Nhìn nhận khó khăn để gỡ khó cho doanh nghiệp

Tại Hội nghị đánh giá tình hình và đề xuất nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất kinh doanh 6 tháng cuối năm 2022, tổ chức ngày 27/6 tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, doanh nghiệp đang đối mặt với không ít khó khăn, ảnh hưởng đến phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Do vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rất mong muốn lắng nghe dưới góc nhìn của doanh nghiệp, ngành hàng đánh giá về hiệu quả triển khai các chính sách hỗ trợ thời gian và đề xuất các giải pháp trong thời gian tới.

Doanh nghiệp vẫn đối mặt với khó khăn

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tình hình kinh tế- chính trị thế giới, khu vực có nhiều biến động và tiềm ẩn rất phức tạp, khó lường. Đó là, xung đột vũ trang, giá xăng dầu, nguyên vật liệu tăng cao; lạm phát cao đi kèm điều chỉnh chính sách tiền tệ khác nhau ở nhiều nước; gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu; nhu cầu tiêu dùng sụt giảm ở một số nền kinh tế lớn; nguy cơ khủng hoảng an ninh năng lượng, lương thực, suy thoái kinh tế ở một số quốc gia.

Nhận định của các chuyên gia, tổ chức quốc tế về tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam 6 tháng đầu năm 2022 tiếp tục có nhiều khởi sắc; giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn trước những biến động lớn của tình hình khu vực thế giới, khu vực. Nhiều ngành, lĩnh vực có sự phục hồi ấn tượng sau dịch, nhất là hàng không, du lịch, bán lẻ…

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, mặc dù vậy, doanh nghiệp đang đối mặt với không ít khó khăn, ảnh hưởng đến phục hồi sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt là chính sách giảm thuế VAT; giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu; hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động; chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; đánh giá cơ hội từ tình hình thế giới, khu vực để tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước, xuất khẩu; mở rộng đầu tư, hoạt động sản xuất, kinh doanh; chuyển dịch chuỗi cung ứng hàng hoá, nguyên liệu đầu vào theo hướng bền vững…

Chia sẻ về những khó khăn của doanh nghiệp ngành da giày, túi xách, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam (Lefaso) cho rằng, những tháng đầu năm 2022, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, doanh nghiệp da giày có nhiều đơn hàng hơn, triển khai hoạt động sản xuất, kinh doanh tốt hơn.

Tuy nhiên, hiện tại các doanh nghiệp ngành da giày, túi xách lại đối mặt với những vấn đề như tỷ lệ tồn kho cao (khoảng 40%), cùng với đó là chi phí logistics cao, thiếu hụt nguồn lao động cho sản xuất và đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên, phụ liệu khi Trung Quốc vẫn theo đuổi chính sách zero COVID-19.

Đại diện Hiệp hội Logistic Việt Nam (VLA) cho rằng, giá xăng dầu rất quan trọng. Toàn bộ hàng hoá nội địa bị ảnh hưởng bởi giá xăng dầu, giá vận tải tăng lên và tác động tới toàn bộ giá hàng hoá cung cấp ra thị trường. Hiện, nay giá cả đang tăng lên cả trong nước và quốc tế, do vậy, việc làm việc với các hãng tàu về vấn đề giá là rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần phải tính đến phát triển dịch vụ hậu cần, kho bãi tại cảng, trung tâm của các thị trường lớn chủ lực cho hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cũng cho rằng, giá xăng dầu tăng tạo áp lực lớn cho doanh nghiệp, đối với doanh nghiệp thuỷ sản, sự việc tàu dừng không đi biển là có. Hiện chi phí cảng biển tăng, cước phí tàu tăng mạnh đã tác động trực tiếp tới doanh nghiệp. Đơn cử như chi phí 1 container đông lạnh 40 feet xuất khẩu đi Mỹ mất khoảng 400 - 440 triệu đồng. 1 doanh nghiệp mỗi tháng chi phí cho dịch vụ loigictics lên tới vài tỷ đồng, thậm chí cả chục tỷ. Do vậy, đề nghị cơ quan chức năng cần có những biện pháp cần thiết để giảm chi phí logisics trong thời gian tới.

Cần các giải pháp đồng bộ

Các Hiệp hội cho biết, năm 2021, chi phí logistics tại Việt Nam chiếm khoảng 16,8% giá trị hàng hóa trong khi mức chi phí này trên thế giới hiện chỉ khoảng 10,6%. Có thể thấy, chi phí logistics đã và đang là “gánh nặng” trên vai các doanh nghiệp xuất khẩu và tình trạng này còn có thể nặng nề hơn trong năm nay.

“Quan tâm và cải thiện để kéo giảm chi phí này xuống, nếu không kéo giảm được thì chúng ta không cạnh tranh được với các nước. Do vậy, cần các giải pháp đồng bộ, có những việc làm được ngay là chuyển đổi số và các doanh nghiệp có thể hỗ trợ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng hỗ trợ cho được. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẵn sàng hỗ trợ để nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp,” Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Bên cạnh những khó khăn liên quan đến giá cả nguyên vật liệu, hàng tồn kho tăng và đứt gãy chuỗi cung ứng, bà Đỗ Thị Thuý Hương – Phó chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) chia sẻ, cộng đồng doanh nghiệp còn đang đối mặt với vấn đề tăng lương tối thiểu vùng bắt đầu từ ngày 1/7/2022, bởi dựa vào đó, người lao động tại nhiều doanh nghiệp cũng gây sức ép đòi tăng lương, tạo thêm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp dựa trên mức lương tối thiểu.

