Núi tiền tiết kiệm 2,900 tỷ USD sẽ tạo đà hồi phục cho kinh tế toàn cầu?

Người tiêu dùng ở những nền kinh tế lớn nhất thế giới tiết kiệm thêm 2.9 ngàn tỷ USD giữa bối cảnh phong tỏa vì Covid-19. Đây là lượng tiền mặt khổng lồ có thể tạo nền tảng cho đà hồi phục mạnh từ đại dịch.

Các hộ gia đình ở Mỹ, Trung Quốc, Anh, Nhật Bản và các quốc gia lớn nhất của khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) gia tăng tiết kiệm khi bị Covid-19 kìm chân tại nhà và không thể tiêu xài nhiều, theo ước tính của Bloomberg Economics. Nhiều khả năng, họ sẽ tiếp tục tăng tiết kiệm khi các biện pháp kiểm soát vẫn còn đó và các chính phủ tung ra gói kích thích tài khóa.

Gần 50% trong số đó (1.5 ngàn tỷ USD và còn tăng) đến từ Mỹ, dữ liệu từ Bloomberg cho thấy. Ít nhất thì con số này cũng gấp đôi phần tăng trưởng trung bình của GDP trong đợt tăng trưởng gần nhất và tương đương GDP hàng năm của Hàn Quốc.

Khoản tiền tiết kiệm này có thể tạo động lực thúc đẩy các nền kinh tế phục hồi khi Covid-19 được kiểm soát hoàn toàn và người dân được tiêm chủng vắc-xin.

Những người lạc quan cho rằng sẽ có đợt chi tiêu mua sắm thả ga khi người dân trở lại các cửa hàng bán lẻ, nhà hàng, khu giải trí, điểm nóng du lịch và sự kiện thể thao, đồng thời đẩy nhanh các khoản mua sắm giá trị cao mà họ đã trì hoãn trước đó. Những ai kém lạc quan hơn đang cho rằng lượng tiền đó sẽ được sử dụng để trả nợ hoặc dự trữ cho đến khi cuộc khủng hoảng qua đi và thị trường lao động mạnh trở lại.

Tại Mỹ, sử dụng hết lượng tiền tiết kiệm trong năm qua sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tới 9% hơn là 4.6% như dự báo hiện tại, theo ước tính của Bloomberg. Ngược lại, nếu người dân không tiêu xài tiền tiết kiệm, nền kinh tế Mỹ nhiều khả năng chỉ tăng trưởng 2.2%.

“Mùa hè năm 2020 hóa ra chỉ là một tín hiệu tích cực ngắn ngủi, nhưng cũng cho thấy các nền kinh tế có thể phục hồi nhanh chóng đến mức nào khi biện pháp kiểm soát dịch Covid-19 được gỡ bỏ”, Maeva Cousin, Chuyên gia kinh tế cấp cao tại Bloomberg Economics, cho hay. “Liệu điều tương tự có thể diễn ra trong năm 2021? Lượng tiền tiết kiệm khổng lồ của các hộ gia đình là lý do chúng tôi tự tin nhu cầu sẽ phục hồi mạnh mẽ”.

Không chỉ Mỹ có lượng tiền tiết kiệm dồi dào. Các hộ gia đình tại Trung Quốc rót thêm 2.8 ngàn tỷ Nhân dân tệ (430 tỷ USD) vào các tài khoản ngân hàng. Khoản tiền gửi ngân hàng tăng 32.6 ngàn tỷ Yên (300 tỷ USD) tại Nhật Bản và 117 tỷ Bảng (160 tỷ USD) ở Anh. Tài khoản tiết kiệm của các hộ gia đình ở các nền kinh tế lớn nhất Eurozone cũng tăng tổng cộng 387 tỷ Euro (465 tỷ USD), dẫn đầu là Đức với 142 tỷ Euro.

Ngoài ra, môi trường cũng đang khuyến khích mọi người chi tiêu khi lãi suất tiết kiệm đang giảm xuống mức thấp.

Tuy nhiên, cũng có khả năng người dân dùng tiền tiết kiệm để trả nợ hoặc quyết định duy trì ngân sách gia đình vì những rủi ro y tế hiện tại hoặc lo ngại rằng thị trường lao động sẽ hồi phục chậm chạp. Đây là chính là rủi ro tác động tới nền kinh tế.

Thật vậy, không phải ai cũng muốn chi tiêu thoải mái. Những ai có thu nhập cao nhất thường là những người hay tích trữ tiền, trong khi những hộ gia đình thu nhập thấp đã bị buộc phải dùng tới tiền tiết kiệm và nhiều khả năng sẽ tiếp tục chi tiêu.

Một số có thể tỏ ra trì hoãn chi tiêu vì lo ngại các chính phủ rồi cũng sẽ tăng thuế để chi trả cho các chương trình cứu trợ.

“Trong ngắn hạn, nhiều yếu tố phụ thuộc vào hành vi hậu đại dịch – vốn cần thời gian để trở lại trạng thái bình thường trước dịch”, Yelena Shulyatyeva, Chuyên gia kinh tế Mỹ cấp cao tại Bloomberg Economics, cho hay. “Trong trung hạn, cho dù lượng vốn đó có được chi tiêu, trả bớt nợ hoặc giữ nguyên trong ngân hàng, đây vẫn là yếu tố tác động tích cực tới tăng trưởng”.