Quốc gia châu Á nào được hưởng lợi và thiệt hại từ cuộc xung đột Nga - Ukraine?

Theo một báo cáo mới của Đơn vị Tình báo kinh tế (EIU), từ giá lương thực đến du lịch và cung cấp vũ khí, các nước châu Á - Thái Bình Dương có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi xung đột Nga - Ukraine, ngay cả khi họ không trực tiếp chịu ảnh hưởng.

Theo EIU, giá lương thực đặc biệt nhạy cảm với căng thẳng địa chính trị vì cả Nga và Ukraine đều là những nhà sản xuất hàng hóa quan trọng. Một số nước châu Á phụ thuộc vào các mặt hàng như phân bón từ Nga, nên tình trạng thiếu hụt toàn cầu đã khiến giá nông sản và ngũ cốc tăng cao.

EIU cũng cảnh báo với mức độ phụ thuộc tương đối cao của khu vực vào năng lượng và nhập khẩu hàng hóa nông nghiệp - ngay cả khi các quốc gia không nhập khẩu trực tiếp từ Nga hoặc Ukraine, thì sự tăng vọt về giá sẽ là điều đáng lo ngại.

EIU cho biết: “Với sự phụ thuộc nhiều vào Nga và Ukraine như một nguồn cung cấp phân bón và ngũ cốc ở Đông Nam Á và Nam Á, điều này có thể gây ra sự gián đoạn trong ngành nông nghiệp”.

Các cường quốc trên thế giới đã giáng đòn trừng phạt vào Nga bằng các biện pháp trừng phạt trên diện rộng đối với Nga. Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với năng lượng, trong khi Anh có kế hoạch làm như vậy vào cuối năm nay. Liên minh châu Âu cũng đang xem xét liệu có nên làm điều tương tự hay không.

Các biện pháp trừng phạt cũng đã được áp dụng đối với các nhà tài phiệt, ngân hàng, doanh nghiệp nhà nước và trái phiếu chính phủ của Nga.

“Đông Bắc Á - nơi có các nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới - cũng có nguy cơ bị gián đoạn nguồn cung cấp khí hiếm được sử dụng trong sản xuất chất bán dẫn”, EIU cho biết trong báo cáo.

Các khu vực khác có thể bị ảnh hưởng bao gồm mất khách du lịch Nga, cũng như một số quốc gia châu Á-Thái Bình Dương có thể bị cắt nguồn nhập vũ khí từ Nga.

Người chiến thắng và thua cuộc từ mức tăng đột biến của hàng hóa

Giá dầu, khí đốt và ngũ cốc toàn cầu đã tăng vọt kể từ khi cuộc chiến bắt đầu vào cuối tháng 2.

Nga và Ukraine đóng góp một tỷ lệ đáng kể trong nguồn cung của thế giới đối với một số mặt hàng đó. Giá lúa mì tương lai đã giảm một số mức tăng so với mức tăng ban đầu, nhưng vẫn tăng 65% so với một năm trước. Giá ngô tương lai cũng tăng hơn 40% trong cùng kỳ.

Một số quốc gia sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi sự tăng giá, nhưng những quốc gia khác có thể được hưởng lợi.

EIU cho biết: “Sẽ có những lợi ích xuất khẩu cho một số quốc gia từ giá hàng hóa cao hơn và việc tìm kiếm nguồn cung thay thế trên toàn cầu”.

Bên cạnh thực phẩm và năng lượng, nguồn cung niken cũng bị ảnh hưởng do Nga là nhà cung cấp niken lớn thứ ba thế giới.

Các quốc gia sẽ được hưởng lợi từ giá hàng hóa cao hơn:

Các nhà xuất khẩu than: Úc, Indonesia, Mông Cổ.

Các nhà xuất khẩu dầu thô: Malaysia, Brunei.

Khí tự nhiên hóa lỏng: Australia, Malaysia, Papua New Guinea.

Nhà cung cấp niken: Indonesia, New Caledonia.

Nhà cung cấp lúa mì: Úc, Ấn Độ.

Các quốc gia dễ bị tổn thương nhất bởi giá cả tăng cao (nhập khẩu từ Nga/Ukraine tính theo tỷ lệ phần trăm nhập khẩu thế giới năm 2020):

Phân bón: Indonesia (hơn 15%), Việt Nam (hơn 10%), Thái Lan (hơn 10%), Malaysia (khoảng 10%), Ấn Độ (hơn 6%), Bangladesh (gần 5%), Myanmar (khoảng 3%), Sri Lanka (khoảng 2%).

Ngũ cốc từ Nga: Pakistan (khoảng 40%), Sri Lanka (hơn 30%), Bangladesh (hơn 20%), Việt Nam (gần 10%), Thái Lan (khoảng 5%), Philippines (khoảng 5%), Indonesia (dưới 5%), Myanmar (dưới 5%), Malaysia (dưới 5%).

Ngũ cốc từ Ukraine: Pakistan (gần 40%), Indonesia (hơn 20%), Bangladesh (gần 20%), Thái Lan (hơn 10%), Myanmar (hơn 10%), Sri Lanka (gần 10%), Việt Nam (dưới 5%), Philippines (khoảng 5%), Malaysia (khoảng 5%).

Mất khách du lịch Nga

Trong khi các đường hàng không của châu Á vẫn mở cho các hãng hàng không Nga, khách du lịch từ nước này có thể không đến thăm.

“Du lịch là tiềm năng chính trong thương mại dịch vụ và với các tuyến hàng không châu Á vẫn mở cho các hãng hàng không Nga, không giống như ở châu Âu, thương mại như vậy có thể tiếp tục và có khả năng mở rộng”, EIU cho biết.

“Tuy nhiên, mức độ sẵn sàng đi du lịch của người Nga có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi sự gián đoạn kinh tế, đồng rúp mất giá và việc rút các dịch vụ thanh toán quốc tế khỏi Nga”, EIU cho biết.

Một số ngân hàng của Nga cũng đã bị loại khỏi SWIFT, một hệ thống toàn cầu kết nối hơn 11.000 ngân hàng thành viên tại khoảng 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn cầu.

Trong khi đó, đồng rúp ban đầu giảm gần 30% so với đồng đô la khi xung đột bắt đầu. Kể từ đó, đồng rúp đã tăng trở lại nhưng giao dịch lần cuối thấp hơn khoảng 10% so với đầu năm, làm tổn hại đến túi tiền của những người Nga bình thường.

Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào khách du lịch Nga vẫn còn thấp ở châu Á.

Theo EIU, Thái Lan là nước hưởng lợi lớn nhất trong khu vực vào năm 2019 khi đón 1,4 triệu lượt khách Nga. Tuy nhiên, con số đó chỉ chiếm chưa đến 4% tổng lượng khách đến trong năm đó. Việt Nam đứng thứ hai, trong khi Indonesia, Sri Lanka và Maldives lọt vào top 5 điểm đến hàng đầu châu Á cho khách du lịch Nga.

EIU cho biết: “Tuy nhiên, nếu không có xung đột, du lịch Nga có thể sẽ tăng tầm quan trọng, do việc hạn chế du khách Trung Quốc xuất cảnh đang diễn ra”.