Quỹ 7.700 tỷ USD của Mỹ vừa rót vốn vào PNJ 'khủng' đến mức nào?

Quỹ đầu tư Sprucegrove Investment Management Ltd mới đây đã trở thành cổ đông lớn của Công ty Cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (mã chứng khoán: PNJ) sau khi tăng sở hữu tại công ty này lên 5,06%.

Danh sách các tài khoản chứng khoán liên quan của Sprucegrove có xuất hiện cái tên đáng chú ý là Vanguard International Value Fund.

Vanguard “ra đời” như thế nào?

Sự “ra đời” của Vanguard được ví như “một vụ nổ lớn”. Nguồn gốc của Vanguard là một quỹ tương hỗ hoạt động vì lợi nhuận (Wellington Funds) được vận hành bởi Wellington Management Company. Jack Bogle, là CEO của Wellington Management, đã bị sa thải vào năm 1974 bởi chính những người đã chiêu mộ ông trước đó 7 năm, ở đúng thời điểm thị trường Mỹ rơi vào hỗn loạn giai đoạn 1973-74.

Huyền thoại đầu tư Jack Bogle, nhà sáng lập của Vanguard Group.

Trước tình hình khó khăn đó, Jack đã đưa ra một kế hoạch để thành lập quỹ tương hỗ Wellington mà sau này trở thành Vanguard. HĐQT của Wellington khi đó chỉ đồng ý để Vanguard quản lý quỹ này ngay từ đầu, nên Jack trở thành CEO của công ty với 27 nhân sự. Trong khi đó, Wellington Management vẫn đảm nhận vai trò là cố vấn của quỹ.

Các quỹ Vanguard hoạt động với cấu trúc tương hỗ như sau: Khách hàng sở hữu cổ phần trong quỹ Vanguard; Wellington Funds sở hữu Vanguard và Vanguard hoạt động với tôn chỉ không lợi nhuận, chỉ hành động vì lợi ích của khách hàng và cổ đông. Jack Bogle cho biết mục tiêu của ông là tạo ra một doanh nghiệp chỉ của công đông, bởi cổ đông và vì cổ đông. “Cổ đông” ở đây cũng có nghĩa là khách hàng, bởi vậy, toàn bộ mục tiêu của Vanguard đều hướng đến khách hàng.

Trong những năm đầu tiên, dù đội ngũ quản lý vẫn còn hạn chế, Vanguard đã thực hiện một số bước đi táo bạo và khác thường. Tất cả những thay đổi mà Jack Bogle thực hiện là nhằm biến giấc mơ của ông về một quỹ tương hỗ lấy khách hàng làm trung tâm thành hiện thực.

Đáng chú ý, Jack Bogle đã loại bỏ hệ thống phân phối quỹ truyền thống, bán sản phẩm thông qua môi giới và trả cho họ 8,5% hoa hồng - vốn là một tiêu chuẩn của ngành này. Vanguard hoạt động với mục đích “không hoa hồng”. Ông đã thuê các nhà quản lý hoạt động đầu tư từ bên ngoài để vận hành các quỹ mới, nhằm không quá phụ thuộc vào Wellington.

Công ty quản lỹ quỹ lớn thứ 2 thế giới

Vanguard International Value Fund là quỹ được thành lập bởi Vanguard Group và được quản lý bởi Sprucegrove Investment Management.

Theo thông tin trên wesite chính thức, Vanguard International Value Fund có tổng tài sản ròng 13,1 tỷ USD, chuyên đầu tư vào các doanh nghiệp tại các thị trường phát triển và đang phát triển trên thế giới.

Trong khi đó, Vanguard Group là công ty quản lý quỹ lớn thứ hai trên thế giới với tài sản đang quản lý lên đến 8.100 tỷ USD tính đến tháng 6/2023, chỉ sau BlackRock.

Tại Việt Nam, Vanguard International Value Fund sở hữu 16,9 triệu cổ phiếu VNM và 9,4 triệu cổ phiếu PNJ tính đến ngày 30/4/2023. Trong 6 tháng (31/10/2022 - 30/4/2023), Vanguard đã mua vào hơn 7,16 triệu cổ phiếu PNJ và 131.000 cổ phiếu VNM.

Trong báo cáo thường niên năm 2022 của Vinamilk, quỹ Vanguard International Value Fund nằm trong danh sách 20 cổ đông lớn nhất của công ty.

Ra đời trong sự chê cười của giới tài chính nhưng được mệnh danh là 'ông vua' quỹ chỉ số

Thành công là thế nhưng khởi đầu của Vanguard vấp phải không ít sự hoài nghi và chế giễu.

Được thành lập vào năm 1975 bởi Jack Bogle, Vanguard theo đuổi một chiến lược rất lạ lùng đối với Phố Wall lúc bấy giờ: đầu tư thụ động, bám sát tỷ lệ lợi nhuận của các chỉ số lớn trên thị trường.

Hầu hết giới đầu tư tại Phố Wall đều chê cười ý tưởng này, bởi ý tưởng giao dịch ở mức trung bình của thị trường và duy trì chi phí thấp là một điều cấm kỵ với ngành này ở Mỹ.

Và Phố Wall đã đúng trong giai đoạn đầu. Màn ra mắt của First Index Investment Trust (sau đổi tên thành Vanguard 500 Index Fund) là sự thất vọng lớn.

Bogle hy vọng sẽ huy động được 150 triệu USD, nhưng ông chỉ thu được 11 triệu USD. Các ngân hàng từng giúp Bogle khuyên ông đóng quỹ, nhưng ông từ chối và kiên trì theo đuổi chiến lược của mình. Cuối cùng ông đã chứng minh ý tưởng của mình đã đúng.

Trong những năm đầu tiên, Vanguard quản lý 1,7 tỷ USD tài sản của các nhà đầu tư. Còn năm 2018 là 5,1 nghìn tỷ USD và hiện tại là 8.100 tỷ USD tính đến ngày 28/6/2023.

Vanguard, BlackRock và State Street hiện kiểm soát lượng chứng khoán khổng lồ. Tổng tài sản đang quản lý của ba công ty này vào khoảng 20.600 tỷ USD, lớn hơn một nửa tổng giá trị thị trường của 500 doanh nghiệp lớn nhất nước Mỹ.

Ý tưởng của Bogle đã tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành quản lý quỹ đầu tư khi cung cấp cho những người bình thường công cụ đầu tư ít rủi ro và chi phí thấp.

Nhờ thế mạnh chi phí đầu tư thấp và cấu trúc tương hỗ, Vanguard cũng nhanh chóng dẫn đầu thị trường trong mảng này. Ngoài ra, Vanguard cũng vận hành các quỹ đầu tư bên ngoài Mỹ, bao gồm cả thị trường phát triển, mới nổi và theo vùng.