Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà: NHNN tiếp tục phối hợp tháo gỡ khó khăn gói hỗ trợ lãi suất

NHNN sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để trong quá trình triển khai có thể tiếp tục chỉnh sửa chính sách, bổ sung các điều kiện, thủ tục hoặc các vấn đề cần phải tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn để gói hỗ trợ có thể triển khai nhanh hơn trong

Thảo luận về nội dung phối hợp linh hoạt giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ (CSTT), trong đó có chính sách hỗ trợ hỗ trợ lãi suất 2% tại Chuyên đề "Thúc đẩy việc thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, tạo động lực phục hồi sản xuất, kinh doanh và phát triển bền vững", trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế - xã hội Việt Nam 2022 sáng nay (18/9), Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, từ các chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, NHNN cũng đã cố gắng điều hành CSTT năm 2022 nhằm đảm bảo mục tiêu quan trọng nhất là ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát. Trong bối cảnh diễn biến của kinh tế, tài chính toàn cầu rất phức tạp nhưng lãi suất và tỷ giá ở trong nước tương đối ổn định.

Nhiều giải pháp đã triển khai

Phó Thống đốc cho biết, năm 2022 tín dụng đã tăng rất nhanh ngay từ đầu năm so với cùng kỳ. Đến giữa tháng 9, tín dụng đã tăng trên 10% so với mục tiêu 14% của năm 2022. Qua theo dõi của NHNN, nguồn vốn đã tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực rủi ro vẫn tiếp tục được kiểm soát.

NHNN cũng xác định một trong những mục tiêu trọng tâm của năm 2022 là Chương trình hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp và cho những người vay vốn tại ngân hàng thương mại (NHTM) qua gói hỗ trợ 40 nghìn tỷ đồng. Do đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng trong năm 2022 nên phía NHNN đã triển khai nhanh chóng một loạt các biện pháp.

Thứ nhất, về hành lang pháp lý, NHNN đã phối hợp với các bộ và trình Chính phủ ban hành Nghị định 31 và cùng ngày, NHNN đã ban hành ngay Thông tư 03 để hướng dẫn các NHTM triển khai đến các đối tượng vay vốn. Tiếp đó, NHNN cũng đã thu thập thông tin đăng ký từ các NHTM để tiến hành đề xuất cùng với các bộ để phân bổ ngân sách 40 nghìn tỷ đồng trong 2 năm. Theo đó, năm 2022 dự kiến sẽ phân bổ khoảng 16.000 tỷ đồng, sang năm 2023 dự kiến sẽ phân bổ 24.000 tỷ đồng còn lại.

Sau khi đã phân bổ ngân sách, NHNN đã tiến hành triển khai, hướng dẫn các NHTM và đã ban hành bộ tài liệu giải đáp trên 20 vấn đề cho các NHTM trong quá trình triển khai như: Về đối tượng, về phương thức, về cách đăng ký, về cách lập dự toán cũng như rút vốn hỗ trợ và quyết toán.

Ngoài ra, các ngân hàng cũng được yêu cầu phải tập trung mọi nguồn lực cao để triển khai nhanh các gói hỗ trợ này đến người vay vốn. Công tác truyền thông cũng rất được chú trọng, NHNN đã đề xuất lãnh đạo Chính phủ và lãnh đạo NHNN trực tiếp chủ trì nhiều hội nghị đến các NHTM để thông tin chính sách đến các đối tượng thụ hưởng là người dân và doanh nghiệp.

Về phía NHTM, đến nay bắt đầu triển khai gói này trên thực tế và số liệu còn khiêm tốn. Ví dụ như dư nợ cho vay là khoảng trên 4.400 tỷ đồng và mới đến được với 550 khách hàng và số tiền hỗ trợ là trên 13 tỷ đồng.

Giải thích rõ thêm về con số này, Phó Thống đốc cho biết, hoạt động cho vay của hệ thống các NHTM vẫn diễn ra bình thường. Mặc dù Nghị định 31 hay Thông tư 03 đã ban hành vào tháng 5 nhưng phạm vi hỗ trợ đã được triển khai từ ngày 1/1/2022 nên theo đánh giá nhanh của NHNN, tổng số dư nợ có thể thuộc phạm vi của chương trình này khoảng 800 nghìn tỷ đồng.

