Ngành vận tải biển – Giá cước vận tải biển thế giới tăng nhanh tạo áp lực lên khả năng hồi phục dòng chảy thương mại

VDSC cho rằng xung đột leo thang tại Trung Đông khiến các hãng tàu lớn đồng loạt thay đổi hải trình, kéo theo giá cước vận tải biển tăng lên nhanh chóng

Kênh đào Suez đóng vai trò quan trọng quan quá trình vận tải hàng hóa đường biển toàn cầu, đặc biệt các tuyến dịch vụ từ Châu Á và Trung Đông qua thị trường Châu Âu và bờ Đông nước Mỹ. Theo công bố mới nhất của kênh đào Suez, lũy kế 11T2023 có 2.264 chuyến tàu đi qua kênh đào này theo cả hai chiều, cao hơn 4,3% YoY.

Sản lượng hàng hóa lũy kế đạt 135.5 triệu tấn hàng hóa được luân chuyển (+8,2% YoY). Theo số liệu thống kê từ Clarksons, 21% số chuyến vận chuyển container và 30% sản lượng của toàn cầu đi qua kênh Suez.

Kể từ giữa tháng 11/2023, lực lượng quân sự Houthi đã tổ chức nhiều cuộc tấn công vào các tàu thương mại khi di chuyển qua khu vực Biển Đỏ và chưa có dấu hiệu chậm lại. Các hãng tàu lớn là MSC, CMA-CGM, Evergreen, HAPAG-LLOYD, HMM, Maersk – chiếm tỷ trọng 60% tổng sản lượng container toàn cầu đều đưa ra thông báo chuyển hướng tàu, điều chỉnh hải trình đi vòng quanh Châu Phi - Mũi Hảo Vọng thay vì đi qua kênh Suez.

Sau 23 ngày kể từ khi các hãng tàu tuyên bố tạm dừng hoặc thay đổi hải trình để tránh bị tấn công tại khu vực Biển Đỏ, số lượt tàu container và sản lượng hàng hóa thông qua kênh Suez đã giảm mạnh.

VDSC nhận thấy giá cước vận tải biển sẽ khó quay trở lại vùng đỉnh của năm 2022.

Cuộc chiến tại Biển Đỏ làm gợi nhớ lại sự sự trong quá khứ, khi tàu Ever Given chặn kênh đào trong sau ngày vào năm 2021, đã khiến giá cước vận tải container đường biển tăng rất nhanh trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng sức ảnh hưởng từ việc hạn chế đi qua kênh Suez sẽ không lớn như giai đoạn năm 2021. So sánh bối cảnh trong hai giai đoạn có thể thấy nhiều điểm khác biệt:

Mỹ và Châu Âu vốn là nơi đóng góp tỷ trọng lớn trong dòng chảy thương mại toàn cầu, đều đang trải qua giai đoạn nhu cầu tiêu dùng suy yếu do lạm phát và chính sách tiền tệ thắt chặt.

Trung Quốc đã hoàn toàn mở cửa trở lại sau COVID-19, giảm thiểu lo ngại về việc đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thực trạng thiếu hụt container rỗng trầm trọng trong giai đoạn năm 2021 cũng là nguyên nhân dẫn đến giá cước vận tải biển tăng nhanh. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ khó lặp lại trong năm 2024 do nhu cầu giao thương vẫn còn yếu và số lượng container đóng mới của các hãng tàu sẽ đảm bảo được khả năng cung ứng hàng hóa.

VDSC kỳ vọng hồi phục nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam.

Cuộc chiến tại Biển Đỏ đang trải qua những diễn biến phức tạp và khó lường hơn. Bất chấp việc Mỹ và phe đồng mình (gồm các quốc gia Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Ý, Hà Lan, Na Uy, Tây Ban Nha) đã đưa quân đội của mình vào Biển Đỏ nhằm đảm bảo an toàn cho các tàu thương mại nhưng các cuộc tấn công nhằm vào tàu thương mại đi qua khu vực này chưa có dấu hiệu chậm lại. Động thái của Mỹ được phương Tây đánh giá chưa đủ sức quyết liệt và không muốn chiến tranh trở nên căng thẳng hơn. Trong khi đó, quân đội Houthi được sự hậu thuẫn của Iran cũng sẵn sàng trong trường hợp chiến tranh leo thang.