Nhiều khách hàng từ chối gói hỗ trợ lãi suất vì sợ thanh tra, kiểm toán

Đại diện một số ngân hàng thương mại (NHTM) cho biết: Ngân hàng đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP, song một số khách hàng, nhất là doanh nghiệp đang có tâm lý e ngại các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Doanh nghiệp không mặn mà

Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cho biết: Ngân hàng đã tạo điều kiện gần 500 khách hàng thuộc đối tượng nhận hỗ trợ nhưng tỷ lệ khách hàng đề nghị hỗ trợ rất thấp, chỉ có 30 khách hàng. Hiện TPBank mới chỉ hỗ trợ được 3 khách hàng.

Trong khi đó, TPBank được giao chỉ tiêu hỗ trợ 700 tỷ đồng, nhưng với tình hình hiện tại, lãnh đạo TPBank băn khoăn khó có thể giải ngân hết. “Nhiều khách hàng lo lắng số tiền hỗ trợ lãi suất thì không được bao nhiêu mà đến khi thanh quyết toán, kiểm toán sau này lại sẽ gặp nhiều khó khăn nên không mấy mặn mà”, ông Nguyễn Hưng cho biết.

Theo ông Phạm Toàn Vượng, Phó Tổng giám đốc Agribank, tính đến thời điểm hiện tại, dư nợ được hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP đạt khoảng 1.700 tỷ đồng, doanh số cho vay khoảng 1.900 tỷ đồng với 361 khách hàng, số tiền lãi hỗ trợ cho khách hàng là 1,5 tỷ đồng (tính đến ngày 31/7 là 837 triệu đồng). Dự kiến tháng 9/2022, Agribank sẽ thực hiện hỗ trợ lãi suất cho khách hàng với dư nợ lũy kế được hỗ trợ là 8.500 tỷ đồng, số tiền lãi hỗ trợ khoảng 15 tỷ đồng và đến hết năm 2022 số tiền hỗ trợ lãi suất sẽ đạt khoảng 1.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo ông Phạm Toàn Vượng, trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất Agribank cũng gặp một số khó khăn. Đa số khách hàng của Agribank hoạt động trên địa bàn nông nghiệp, nông thôn là khách hàng cá nhân, chiếm 96%/tổng số lượng khách hàng. Agribank có cơ chế cho vay theo hạn mức quy mô nhỏ tối đa không quá 300 triệu đồng/khách hàng, thời hạn duy trì hạn mức tối đa 3 năm kể từ ngày ký kết. Do đó, nhiều hợp đồng tín dụng đã ký kết với khách hàng trước thời điểm 1/1/2022 không đủ điều kiện để được hỗ trợ.

Ngoài ra, chương trình hỗ trợ lãi suất được lấy kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước nên chi nhánh NHTM, khách hàng cũng thận trọng trong quá trình thực hiện. Nhiều khách hàng đang trong giai đoạn hoàn thiện đầy đủ hồ sơ, tài liệu để nhận hỗ trợ lãi suất.

“Ngân hàng MB đã sớm ban hành quy định nội bộ, tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch. Tuy nhiên đến nay, MB mới chỉ nhận được duy nhất 1 đề nghị từ phía khách hàng với tổng dư nợ 400 tỷ đồng, tương đương mức hỗ trợ lãi suất khoảng 2,5 tỷ đồng”, bà Phạm Thị Trung Hà, Phó Tổng giám đốc MB cho biết.

Đề cập về một số tiêu chí cho vay của gói hỗ trợ lãi suất 2%, ông Nguyễn Việt Cường, Phó Tổng giám đốc Vietcombank cho biết: Theo quy định, gói hỗ trợ chỉ hướng đến các đối tượng có khả năng phục hồi. Tuy nhiên, cái khó là các cơ quan bộ, ngành vẫn chưa có các hướng dẫn cụ thể. Việc đánh giá về khả năng phục hồi và trả nợ đang là thách thức đối với ngân hàng. Mỗi ngân hàng có sự khác biệt trong việc đánh giá khách hàng suy giảm hay phục hồi ra sao. Rất nhiều khách hàng vay vốn nhiều nơi, ngân hàng này hiểu khoản vay được hỗ trợ nhưng ngân hàng khác lại không.

