Sự thật phía sau các video dạy về tài chính đầy rẫy mạng xã hội

Những người sáng tạo nội dung trên mạng xã hội được biết đến với cái tên “finfluencers“ để chia sẻ về các mẹo tài chính cực kỳ phổ biến với giới trẻ, nhưng họ có thể phải ngồi tù hoặc bị phạt 1 triệu USD do nhiều hành vi vi phạm pháp luật.

Reddit có đầy đủ các mẹo về chứng khoán. Instagram có nhiều trang trình bày về tiết kiệm và lập ngân sách. Và #moneytok của TikTok có 11,8 tỷ lượt xem. Theo một cuộc khảo sát năm 2021, 28% thanh niên Úc nói rằng họ theo dõi ít nhất một "finfluencer" trên mạng xã hội - kết quả là hầu hết họ cũng thay đổi hành vi tài chính của họ.

Nhưng bạn thực sự biết bao nhiêu về cuộc sống của những người tạo ra nội dung này và làm thế nào để phát hiện ra những lời khuyên gây hại cho tài chính của bạn?

'Finfluencer' là gì?

Angel Zhong, giảng viên cao cấp về tài chính tại RMIT, cho biết đây thực chất là bất kỳ ai có lượng người theo dõi trên mạng xã hội nói về tài chính và đầu tư.

Tương tự như cách mà một người có ảnh hưởng về sắc đẹp có thể chia sẻ thói quen trang điểm của họ, một người thích có thể chia sẻ chi tiêu của họ trong tuần hoặc suy nghĩ của họ về thị trường chứng khoán.

Tiến sĩ Zhong nói: “Những người sáng tạo này đã trở nên thực sự, thực sự nổi tiếng kể từ năm 2020. Rất nhiều người trẻ tuổi tham gia thị trường cổ phiếu lần đầu tiên trong năm bùng dịch Covid-19 và họ khao khát những kiến thức tài chính.”

Những người sáng tạo nội dung này rất thành công vì có thể lấp đầy khoảng trống trên thị trường. Họ thường có thể giải thích các khái niệm tài chính phức tạp theo những cách hấp dẫn và dễ hiểu. Tuy nhiên, thực tế là finfluencer thường không được cấp phép để đưa ra lời khuyên. Các cố vấn tài chính trải qua quá trình đào tạo chuyên môn, có giấy phép hành nghề nên họ phải chịu trách nhiệm với khách hàng của mình.

Làm thế nào để phân loại finfluencer?

Năm ngoái, ABC đã báo cáo về những lo ngại rằng một số nhà cung cấp dịch vụ Finfluencers đã vi phạm pháp luật khi cung cấp lời khuyên tài chính không có giấy phép. Đó là một quan điểm đã bị Bộ trưởng Dịch vụ Tài chính Jane Hume phản đối, người cho rằng những người sử dụng dịch vụ finfluencers không khác gì những người chia sẻ lời khuyên và mẹo kiếm tiền tại quán rượu.

Hiện một số cơ quan quản lý như ASIC đã đưa ra hướng dẫn làm rõ rằng những người sử dụng dịch vụ không có giấy phép có thể phải đối mặt với án tù 5 năm hoặc phạt hơn 1 triệu đô la nếu họ nói về cổ phiếu, quỹ đầu tư hoặc các sản phẩm tài chính.

Tiến sĩ Zhong nói điều đầu tiên nên làm khi theo dõi các Finfluencers là kiểm tra digital footprint (dấu chân điện tử) của finfluencer. Điều gì xuất hiện khi bạn tìm kiếm tên của họ? Tiểu sử của người này có liên kết đến những trang web uy tín?

Còn Sarah Coles, người làm việc tại công ty dịch vụ tài chính Hargreaves Lansdown, đề xuất thêm một số cách khác để tránh bị lừa gạt bởi những lời khuyên đầu tư vô căn cứ như:

- Phải có đủ thông tin trước khi quyết định đầu tư: Không nên nhất nhất nghe theo mọi lời khuyên, đặc biệt với những mẹo kiếm tiền, làm giàu nhanh chóng trên mạng.

- Đừng phụ thuộc vào những người không có kiến thức chuyên môn: Có rất nhiều người bình thường chia sẻ kinh nghiệm tiết kiệm và đầu tư của họ. Bạn có thể tham khảo nhưng không nên quá tin tưởng.

Theo Huy Nguyễn (Theo ABC) (Dân Việt)