SSI Research: Thị trường trái phiếu hạ nhiệt ít nhất trong quý II

Trong quý I, tổng lượng trái phiếu phát hành đạt 61.900 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ, nhưng giảm hơn 74% so với quý IV năm ngoái.

Theo báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Trung tâm phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research), trong quý I, tổng lượng trái phiếu phát hành (tính cả riêng lẻ và phát hành ra công chúng) đạt 61.900 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ.

Song nếu so sánh theo quý, lượng phát hành trong quý I giảm hơn 74% so với quý IV năm ngoái, cho thấy thị trường sơ cấp đã giảm nhiệt. Trên thực tế, lượng trái phiếu bất động sản chiếm 62% tổng lượng phát hành, tương đương 38.200 tỷ đồng; chủ yếu phát hành trong tháng 1 và 3 trước khi Tân Hoàng Minh bị hủy bỏ hơn 10.000 tỷ đồng trái phiếu. Sang tháng 4, chỉ có 820 tỷ trái phiếu phát hành bởi nhóm bất động sản, giảm mạnh so với mức bình quân theo tháng trong năm 2021 là 26.000 tỷ đồng.

Hoạt động mua lại trái phiếu trước hạn được các doanh nghiệp thực hiện với khối lượng lớn. Tính đến cuối tháng 4, tổng khối lượng trái phiếu mua lại trước hạn là 24.700 tỷ đồng, tăng 17,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, khối lượng trái phiếu được mua lại trong tháng 4 là 11.900 tỷ đồng, tương đương khối lượng mua lại trong cả quý I.

SSI Research nhận định, các động thái cứng rắn từ Chính phủ trong việc lập lại trật tự và tăng cường tính minh bạch, công khai có tác động tương đối rõ ràng khi các đợt phát hành trái phiếu chủ yếu diễn ra trong tháng 1 (chiếm 51,8% tổng lượng phát hành). Hai tháng trở lại đây, hầu hết các đơn vị phát hành trái phiếu là những doanh nghiệp niêm yết lớn hoặc là các tổ chức tín dụng và định chế tài chính, vốn đã chịu sự quản lý chặt chẽ từ Ủy ban Chứng khoán và Ngân hàng Nhà nước.

Tổng lượng phát hành ra công chúng trong quý I ghi nhận là 7.700 tỷ đồng (tăng 10% so với cùng kỳ) và chiếm 11,9% tổng phát hành. Trong các đợt phát hành ra công chúng, 57,6% khối lượng được thực hiện vào tháng 1. Nhóm các ngân hàng thương mại chiếm gần 50% khối lượng phát hành. Lãi suất phát hành dao động từ 7,4% - 11,5% với kỳ hạn dao động từ 18 – 92 tháng.

Về kỳ hạn bình quân của trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý I, SSI Research ghi nhận mức giảm còn 3,2 năm từ mức trung bình 3,9 năm của năm trước. Nguyên do là bởi nhóm bất động sản phát hành ở kỳ hạn bình quân là 2,4 năm, ngắn hơn so với mức 3,6 năm của 2021. Trái phiếu ngân hàng có kỳ hạn dài nhất với mức bình quân là 5,2 năm (so với 4,2 năm trong 2021).

Theo thống kê, hầu hết trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý I có kỳ hạn từ 1 - 3 năm, chiếm khoảng 77% khối lượng phát hành, trái phiếu kỳ hạn từ hơn 3 - 5 năm chiếm 9,3% và 6% còn lại là trái phiếu kỳ hạn trên 5 năm.

SSI Research cho biết chiếm hơn 50% tổng khối lượng phát hành là các doanh nghiệp bất động sản không niêm yết, với tổng giá trị 33.500 tỷ đồng, Tỷ trọng khối lượng trái phiếu phát hành bởi doanh nghiệp niêm yết chỉ chiếm 36,6%, giảm so với mức trung bình 45% năm ngoái.

Dự báo về thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian tới, SSI Research nhận định sẽ kém sôi động hơn, ít nhất trong quý II trước khi có các chính sách rõ ràng hơn từ Chính phủ. Đơn vị nhìn nhận nhận các động thái gần đây của Chính phủ là cách để có thể thanh lọc thị trường tốt hơn, hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp yếu kém, chống gian lận và tạo môi trường tích cực cho các các doanh nghiệp tốt tham gia thị trường.

Đơn vị ước tính nhu cầu phát hành trái phiếu doanh nghiệp vẫn ở mức tốt khi áp lực chi phí tài chính khi phát hành chưa nhiều và nhu cầu phát hành để đảm bảo vòng quay vốn còn khá cao. Lợi suất trái phiếu doanh nghiệp đã tạo đáy trong năm ngoái và sẽ tăng trong năm nay do mặt bằng lãi suất tiền gửi được kỳ vọng nhích tăng.

Bên cạnh đó, SSI Research đánh giá những thay đổi về quy định pháp lý có thể khiến kênh huy động vốn bằng phát hành trái phiếu riêng lẻ khó khăn hơn trước. Bản dự thảo sửa đổi số 5 đề cao tính minh bạch và chống lại các rủi ro gian lận trong quá trình phát hành trái phiếu tuy nhiên bản chất hoạt động của thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn phải dựa trên nguyên tắc lợi nhuận – rủi ro đem lại.