Một vấn đề khó khăn nữa cũng được nhiều NHTM đặt ra là đối với những doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh đa ngành, rất khó tách bạch được chi phí đặc biệt là chi phí cố định, khó xác định được vốn vay cho lĩnh vực nào. Ngân hàng cũng khó khi tính toán mức vay của doanh nghiệp trong việc phân tách các dòng tiền.

Theo lãnh đạo TPBank, hiện nhiều hộ gia đình sản xuất kinh doanh vay vốn tại các NHTM nhưng không đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Trong khi đó, đây lại là đối tượng đông đảo, đang cần được hỗ trợ. Do đó, lãnh đạo TPBank đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư có giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn. Trả lời về vấn đề này, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Trong luật quy định đã là hộ kinh doanh thì phải có đăng ký kinh doanh, nếu không thì sẽ không được hỗ trợ và cũng là để công bằng, minh bạch với những hộ khác.

Tháo gỡ để thúc đẩy tốc độ giải ngân

Để thúc đẩy nhanh tiến độ gói hỗ trợ lãi suất 2%, ông Phạm Toàn Vượng đề xuất: Trước hết, Chính phủ, các Bộ ngành, NHNN xem xét mở rộng đối tượng hỗ trợ lãi suất, cụ thể là đối với khách hàng là hộ kinh doanh không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Ngoài ra, lãnh đạo các NHTM đề nghị các cơ quan thanh tra, kiểm toán, cơ quan quản lý Nhà nước thống nhất hướng dẫn các nội dung trong triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31, đặc biệt là các nội dung về hóa đơn, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn đối với khách hàng khi giải ngân sử dụng bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ.

Đối với các trường hợp khách hàng đã giải ngân và ký hợp đồng tín dụng từ 01/01/2022 đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ và khi thống nhất về đối tượng và điều kiện áp dụng đã quá kỳ hạn trả lãi, đề nghị NHNN, các bộ, ngành xem xét cho phép các tổ chức tín dụng thống kê và hạch toán bổ sung hỗ trợ lãi suất đối với các khách hàng này. Bên cạnh đó, đề nghị các cơ quan truyền thông tích cực vào cuộc, thông tin đầy đủ, rõ ràng chính sách và chủ trương của Chính phủ về chương trình hỗ trợ lãi suất 2%, tránh hiện tượng phản ánh không đúng khi thực tế khách hàng không đúng đối tượng, không đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất theo quy định.

“Trước đây, khi thực hiện chính sách cơ cấu nợ theo Thông tư 01/2020/TT-NHNN, có khách hàng kiện Agribank lên tận Chính phủ, song khi đi kiểm tra thì khách hàng này bị nợ xấu 10 năm, tức không nằm trong đối tượng được cơ cấu nợ”, ông Phạm Toàn Vượng chia sẻ.

Ông Nguyễn Việt Cường, Phó Tổng giám đốc Vietcombank kiến nghị: NHNN phải phối hợp với các bộ, ngành ban hành tiêu chí cụ thể về khả năng phục hồi và mở rộng phạm vi khách hàng được hỗ trợ, cho phép các hộ kinh doanh không có đăng ký kinh doanh được hỗ trợ lãi suất.

Trước thực trạng này, bà Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc NHNN đề nghị các NHTM phải phối hợp với khách hàng rà soát khoản vay ký hợp đồng và giải ngân từ 1/1/2022 đến nay. Theo đó, các ngân hàng phải đảm bảo những doanh nghiệp đủ điều kiện, đúng đối tượng mà không được hỗ trợ lãi suất; chủ động xác định những khó khăn vướng mắc để giải quyết nhanh. Trường hợp khó khăn vượt thẩm quyền thì phải có đề xuất tháo gỡ chi tiết, cụ thể.

“Muộn nhất đầu tuần sau, NHNN sẽ thông báo tăng trưởng tín dụng phần còn lại của năm nay nhằm đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu cầu vốn cho nền kinh tế. NHNN cũng sẽ đề xuất Chính phủ báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội những khó khăn vướng mắc và đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ triển khai gói hỗ trợ này”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.

Theo báo cáo nhanh của NHNN, đến nay doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 4.300 tỷ đồng. Dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8 khoảng 13,5 tỷ đồng.