Tuy nhiên, việc triển khai phụ thuộc vào nhiều yếu tố, ví dụ như khách hàng mặc dù thuộc đối tượng nhưng có nhu cầu hỗ trợ hay không thì phải lập hồ sơ và có đề nghị, NHTM cũng sẽ phải phải xem xét và phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật và điều này không phụ thuộc vào room tín dụng còn hay hết.

Phối hợp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân gói hỗ trợ

Cũng theo Phó Thống đốc, việc triển khai gói hỗ trợ hiện chưa được như kỳ vọng do còn có khó khăn, vướng mắc cần phải giải quyết trong thời gian tới. NHNN đã xác định là có 4 nhóm khó khăn, vướng mắc cần phải tập trung giải quyết trong thời gian tới.

Thứ nhất, về đối tượng được hỗ trợ lãi suất. Trường hợp khách hàng không phải hoạt động đơn ngành mà đa ngành, đa lĩnh vực mà một trong những lĩnh vực đó thuộc ưu tiên thì có được hỗ trợ hay không. Hai là có nhiều hộ gia đình là khách hàng vay vốn của NHTM nhưng lại không đăng ký kinh doanh, khi đối chiếu thì chưa đủ điều kiện đối tượng của chương trình.

Thứ hai, tiêu chí đánh giá là khách hàng phải có khả năng, có phương án sản xuất kinh doanh, có khả năng phục hồi. NHNN thấy có sự khác biệt giữa sự đánh giá, thẩm định của NHTM, ngân hàng cho vay với đánh giá về sau này của các cơ quan kiểm tra, thanh tra hay kiểm toán về thế nào là khách hàng có khả năng phục hồi.

Thứ nữa, khi đánh giá tính khả thi của dự án là tính thời điểm thẩm định dự án và quyết định giải ngân. Nhưng trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh có rất nhiều biến cố dẫn đến phương án ban đầu khả thi, khách hàng có khả năng trả được nợ, nhưng sau đó gặp rủi ro dẫn đến khó khăn trong trả nợ. Vậy lúc đó có được coi là có khả năng phục hồi hay không.

Hai khó khăn này NHNN đã nhận diện được và đề nghị các bộ liên quan, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ cùng thống nhất theo hướng, thứ nhất khách hàng sẽ tự xác định ngành nghề kinh doanh của mình và khẳng định khách hàng thuộc đối tượng được hỗ trợ lãi suất; thứ hai về đánh giá khả năng phục hồi, ngân hàng cho vay sẽ là người đánh giá chính và khẳng định được khách hàng có khả năng phục hồi hay không để thuộc đối tượng để hỗ trợ lãi suất.

Giải thích thêm về vấn đề diễn giả nêu có tâm lý e ngại từ phía ngân hàng cho vay, Phó Thống đốc cho biết, do trước đây có một số gói hỗ trợ lãi suất đã triển khai và cũng khó khăn nhất định trong chuyện giải ngân, đặc biệt là khâu quyết toán nên các ngân hàng cho vay có tâm lý e ngại.

Về tâm lý từ phía khách hàng, dư nợ có thể được hỗ trợ khoảng 800 nghìn tỷ đồng nhưng thực tế đã triển khai khoảng 4.400 tỷ đồng nên có khoảng cách nhất định giữa khả năng được hỗ trợ và thực tế. Điều này một phần phụ thuộc vào mong muốn của khách hàng có muốn hỗ trợ hay không. Cũng có ý kiến cho rằng thủ tục rườm rà, các quy định còn phức tạp nhưng đây là tiền ngân sách, các điều kiện thủ tục đã được thống nhất và khách hàng phải tuân thủ để đảm bảo hồ sơ vay chặt chẽ, công bằng và minh bạch giữa các đối tượng.

Về giải pháp thời gian tới, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết, NHNN sẽ triển khai các nhóm, tổ liên ngành để khảo sát tình hình thực tế triển khai tại các địa phương, tại các NHTM để nắm bắt và có giải đáp thắc mắc cũng như giải quyết các vướng mắc trong thực tế. Thứ nữa, NHNN tiếp tục tổ chức các hội nghị kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp để cung cấp thêm các thông tin cho người dân, doanh nghiệp.

Ngoài ra, NHNN cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để trong quá trình triển khai có thể tiếp tục chỉnh sửa chính sách, bổ sung các điều kiện, thủ tục hoặc các vấn đề cần phải tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn để gói hỗ trợ có thể triển khai nhanh hơn trong thời gian tới.