục mạnh mẽ nhờ vào thực tế địa chính trị và tương đồng chính sách thương mại của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa.

Theo ông Michael Kokalari - Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của Tập đoàn VinaCapital, Việt Nam là một trong ba quốc gia trên thế giới có mối liên kết chặt chẽ nhất với Mỹ về mặt kinh tế. Do đó, kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ, các quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), cũng như mức tiêu dùng của người dân Mỹ được cho là có thể tác động tới sự phục hồi của xuất khẩu, sản xuất và tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Câu chuyện được quan tâm nhất hiện nay không chỉ tại Mỹ mà cả thế giới là ai sẽ giành chiến thắng trong cuộc đua Tổng thống Mỹ, tiếp theo là các chính sách điều hành sẽ ra sao để phục hồi kinh tế.

Hiện, cuộc đua vào Nhà Trắng còn nhiều kịch tính cho đến tháng 11/2024, tuy nhiên, theo chuyên gia của VinaCapital, bất kể Đảng nào giành chiến thắng, ai lên làm Tổng thống Mỹ cũng sẽ không ảnh hưởng nhiều đến kinh tế Việt Nam. “Vì chính sách của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa có nhiều điểm tương đồng hơn là khác biệt”, ông Kokalari nhận định.

Theo phân tích của ông Kokalari, các chính trị gia thuộc cả hai phía của chính trường Mỹ đều muốn đưa các công đoạn sản xuất trở lại Mỹ. Đảng Cộng hòa ủng hộ việc áp đặt thuế quan để giảm tính cạnh tranh của hàng nhập khẩu, trong khi Đảng Dân chủ có xu hướng ủng hộ cách tiếp cận “chính sách công nghiệp”, bao gồm trợ cấp phát triển các ngành công nghiệp trong nước, mặc dù gần đây Đảng Dân chủ bắt đầu ủng hộ các chính sách bảo hộ.

Cả hai cách tiếp cận đều có vấn đề. Ví dụ, đạo luật “CHIPS” của Tổng thống Biden năm 2022 là một sáng kiến chính sách công nghiệp lớn nhằm thúc đẩy sản xuất công nghệ tại Mỹ và đã khiến số tiền đầu tư vào xây dựng nhà máy mới tại Mỹ tăng gấp 4 lần. Tuy nhiên, chi phí sản xuất sản phẩm tại Mỹ rất cao và số lượng công nhân sản xuất có tay nghề cao tại Mỹ rất thấp, vì vậy việc đưa sản xuất trở lại Mỹ khó có thể là mối đe dọa nghiêm trọng với các loại sản phẩm sản xuất tại Việt Nam.

Ông Trump được cho là muốn tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ lên 60%, và áp đặt thuế 10-20% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác. Tuy nhiên, ông Trump và người đồng tranh cử JD Vance cũng cho rằng đồng USD của Mỹ đang bị định giá quá cao, điều này là trở ngại cho việc “hồi hương” các công đoạn sản xuất. Việc áp đặt thuế quan sẽ làm tăng giá trị đồng USD, vì vậy chính quyền Trump sẽ phải lựa chọn giữa việc áp đặt thuế và thực hiện các biện pháp nhằm làm giảm giá trị đồng USD.

Nếu ông Trump đắc cử, VinaCapital kỳ vọng ông sẽ tập trung vào việc làm giảm giá trị đồng USD thay vì tăng thuế quan đáng kể, mặc dù ông đã nhiều lần cam kết sẽ làm ngược lại. Việc tăng thuế sẽ làm tăng lạm phát tại Mỹ, và đồng USD yếu hơn cũng sẽ giúp Chính phủ Mỹ giải quyết nhiều vấn đề khác, bao gồm khoản nợ khổng lồ của nước này.

Về tác động của tất cả điều này đối với Việt Nam, VinaCapital nhận định, đồng USD yếu hơn sẽ thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam sang các quốc gia ngoài Mỹ. Ngoài ra, việc áp đặt thuế 10%-20% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác ngoài Trung Quốc sẽ không làm giảm tính cạnh tranh của Việt Nam so với các đối thủ cạnh tranh. Nếu Mỹ áp đặt thuế 60% đối với Trung Quốc, Việt Nam và Mexico sẽ một lần nữa hưởng lợi lớn nhất về xuất khẩu, theo báo cáo của Standard Chartered và các tổ chức khác.

Do vậy, chuyên gia của VinaCapital cho rằng, kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ không ảnh hưởng nhiều đến Việt Nam. Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan đều gần đây công khai ủng hộ một số chính sách kinh tế dân túy quan trọng của ông Trump, bao gồm thuế quan đối với Trung Quốc. VinaCapital kỳ vọng, các chính sách này sẽ không thay đổi bất kể kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11.