“Các chính sách hỗ trợ tín dụng của Chính phủ dành cho doanh nghiệp khó khăn do dịch bệnh COVID-19 thì cho đến nay chưa có một doanh nghiệp điện tử nào được hưởng”, bà Đỗ Thị Thuý Hương thông tin.

Khó khăn thì như vậy, nhưng theo đại diện các hiệp hội, ngành hàng, vấn đề cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thời gian qua vẫn chưa được triển khai mạnh mẽ, chưa tạo được động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong khi đó, vấn đề đơn giản hoá điều kiện kinh doanh chưa được cải thiện, vấn đề kiểm tra chuyên ngành có dấu hiệu chững lại.

Đặc biệt, theo ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), năm 2021, đầu 2022 là thời điểm phải tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động, hồi phục sau dịch bệnh, thì các cuộc thanh, kiểm tra vẫn diễn ra, gây khó cho khu vực doanh nghiệp.
Ông Bùi Doãn Nề, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hàng không Việt Nam cũng cho biết, để hỗ trợ cho ngành hàng không hồi phục, Hiệp hội kiến nghị giảm thuế bảo vệ môi trường về 0%. Hiện, giá xăng dầu thế giới tăng mạnh, ngành hàng không đang gặp khó khăn do đại dịch, cộng với giá xăng dầu tăng mạnh, chi phí tăng nhanh trong khi đó giá vé trần xây dựng hiện nay đang được xây dựng trên mức giá xăng dầu 80 USD/thùng.

"So với giá quốc tế thì giá của chúng ta vẫn ở mức cạnh tranh, thời điểm du lịch tăng rất nhanh, các chuyến bay tăng tần suất. Do vậy, ngành hàng không rất cần sự hỗ trợ để doanh nghiệp hàng không hồi phục, với dự kiến thời gian tiếp tục thực hiện hỗ trợ đến tháng 6/2023 hoặc đến cuối năm 2023 khi thị trường hàng không hồi phục trở lại", Phó Chủ tịch Hiệp hội Hàng không Việt Nam đề xuất.

Theo ông Trương Văn Cẩm – Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp ngành dệt may trong 6 tháng đầu năm 2022 đạt kết quả khả quan. Kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đạt 22,3 tỷ USD, tăng khoảng 23% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, kết quả sản xuất kinh doanh 6 tháng đầu năm vẫn chưa thể khẳng định được nhiều.

Bởi hiện tại, nhiều doanh nghiệp ngành dệt may đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức do dịch COVID-19 chưa được khống chế hẳn, thậm chí tại nhiều quốc gia tình hình dịch bệnh đang bùng phát trở lại. Trong khi đó, hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngành dệt may lại phụ thuộc rất nhiều vào chính sách chống dịch trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng.

Tình hình thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến tăng giá năng lượng, giá nguyên, vật liệu. Tính chung 6 tháng đầu năm, giá bông đã tăng 19%, cùng với đó giá xăng, dầu cũng tăng mạnh khiến doanh nghiệp dệt may đứng trước những khó khăn. Trong khi đó, xung đột giữa Nga và Ukraine khiến giá cả leo thang, lạm phát tại một số thị trường tăng cao, ảnh hưởng đến cơ hội cơ hội xuất khẩu và khai thác thị trường của doanh nghiệp dệt may…
Từ những thách thức trên, để tạo thuận lợi cho khu vực doanh nghiệp, bà Đỗ Thị Thuý Hương đề xuất, các cơ quan chức năng cần tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận với các chính sách hỗ trợ tín dụng của Chính phủ, bởi “doanh nghiệp không thể vay ngân hàng khi doanh nghiệp đang gặp khó khăn”.

Cùng với đó, các hiệp hội, ngành hàng cũng kiến nghị, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu để giảm giá xăng dầu, giảm giá nguyên, vật liệu và chi phí logistics. Bởi giá xăng dầu quá cao như hiện nay sẽ tác động đến nhiều loại hàng hoá nguyên, nhiên liệu sản xuất là đầu vào của doanh nghiệp, đồng thời tác động đến những mặt hàng hoá tiêu dùng thiết yếu và đời sống người lao động.

Còn theo ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, để phục hồi thị trường du lịch, các doanh nghiệp du lịch đã nỗ lực rất nhiều, nhiều chi phí dịch vụ giảm, trong khi chi phí về vận tải lại tăng mạnh đặc biệt là giá vé máy bay tăng rất cao, ảnh hưởng tới việc giá tour. Để bán được tour tốt, doanh nghiệp phải cân đối rất nhiều nhưng nếu du lịch và hàng không ngồi lại được với nhau để cùng tính toán mức giá vé phù hợp thì sẽ hỗ trợ rất nhiều trong việc khôi phục lại thị trường du lịch.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, từ các ý kiến đa chiều tại hội nghị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp, báo cáo, tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp chính sách trọng tâm điều hành 6 tháng cuối năm. Khẳng định cam kết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ ngành luôn đồng hành, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cùng với doanh nghiệp vượt qua khó khăn.