Ngành sữa Trung Quốc đối mặt khủng hoảng thừa do kinh tế chậm lại và dân số già

Giới thiệu về tình hình ngành sữa Trung Quốc Ngành sữa của Trung Quốc đang rơi vào tình trạng dư thừa trầm trọng do tỷ lệ sinh giảm mạnh và nền kinh tế suy yếu khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu. Trong khi đó, các trang trại sữa đã mở rộng quy mô đáng kể trong những năm qua, tạo áp lực lớn lên nông dân nhỏ lẻ và giảm đáng kể khối lượng nhập khẩu sữa vào Trung Quốc, quốc gia vốn là một trong những nhà nhập khẩu sữa lớn nhất thế giới.

Hậu quả của việc mở rộng ngành sữa

Chính phủ Trung Quốc đã khuyến khích mở rộng sản xuất sữa nhằm đảm bảo an ninh lương thực, nhưng điều này đã dẫn đến dư thừa nguồn cung, khiến nhiều nông dân phá sản hoặc phải bán bò để lấy thịt. Đồng thời, ngành này vẫn đối mặt với chi phí sản xuất cao và sự mất lòng tin từ vụ bê bối sữa nhiễm độc năm 2008. Tình trạng suy giảm kinh tế đã làm giảm nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm cao cấp như phô mai, kem và bơ. Điều này kết hợp với dân số già hóa đã kéo mức tiêu thụ sữa từ 14,4 kg/người (năm 2021) xuống còn 12,4 kg/người vào năm 2022.

Áp lực đối với các trang trại sữa lớn

Sản lượng sữa của Trung Quốc đã tăng lên gần 42 triệu tấn vào năm 2023, vượt mục tiêu của chính phủ. Tuy nhiên, giá sữa giảm mạnh, xuống dưới chi phí sản xuất, khiến nhiều trang trại phải thu hẹp đàn bò. Điển hình là Modern Dairy, một trong những nhà sản xuất lớn nhất, đã cắt giảm một nửa số lượng bò sữa và báo cáo lỗ ròng 207 triệu Nhân dân tệ trong nửa đầu năm 2024.

Giảm nhập khẩu và ảnh hưởng toàn cầu

Do nhu cầu tiêu thụ nội địa giảm, nhập khẩu sữa của Trung Quốc đã giảm 13% trong tám tháng đầu năm nay, ảnh hưởng trực tiếp đến các quốc gia xuất khẩu chính như New Zealand, Hà Lan, và Đức. Sản lượng sữa bột nhập khẩu, mặt hàng chủ lực, đã giảm 21%, và xu hướng này dự kiến sẽ kéo dài ít nhất đến năm 2025.

Triển vọng ngành sữa Trung Quốc

Dù ngành sữa đã mở rộng sau các chính sách hỗ trợ từ chính phủ, nhưng nền kinh tế trì trệ và tỷ lệ sinh thấp đã ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu sữa công thức cho trẻ em. Tỷ lệ sinh của Trung Quốc giảm xuống mức thấp kỷ lục, khiến thị trường sữa công thức cho trẻ em giảm 8,6% về khối lượng và 10,7% về giá trị trong năm tài chính 2024.

Nỗ lực chuyển đổi thói quen tiêu dùng từ "uống sữa" sang "ăn sữa" của chính phủ cũng gặp khó khăn. Người tiêu dùng, do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế, giảm chi tiêu cho các sản phẩm phô mai, bơ, và kem, dẫn đến tồn kho hơn 300.000 tấn sữa bột vào cuối tháng 6/2024.

Khả năng xuất khẩu bị hạn chế

Dù Trung Quốc cố gắng đẩy mạnh xuất khẩu sữa bột, nhưng các ký ức về vụ bê bối sữa nhiễm độc vẫn khiến người tiêu dùng trong nước ưa chuộng các thương hiệu ngoại nhập. Điều này cản trở khả năng xuất khẩu và duy trì sự phụ thuộc vào thị trường trong nước.

Triển vọng cho Vinamilk (VNM) trong bối cảnh này

Tình trạng dư thừa sữa ở Trung Quốc mở ra cơ hội cho Vinamilk (VNM), một trong những công ty sữa hàng đầu Việt Nam. Khi Trung Quốc giảm nhu cầu nhập khẩu sữa, Vinamilk có thể tập trung khai thác các thị trường tiềm năng ở khu vực Đông Nam Á và các nước khác, nơi nhu cầu tiêu thụ sữa vẫn duy trì ổn định. Với lợi thế chi phí sản xuất thấp hơn so với các trang trại sữa ở Trung Quốc, Vinamilk có thể cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường xuất khẩu.

Ngoài ra, Vinamilk có thể tận dụng các chiến lược marketing tập trung vào các sản phẩm sữa giá trị cao và sản phẩm bổ dưỡng để thu hút nhóm khách hàng tiềm năng, nhất là trong bối cảnh nhu cầu sữa công thức cho trẻ em tại các nước đang phát triển vẫn đang tăng trưởng. Việc Vinamilk mở rộng mạng lưới phân phối và tối ưu hóa dây chuyền sản xuất cũng sẽ giúp nâng cao khả năng cạnh tranh và duy trì vị thế trong ngành sữa khu vực.

Kết luận

Ngành sữa Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, từ việc dư thừa sản lượng cho đến giảm nhu cầu tiêu dùng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế trong nước mà còn tạo ra những thay đổi trong thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội cho các công ty sữa như Vinamilk mở rộng thị phần tại các thị trường mới nổi và tận dụng lợi thế cạnh tranh để tăng trưởng trong thời gian tới.

NQL STOCK